برخی برای رسیدن به کرسی های هیات رئیسه تراکت پخش می‌کردند

انتخابات هیات‌رییسه مجلس دوازدهم در اجلاسیه اول، روز سه شنبه (۸ خرداد ماه) در صحن علنی مجلس برگزار شد؛ انتخاباتی که نمایندگان متعددی در آن شرکت کرده و برای رسیدن به کرسی‌ها حتی تراکت پخش می‌کردند

از این رو ۳ نماینده برای کسب کرسی ریاست، ۶ نماینده برای تصاحب دو صندلی نایب رئیسی، ۲۷ نماینده برای تکیه بر صندلی ۶ دبیر مجلس و ۲۷ نفر برای تصاحب ۳ صندلی ناظری مجلس با یکدیگر به رقابت پرداختند.

تکلیف آیین‌نامه داخلی درباره شمارش آرا

طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، برگزاری انتخابات هیات‌رییسه در اجلاسیه اول بر عهده هیات‌رییسه سنی است. روال برگزاری انتخابات هیات‌رییسه اینگونه است که بعد از اعلام کاندیداتوری نمایندگان، اسامی آن‌ها توسط عضو هیات‌رییسه سنی قرایت می‌شود و تعدادی از نمایندگان مسوول شمارش آرا و نظارت بر آن هستند.

شمارش آرا زیر ذره‌بین

این در حالی است که این انتخابات روز سه‌شنبه برگزار و نتایج آرا از سوی هیات‌رییسه سنی اعلام شد، اما یک ساعت پس از پایان جلسه مجلس و اعلام نتایج، روابط عمومی مجلس از بازنگری شمارش آرای انتخابات نواب رییس و ساعتی بعدتر از بازنگری در شمارش آرای دبیران مجلس و همچنین نظار خبر داد، به طوری که در ادامه «حمید رسایی» یکی از کاندیدا‌های نایب‌رییسی مجلس نسبت به نتایج انتخابات اعتراض کرد و در شبکه مجازی ایکس نوشت: «انتخابات هیات‌رییسه با این وضعیت مخدوش است و باید مشخص شود چه کسی به هنگام شمارش آرای نمایندگان این تخلف را انجام داده است».

توضیح مجلس؛ ۴ نماینده در شمارش آرا اشتباه کردند

در نهایت و بر اساس اطلاعیه روابط عمومی مجلس، بازشماری آرا تغییری در ترکیب نواب رییس ایجاد نکرد و «حمیدرضا حاجی‌بابایی» و «علی نیکزاد» به عنوان نایب‌رییس اول و دوم باقی ماندند.

در این میان، نکته حایز اهمیت در اختلاف بیش از ۲۰ رأی در شمارش اولیه و بازشماری آرای برخی کاندیدا‌های نایب رییسی است؛ به طور خلاصه توضیح روابط عمومی مجلس این است که «در فرایند چاپ تعرفه رأی، توزیع تعرفه‌ها و ثبت امضای نمایندگان و جمع‌آوری آرا که توسط سیستم اداری مجلس انجام شده، هیچ گونه تناقضی وجود نداشته است. در شمارش آرا که توسط ۴ نفر از نمایندگان انجام شده، اشتباه رخ داده و این مغایرت به وجود آمده است.»

همچنین در بازشماری آرای ناظران هیات‌رییسه مجلس مشخص شد یکی از موارد اختلاف رأی، مربوط به یکی از کاندیدا‌های کارپردازی (ناظر هیات‌رییسه) است که به ۴۰ رأی می‌رسد؛ در توضیح روابط عمومی مجلس درباره اختلاف رأی در کرسی ناظری مجلس آمده است: «در بازشماری مجدد آرا مشخص شد که دلیل اختلاف در تعداد آرای اعلامی، اشتباه نمایندگان شمارش کننده آرا در تجمیع آرا بوده به نحوی که آرای شمارش شده در دو برگه، هنگام تجمیع دو بار محاسبه شده و باعث بروز این اختلاف در تعداد آرا شده است».

موج انتقادات به مجلس

بازنگری در شمارش آرای انتخابات هیات‌رییسه در حالی موجی از انتقادات به مجلس را به همراه داشت که همچنان این سوال در ذهن افکار عمومی نقش بسته که علت این اتفاق چیست و چرا مجلس در این بخش، به درستی مدیریت نکرده است.

