اسرائیل غیرمستقیم با سنوار مذاکره کرده است/ زنده ماندن سنوار یعنی شکست جنگ اسرائیل/ آیا سنوار معمار عملیات هفت اکتبر بود؟

هفت ماه بعد، زنده ماندن یحیی سنوار نمادی از شکست‌ جنگ اسرائیل است، جنگی که بخش اعظم غزه را ویران کرد، اما رهبری ارشد حماس را تا حد زیادی دست نخورده باقی گذاشت و نتوانست بسیاری از اسیران را که در حمله اکتبر به اسارت گرفته شده بودند آزاد کند.

حتی در حالی که مقامات اسرائیلی به دنبال قتل او هستند اما مجبور شده‌اند برای آزادی اسرای باقی‌مانده، هرچند غیرمستقیم، با او مذاکره کنند. به گفته مقامات حماس، اسرائیل و ایالات متحده،  سینوار نه تنها به عنوان یک فرمانده با اراده، بلکه به عنوان یک مذاکره کننده زیرک ظاهر شده است که از پیروزی اسرائیل در میدان نبرد جلوگیری کرده است. در این نوشتار برخی به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند تا درباره ارزیابی های اطلاعاتی حساس پیرامون یحیی سینوار و مذاکرات دیپلماتیک صحبت کنند.

به گفته برخی از این مقامات، در حالی که مذاکرات با میانجیگری مصر و قطر دنبال می‌شود، یحیی سینوار که گمان می‌رود در یک شبکه تونلی در زیر غزه پنهان شده ، مذاکره کننده اصلی محسوب می شود و  مذاکره‌کنندگان حماس قبل از موافقت با هر گونه امتیازی، جلب رضایت او را ضروری می‌دانند.

مقامات حماس اصرار دارند که سنوار در تصمیم گیری های این گروه حرف آخر را نمی زند. اما اگرچه سینوار از نظر فنی بر کل جنبش حماس نفوذ ندارد، اما نقش رهبری او در غزه و شخصیت نیرومند او به او اهمیت فوق العاده ای در نحوه عملکرد حماس داده است.

صلاح الدین الاووده، (Salah al-Din al-Awawdeh)  یکی از اعضای حماس و تحلیلگر سیاسی که با آقای سنوار در زمانی که هر دو در دهه 1990 و 2000 در اسرائیل زندانی بودند، دوست بود، می گوید: هیچ تصمیمی نمی تواند بدون مشورت با سینوار گرفته شود. سینوار یک رهبر معمولی نیست، او فردی قدرتمند و معمار بسیاری از اتفاق ها است. او مدیر نیست بلکه رهبر است.

بر خلاف مقامات حماس مستقر در خارج از غزه، از جمله اسماعیل هنیه، بلندپایه ترین مقام غیرنظامی جنبش، از زمان آغاز جنگ به ندرت خبری از آقای سینوار شنیده شده است. مقامات آمریکایی و اسرائیلی می گویند اگرچه او اسماً کوچکتر از آقای هنیه است، اما آقای سینوار در تصمیم پشت پرده حماس برای توقف آتش بس دائمی نقش اساسی داشته است.

به گفته مقامات و تحلیلگران، انتظار برای تایید نسخه های توافق توسط  سینوار اغلب مذاکرات را کند کرده است. به گفته مقامات آمریکایی و اعضای حماس، حملات اسرائیل به بسیاری از زیرساخت‌های ارتباطی غزه آسیب رسانده و گاهی اوقات انتقال پیام به  سینوار یک روز و دریافت پاسخ  او هم یک روز طول می‌کشد.

برای مقامات اسرائیلی و غربی، سینوار در طول این مذاکرات، که در هفته گذشته دوباره در قاهره به بن بست رسید، به عنوان یک دشمن خشن و یک چهره سیاسی ماهر ظاهر شده که قادر به تجزیه و تحلیل جامعه اسرائیل است و به نظر می رسد که سیاست های خود را بر این اساس منطبق می کند. .

