توسعه درگیری در غزه به نفع ایالات متحده نیست/ حمله زمینی به غزه، حماس را نابود نمی‌کند

جنگ اسرائیل و حماس در فاز جدید خود به انفجاری مرگبار در بیمارستان معمدانی، رسیده است. همزمان، جو بایدن رئیس حمهور آمریکا وارد تل آویو شده و در یک کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرده است.

قرار بود بایدن، پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در تل‌آویو برای گفتگو با رهبران سه کشور منطقه‌ای راهی امان شود، اما حمله به بیمارستان در غزه و اعلام سه روز عزای عمومی از سوی فلسطینی ها، زمینه ساز لغو نشست چهار جانبه رهبران اردن، مصر و تشکیلات فلسطینی با رئیس جمهوری ایالات متحده شد.

حضور بایدن در منطقه پس از آن رخ می‌دهد که انتونی بلینکن وزیر امور خارجه این کشور نیز طی هفته گذشته، سفری مشابه انجام داد و با مقام‌های ارشد کشور‌هایی از جمله اسرائیل، اردن و قطر دیدار کرد. بایدن در نخستین کنفرانس مطبوعاتی خود در تل اویوگفت: «من از انفجار دیروز (سه‌شنبه) در بیمارستان غزه بسیار ناراحت و شوکه شدم و بر اساس آنچه دیدم، به نظر می‌رسد که این انفجار توسط طرف مقابل انجام شده است. ما همچنین باید در نظر داشته باشیم که حماس نماینده همه فلسطینی‌ها نیست و فقط برای آن‌ها رنج به ارمغان آورده است.» بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل نیز از جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا به خاطر حمایت «صریح» از این کشور در جنگ با حماس تشکر کرد.

سفر جو بابدن به منطقه و پیامد‌های احتمالی آن با پرسش‌هایی همراه است، از جمله این که بایدن در این سفر به دنبال تحقق چه اهدافی است و آیا دولت بایدن علی رغم حمایت ظاهری از نتانیاهو با تمامی تصمیمات اتخاذ شده از سوی وی موافق است؟ جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا و مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

هشدار‌های ایالات متحده به نتانیاهو بی اثر است؟

جلال ساداتیان گفت: «لحن سخنان بلینکن پس از خروج از اسرائیل، تا حدودی تند‌تر شد. به نظر می‌رسد اسرائیلی‌ها تذکراتی را که آمریکایی می‌دهند چندان نپذیرفته اند و این تذکرات مورد پذیرش تیم جدید نتانیاهو قرار نگرفته است. منظور از این تیم جدید، دولت نتانیاهو نیست، بلکه گروه‌هایی است که با نتانیاهو ائتلاف کرده اند. این گروه‌ها که به دنبال مدیریت جنگ هستند علاقه‌ای به پذیرش پیشنهاد بلینکن مبنی بر عدم ورود به جنگ زمینی در غزه نشان نداده اند. جالب این که اکنون برخی از مقامات اسرائیلی نیز چندان موافق حمله زمینی نیستند و تذکر داده اند که لشگرکشی زمینی تبعات مثبتی نخواهد داشت و از همه مهمتر، حماس از بین نخواهد رفت.»

وی افزود: «علت عدم تاثیرپذیری حماس از شرایط ورود زمینی ارتش اسرائیل به غزه این است که حماس در کانال‌های زیرمینی حضور دارد و بمباران‌هایی که در غزه انجام شد نیز، بیشتر مردم عادی را که در سطح زمین زندگی می‌کنند از بین برده است. در عین حال فاجعه انسانی که اسرائیل علیه غزه به راه انداخته و آب، برق و تمامی ملزومات زیست شهری را به روی اهالی این منطقه قطع کرده، منجر به کشته شدن حدود ۳ هزار نفر و نزدیک به ۱۰ هزار نفر مجروح شده است. درواقع هر ۵ دقیقه یک نفر به آمار کشته‌ها افزوده می‌شود. این فاجعه انسانی نه تنها توسط جوزپ بورل غیرقابل قبول ارزیابی شده، بلکه توسط آمریکایی‌ها هم تایید نشده است.»

دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا گفت: «با ورود اسرائیل به خاک غزه، نه تنها ریشه حماس قطع نمی‌شود، بلکه واکنش‌هایی که نشان داده می‌شود شامل تظاهرات گسترده مردمی به اضافه واکنش‌های متحدان فلسطین در نواحی مختلفی از جمله لبنان و سوریه است. وزیر خارجه ایران نیز سعی کرده نشان دهد، دامنه درگیری‌ها قابل توسعه است. این دقیقا همان چیزی است که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند رخ دهد و تمام تلاش خود را به کار خواهند بست که از آن پیشگیری کنند. چرا که اگر چنین اتفاقی رخ دهد، حوزه آنان در جبهه اوکراین تضعیف شده و به نفع روسیه خواهد بود. پوتین سعی کرده در جریان واکنش‌هایی که به مناقشات منطقه‌ای نشان داده، نسبت به آن چه در منطقه رخ می‌دهد، ابراز نارضایتی داشته باشد. او حتی سعی کرده اظهارنظر‌های پرشماری نداشته باشد.»

وی افزود: «توسعه درگیری‌ها در این منطقه به نفع غرب تلقی نمی‌شود، حتی در نهایت به نفع اسرائیل نیز نخواهد بود و هشدار‌هایی که غربی‌ها و به ویژه آمریکایی‌ها می‌دهند، با هدف جمع کردن دامنه درگیری‌ها است. حقیقت این است که افزایش دامنه درگیری‌ها مساویست با رفتن نتانیاهو. نتانیاهو حتما از این کار لطمه خواهد دید و حیثیت سیاسی او در خطر قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که نتانیاهو در تلاش است که به هر شکلی شده، در این میدان نبرد، پیروزی کسب کند. این شرایط باعث شده که بایدن تلاش کند در سفر به منطقه، صحبت‌هایی تنش با مقام‌های اسرائیلی داشته باشد. این که در دیدار‌های منطقه‌ای سران کشورها، مدام نام اردن نیز مطرح می‌شود به این دلیل است که سعی دارند نشان دهند جریان چندان یک طرفه و به نفع اسرائیل پیش نمی‌رود. هر چند مقامات اردن نیز، نگرانی‌های زیادی درباره احتمال توسعه درگیری‌ها به خاک این کشور را دارند.»

هدف بایدن از حضور در منطقه چیست؟

مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه گفت: «من اطمینان دارم که حضور بایدن در منطقه نه برای دخالت در جنگ یا توسعه زیرساخت‌های جنگ، بلکه برای جلب نظر «آی پک» در انتخابات آتی است نه برای پشتیبانی جدی از اسرائیل. یقینا بایدن راضی به تقویت موضع نتانیاهو و دولتی که اکنون تشکیل شده نخواهد بود. چرا که از عدم سازش او و عدم همراهی او با طرح‌های آمریکا طی سال‌های گذشته در عدم توسعه شهرک‌های یهودی نشین و مخالفت‌های گوناگون او با طرح‌های مختلف آگاه است. نتانیاهو در نهایت با تشکیل دو دولت اسرائیلی و فلسطینی مخالف است. یکی از راه حل‌هایی که ایالات متحده به دنبال اجرای آن بود، ولی نتانیاهو مخالف کرد، تشکیل دو دولت اسرائیل و فلسطین بود، که خود فلسطین، متشکل از نوار غزه و ساحل غربی رود اردن با دولت‌های خود مختار، ولی حاکمیت مستقل فلسطینی می‌شد.»

وی افزود: «بحرانی که اکنون در منطقه میبینیم، تابعی است از همین مخالفت‌های نتانیاهو با طرح مذکور. آمریکایی‌ها بر اساس سیاست‌های بنیادین خود نمی‌خواهند آشکارا با نتانیاهو وارد مجادله شوند، اما مایلند نتانیاهو از صحنه سیاست اسرائیل کنار گذاشته شود تا بتوانند با یک دولت منعطف تر، به راه حلی مشترک برسند. به همین دلیل است که حدس می‌زنم سفر بایدن با این هدف انجام شده که بدون مخالفت مستقیم با نتانیاهو، شرایط به گونه‌ای پیش برود که به اهداف داخلی بایدن به ویژه حفظ اعتبار او نزد‌ ای پک از یک سو و به ارتباطات بین الملل و منطقه‌ای امریکا از سوی دیگر، ضربه‌ای نخورد. سخنان اخیر امیرعبداللهیان را نوعی تهدید میبینم که البته عمدا به شکل رسانه‌ای مطرح شده تا تهدید‌های ایران به گوش غرب رسیده و فشاری بر غربی‌ها وارد شود.»