تذکر به قالیباف یک روز پس از ریاست

این در حالی است که حمید رسایی، نماینده تهران، در جلسه علنی روز (پنج‌شنبه ۱۰ خردادماه) مجلس طی تذکری به رییس مجلس درباره بازنگری در شمارش آرای انتخابات هیات‌رییسه مجلس، گفت: «آقای قالیباف در انتخابات مذکور یک نماینده جابه‌جا نشده است، بلکه آرای نمایندگان جا به جا شده است و یکی دو تا هم جابه‌جا نشده است بلکه در یک مورد ۴۱ رأی جا به جا شده است. همچنین سوال ما از نمایندگانی است که آرا را شمردند و مدیرکل هیات‌رییسه است که این نمایندگان را تعیین کرده است؛ اصلاً چرا باید مدیرکل هیات‌رییسه نمایندگان را تعیین کند؟»

«محمدباقر قالیباف» که یک روز از ریاست‌اش بر مجلس دوازدهم نمی‌گذشت در پاسخ به تذکر رسایی، گفت: «در بحث مربوط به برگزاری انتخابات هیئت رئیسه، من هم مانند جنابعالی روی یکی از صندلی‌ها نشسته بودم و هیچ مسوولیت قانونی در برگزاری این انتخابات نداشتم و هیات‌رییسه سنی طبق روال قانونی این کار را انجام داده است».

با این حال بازشماری آراء اگرچه منتخبان کرسی‌های هیات‌رییسه در بخش‌هایی نظیر نواب رییس و نظار مجلس را تغییر نداد، اما این بازنگری موجب تغییر در ترکیب دبیران مجلس شد، به طوری که «عباس پاپی‌زاده» جایگزین «اکبر رنجبرزاده» شد؛ این در حالی است که شمارش مجدد آرا حکایت از رأی مساوی این دو منتخب برای دبیری هیات‌رییسه دارد که با قرعه‌کشی، پاپی‌زاده به هیات‌رییسه راه پیدا کرد.

بازشماری آرا خلاف آیین‌نامه است

این در حالی است که اکبر رنجبرزاده در جلسه علنی روز (پنج‌شنبه) مجلس و پیش از ترک جایگاه هیات‌رییسه، گفت: «در هیچ‌کدام از مواد آیین‌نامه اشاره‌ای درباره بازشماری آرا نشده است. وقتی تعرفه‌ها از صحن خارج شد دیگر بازشماری آن وارد نیست و نباید صورت گیرد. به هر حال رییس مجلس برای آرامش‌بخشیدن به جامعه و نمایندگان دستور بازشماری را داد و در نهایت رأی بنده و آقای پاپی‌زاده مساوی شد».

دفاع رییس سِنی

با این حال «علاالدین بروجردی» رییس سِنی مجلس دوازدهم در توضیح روال برگزاری انتخابات هیات‌رییسه مجلس دوازدهم، گفت: «بعد از برگزاری مراسم افتتاحیه مجلس دوازدهم، مدیران کل و مسوولان و کارکنان دبیرخانه هیات‌رییسه جلسه‌ای با اعضای هیات‌رییسه سِنی تشکیل دادند. در این جلسه بحث برگزاری انتخابات و شمارش آرا مطرح شد و بنده نظر مشورتی را بیان کردم مبنی بر اینکه حتماً باید ترکیب نمایندگان مسوول شمارش آرا و نظارت بر آن فراگیر باشد، به این معنا که این تیم متشکل از سلایق سیاسی و فراکسیون‌های سیاسی مختلف اعم از مستقلین ولایی و فراکسیون انقلاب اسلامی، اقلیت‌های دینی، برادران اهل سنت، خواهران و یک روحانی باشد که همین اتفاق هم رخ داد؛ بنابراین همین ترکیب در چینش نمایندگان مسوول شمارش آرا و نظارت بر آن رعایت شد و آقای خضریان از فراکسیون انقلاب اسلامی و جبهه پایداری، آقای نصیرپور به عنوان چهره اصلاح‌طلب در فراکسیون مستقلین، آقای شاوردیان از اقلیت‌های دینی، خانم قیصری از فراکسیون انقلاب و مربوط به جمعیت امنا، آقای عبدالهی از فراکسیون مستقلین، آقای مالکی از فراکسیون انقلاب، آقای فتحی از نمایندگان اهل سنت و آقای آزادی‌خواه از روحانیون مجلس و عضو فراکسیون انقلاب عهده‌دار این وظیفه شدند».

بروجردی در ادامه درباره اشتباه رخ داده در شمارش آرا این طور توضیح داد که در انتخابات هیات‌رییسه مجلس نزدیک به ۴ هزار رأی شمارش می‌شود که عدد کمی نیست. تجربه ادوار گذشته نیز نشان داده که امکان درصدی از اشتباه وجود دارد؛ البته هنر این است که در مدیریت مجلس امکان اشتباه را به صفر رسانده که این هم با الکترونیکی کردن شمارش آرا میسر می‌شود.