نویسندگان این گزارش برای نیویورک تایمز در ادامه با اشاره به اینکه سینوار به عنوان معمار حملات 7 اکتبر، استراتژی را طراحی کرد که می‌دانست پاسخ وحشیانه اسرائیل را برانگیخته است، ادعا کردند که در محاسبات حماس، مرگ بسیاری از غیرنظامیان فلسطینی هزینه لازم برای تغییر وضعیت موجود با اسرائیل بود.

به گفته افراد مطلع در مورد این اطلاعات، آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل ماه‌ها را صرف ارزیابی انگیزه‌های سینوار کرده‌اند. تحلیلگران هم در ایالات متحده و هم در اسرائیل بر این باورند که انگیزه سینوار در درجه اول تمایل به انتقام گرفتن از اسرائیل و تضعیف آن است و  رفاه مردم فلسطین یا ایجاد کشور فلسطین در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد.

استفاده از شناخت جامعه اسرائیل

یحیی سنوار در سال 1962 در غزه در خانواده ای به دنیا آمد که از خانه خود گریخته بودند، همراه با صدها هزار عرب فلسطینی دیگر که در جریان جنگ های مربوط به تشکیل کشور اسرائیل گریختند یا مجبور به فرار شدند. سینوار در دهه 1980 به حماس پیوست. او در سال 1989 به اتهام قتل  زندانی شد. شش سال بعد در ازای اسیر شدن یک سرباز اسرائیلی توسط حماس سنوار آزاد و به عنوان رهبر حماس در غزه انتخاب شد.

به گفته سایر زندانیان سابق و مقامات اسرائیلی که او را در زندان زیر نظر داشتند،سینوار در زمانی که در زندان بود زبان عبری را آموخت و درکی از فرهنگ و جامعه اسرائیل پیدا کرد. به گفته مقامات اسرائیلی و آمریکایی، اکنون به نظر می رسد که سینوار از این دانش برای ایجاد تفرقه در جامعه اسرائیل و افزایش فشار بر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل استفاده می کند. آنها معتقدند که سنوار برای برانگیختن خشم عمومی نسبت به نتانیاهو در مراحل مهم مذاکرات آتش بس، زمان انتشار ویدیوهای برخی از گروگان های اسرائیلی را تعیین کرده است.

برخی از اسرائیلی‌ها می‌خواهند گروگان‌های باقی‌مانده آزاد شوند، حتی اگر این به معنای موافقت با خواسته‌های حماس برای آتش‌بس دائمی باشد که این گروه و  سینوار را در قدرت نگه دارد. اما  نتانیاهو تمایلی به موافقت با پایان دادن به جنگ نداشته تا حدی به دلیل فشار برخی از متحدان راست‌گرای‌ او که تهدید کرده‌اند در صورت پایان یافتن جنگ با حماس، استعفا خواهند داد.

نیویورک تایمز در ادامه ادعا می کند که اگر نتانیاهو متهم به طولانی کردن جنگ برای منافع شخصی شده است، دشمن اصلی او، یحیی سنوار نیز همینطور است. افسران اطلاعاتی اسرائیل و ایالات متحده می گویند که استراتژی سینوار این است که جنگ را تا زمانی که برای از بین بردن شهرت بین المللی اسرائیل و آسیب رساندن به روابط آن با متحد اصلی اش، ایالات متحده لازم است، ادامه دهد. در حالی که اسرائیل با فشار شدیدی برای اجتناب از انجام عملیات در رفح مواجه بود، حماس یکشنبه گذشته راکت هایی را از رفح به سمت یک گذرگاه مرزی در نزدیکی شلیک کرد که منجر به کشته شدن چهار سرباز اسرائیلی شد.

