همه‌چیز درباره زندگی وزیر شهید / دیپلماتی که یار میدان بود

حسین امیرعبداللهیان متولد سوم اردیبهشت ۱۳۴۳ بود که در ۶۰سالگی به شهادت رسید. حسین امیرعبداللهیان در دامغان واقع در استان سمنان زاده شد. او در ۶سالگی پدر خود را از دست داد و مسئولیت اداره زندگی آنها بر دوش مادر و برادر بزرگ‌ترش افتاد. او در سال ۱۳۷۳ ازدواج کرد و دارای یک دختر و پسر است.

امیرعبداللهیان دانش‌آموختهٔ کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۵ و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران بود.

او سیاستمدار و دیپلمات ایرانی بود که از ۱۴۰۰ تا هنگام شهادتش به‌عنوان وزیر امور خارجه ایران فعالیت کرد. او همچنین دبیرکل دبیرخانهٔ دائمی کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضهٔ فلسطین و مدیر مسئول فصلنامهٔ گفتمان راهبردی فلسطین بود.

جزئیات لحظه‌ای از حادثه تلخ شهادت رئیس‌جمهور و وزیر خارجه

امیرعبداللهیان در سانحه سقوط بالگرد حامل شهید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور، به شهادت رسید.

او دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ بوده است.

وی در دورهٔ وزارت علی‌اکبر صالحی به‌عنوان معاون وزیر امور خارجه منصوب شد که در سه سال اول وزارت محمدجواد ظریف هم در این سمت ابقا شد. وی مشاور سیاسی ظریف و استاد دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه نیز بوده است. 

برکناری او از سمت معاونت عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه و انتصابش به عنوان سفیر ایران در عمان، توسط محمدجواد ظریف با انتقاداتی از سمت جناح اصولگرایان همراه بود که وی حاضر به پذیرش این سمت نشد.

وی به علت دو دهه مسئولیت در وزارت امور خارجه به‌خصوص در سمت عربی و آفریقایی این وزارتخانه، ارتباط نزدیکی با شهید حاج قاسم سلیمانی داشت.

زمانی که شهید سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد، امیرعبداللهیان کارشناس عراق در وزارت امور خارجه بود. 

در جریان تحولات عراق در سال ۲۰۰۳ با سرنگونی صدام حسین، او مسئول پرونده عراق در وزارت امور خارجه شد. شهید سلیمانی بعد از هماهنگی‌های کلان برای پیگیری امور مرتبط شخصاً با وی تماس می‌گیرد. امیرعبداللهیان بعدها عنوان می‌کند که این روحیه شهید سلیمانی او را شیفته خودش کرده است. وی در ملاقات با هیئت‌ها و مقامات اروپایی گفته بود: "اگر حاج قاسم نبود کشورهای بزرگ در منطقه خاورمیانه تجزیه می‌شدند."

وی سال ۱۳۸۶ در نشست سه جانبه ایران-آمریکا-عراق که در بغداد برگزار شد سرپرست تیم مذاکره کننده ایرانی بود. این نشست با هدف تأمین امنیت عراق به درخواست آمریکایی‌ها که شرایط عراق را خطرناک خوانده بودند برگزار شده بود. سیدعلی خامنه‌ای نیز اجازه داده بود بخاطر شرایط عراق و درخواستی که دولت عراق کرده است، ایران فقط در موضوع عراق در این مذاکرات حضور پیدا کند. این مذاکرات پس از سه جلسه بدون نتیجه ناکام ماند.

اخیرا رسانه‌های آمریکایی خبر داده بودند که در دوره وزارت او، مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از سر گرفته شده است.

پس از استعفای ضمنی محمدجواد ظریف در مهر سال ۱۳۹۷، نام امیرعبداللهیان به عنوان یکی از گزینه‌ها برای تصدی سمت وزیر امور خارجه که نزدیک به علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی بود توسط برخی از رسانه‌ها مطرح شد.

اما بعد از تغییر دولت و خانه نشینی ظریف، در ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ او به‌عنوان وزیر پیشنهادی وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم توسط سید ابراهیم رئیسی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.

او در ۳ شهریور ۱۴۰۰ با کسب ۲۷۰ رأی موافق، ۶ رأی مخالف و ۱۰ رأی ممتنع از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت و به‌عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مشغول به کار شد.

در دوره او، رابطه ایران با همسایگان بهبود یافت که مهمترین آن، احیای رابطه با عربستان بود. وی همچنین زمینه بهبود رابطه با مصر را فراهم کرد، هرچند در مذاکرات برجامی توفیقی نیافت.

در جریان عملیات "وعده صادق"، او دستگاه دیپلماسی را در کنار میدان قرار داد و هماهنگی وی با نیروهای مسلح با تقدیر روبرو شد.

آینده دیپلماسی پس از امیرعبداللهیان چه خواهد شد؟

آخرین گام مهم دیپلماتیک او، احیای رابطه با جمهوری آذربایجان و دیدار رئیس‌جمهور این کشور با شهید رئیسی در نقطه صفر مرزی بود که ساعاتی پس از آن به شهادت او انجامید.