با این حال رییس سِنی مجلس دوازدهم این را هم یادآور شد که در سال دوم مجلس یازدهم به دلیل شرایط شیوع کرونا، انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار شد که هم زمان دو ساعته شمارش آرا به یک ربع کاهش پیدا کرد و هم اینکه شمارش آرا دقیق انجام شد؛ لذا با توجه به برگزاری انتخابات هیات‌رییسه در هر سال و برای پیشگیری از تکرار این اشتباه، لازم است مجلس با اصلاح آیین‌نامه داخلی به سمت برگزاری انتخابات الکترونیکی رود. برگزاری الکترونیکی انتخابات هیات‌رییسه امکان اشتباه را به صفر رسانده و از تکرار این اتفاق جلوگیری می‌کند.

همچنین رییس سِنی مجلس دوازدهم از نماندگانی که مسوولیت شمارش آرا و نظارت بر آن را بر عهده گرفتند، دفاع کرد و گفت: «همان‌طور که مردم آن‌ها را به عنوان امین خود انتخاب کردند، امانتداری را در شمارش آرا رعایت کردند، منتها این اشتباه در شمارش چند هزار رأی صورت گرفت که امیدواریم با الکترونیکی‌شدن انتخابات هیات‌رییسه شاهد تکرار این رویداد تلخ در سال دوم مجلس دوازدهم نباشیم».

جعفر قادری: آبروریزی بی‌سابقه شد!

البته خطا در شمارش آرای انتخابات هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی آنقدر فاحش بوده که به سادگی نمی‌توان از کنار آن عبور کرد به طوری که «جعفر قادری» که سابقه نمایندگی در دوره‌های هشتم، نهم و یازدهم مجلس شورای اسلامی را دارد و در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز توانست به مجلس راه یابد، در این زمینه  می‌گوید: «حتی اگر تعمدی در این کار وجود نداشته باشد، این وضعیت شمارش آرای انتخابات هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی اصلاً مطلوب نبود و باعث آبروریزی برای مجلس شد».

وی با بیان اینکه باید هیات‌رییسه سِنی مجلس دوازدهم، افرادی را از طیف‌ها و گروه‌های مختلف مجلس برای شمارش آرای کاندیدا‌های هیات‌رییسه مجلس مشخص می‌کردند تا از نحوه شمارش آرا به خوبی مراقبت شود، ادامه داد: «متأسفانه شرایط این گونه نبود».

نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در ادوار قبل مجلس شورای اسلامی هم شاهد مشکلات این چنینی در شمارش آرای انتخابات هیات‌رییسه بودیم، گفت: «خیر، هیچ‌گاه سابقه نداشته که تا این حد در شمارش در مجلس مشکل ایجاد شود. در انتخابات اخیر هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی تعداد رأی یک نفر ۵۰ تا کم یا زیاد شده بود که واقعاً این نحوه شمارش پسندیده نبود».

هزینه گران برای مجلس

بازنگری در شمارش آرای انتخابات مجلس شورای اسلامی در حالی تبدیل به حواشی رسانه‌ای شد که انتظار می‌رود قوه قانونگذاری کشور که راه سختی را پیش رو دارد و آرای نمایندگان در آن نقش کلیدی ایفا کرده و به نوعی همه امورش بر اساس آرا شکل می‌گیرد، در این قبیل موضوعات دقت بیشتر به خرج داده و از هزینه‌سازی‌های موجود جلوگیری و راه‌حلی برای این قبیل فرآیند‌ها تعبیه کند.

با این حال قادری درباره راهکار‌های لازم برای عدم تکرار این مشکل در شمارش آرا، تاکید دارد؛ باید انتخابات هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی و همچنین رأی اعتماد به وزرا به صورت الکترونیکی باشد. وی می‌گوید: «بنده قبلاً درباره این موضوع در مجلس صحبت کرده و خواستار اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس و الکترونیکی شدن انتخابات هیات‌رییسه و جلسات رأی اعتماد به وزرا بودم که برخی از افراد با بنده مخالفت کردند و ادله‌شان آن بود که رأی دادن الکترونیکی باعث می‌شود که همه بدانند ما به چه فردی رأی می‌دهیم و عملاً امکان کشف رأی ما وجود خواهد داشت».

مجلس سابقه برگزاری الکترونیکی انتخابات هیات‌رییسه به صورت الکترونیکی را در برخی دوره‌ها از جمله سال دوم مجلس یازدهم دارد؛ آن زمان به دلیل شیوع بیماری کرونا، رأی‌گیری با ورقه انجام نشد و الکترونیکی بود که این کار باعث شد انتخابات هیات‌رییسه فقط ۲۰ دقیقه طول بکشد. بر این اساس، مجلس شورای اسلامی باید به سمت الکترونیکی‌شدن انتخابات‌هایی که در صحن مجلس انجام می‌شود حرکت کند که این کار نه تنها باعث صرفه‌جویی در وقت مجلس می‌شود، بلکه باعث دقت در شمارش آرا هم خواهد شد.