اگر این یک بازی حماس بود، به نظر می رسید که نتیجه داد: اسرائیل در هفته گذشته عملیاتی را در حاشیه رفح آغاز کرد و پس از آن رئیس جمهور بایدن شدیدترین انتقاد خود را از سیاست اسرائیل از زمان آغاز جنگ انجام داد. بایدن هشدار داد اگر ارتش اسرائیل تهاجم تمام عیار به مرکز رفح را آغاز کند، برخی از محموله های تسلیحاتی را در آینده متوقف خواهد کرد.

احمد یوسف، یک کهنه سرباز حماس مستقر در رفح، گفت: «استراتژی حماس توقف جنگ در همین لحظه برای توقف نسل کشی و کشتار مردم فلسطین است.»

مقامات آمریکایی می گویند که سینوار نسبت به همکاران خود در خارج از غزه که از برنامه های دقیق حمله حماس در 7 اکتبر مطلع نبودند، بی اعتنایی نشان داده است. مقامات آمریکایی همچنین معتقدند که سنوار عملیات نظامی انجام شده توسط حماس را تایید می کند، البته افسران  اطلاعات اسرائیل می گویند که از میزان دخالت او در این عملیات مطمئن نیستند.

یک مقام ارشد غربی آشنا به مذاکرات آتش بس معتقد است که به نظر می رسد آقای سنوار تصمیمات را در هماهنگی با برادرش محمد، یکی از رهبران ارشد نظامی حماس اتخاذ می کند و در طول جنگ او گاهی اوقات با رهبران حماس در خارج از غزه اختلاف نظر داشته است.

این مقام گفت، در حالی که رهبری حماس در بیرون از غزه  در برخی مواقع بیشتر مایل به مصالحه بوده است، سنوار آمادگی کمتری برای واگذاری زمین به مذاکره‌کنندگان اسرائیلی دارد، زیرا می‌داند چه جنگ به پایان برسد یا نه، احتمالاً کشته خواهد شد. این مقام گفت، حتی اگر مذاکره‌کنندگان یک توافق آتش‌بس را امضا کنند، اسرائیل احتمالاً یحیی سنوار را تا آخر عمر تعقیب خواهد کرد.

اعضای حماس این ادعاها را تکذیب می کنند و معتقدند که رهبری منتخب حماس به طور جمعی مسیر حرکت را تعیین می کند. برخی می گویند که اگر  سنوار در این جنگ نقش بزرگ تری داشته است، بیشتر به دلیل موقعیت او بوده است: به گفته موسی ابومرزوق، سنوار به عنوان رهبر حماس در غزه، نفوذ و قدرت بیشتری دارد اما نه اینکه حرف اخر را او بزند.

ابومرزوق، اولین رهبر دفتر سیاسی حماس در دهه 1990، گفت: نظر سنوار بسیار مهم است، زیرا او در میدان حضور دارد و در داخل جنبش را رهبری می کند. اما آقای هنیه در مورد تصمیمات کلیدی حرف نهایی را می زند.

نیویورک تایمز در پایان می نویسد: سنوار برای اظهار نظر در دسترس نبود و از اکتبر به ندرت خبری از او شنیده شد. مقامات آمریکایی و اسرائیلی ادعا می کنند که سنوار در نزدیکی اسرا پنهان شده است. یک اسیر اسرائیلی که در ماه نوامبر در جریان آتش بس آزاد شد، گفت که در جریان اسارت آقای سینوار را ملاقات کرده است.

در ماه فوریه، ارتش اسرائیل ویدئویی را منتشر کرد که می‌گوید سربازان از یک دوربین امنیتی که در تونل حماس در زیر غزه پیدا کرده‌اند، گرفته‌اند. این ویدئو مردی را نشان می‌داد که با عجله از تونل پایین می‌رفت و یک زن و بچه او را همراهی می‌کردند. ارتش گفت که این مرد آقای سنوار است که با خانواده اش فرار کرده است. تأیید این ادعا غیرممکن بود چرا که صورت این مرد به سرعت از قاب دوربین دور شده بود.