نتایج یک نظرسنجی: دو سوم ایرانی ها موافق ساخت سلاح هسته ای هستند

بر اساس نتایج یک نظرسنجی جدید مشترک از سوی تیمی از محققان دانشگاه هاروارد با مشارکت موسسه " iran poll" در تورنتو کانادا انجام شده، بیش از دو سوم ایرانی ها موافق دستیابی کشورشان به سلاح هسته ای هستند.

پیمان اسدزاده، عضو فوق دکترای پروژه مدیریت اتم و ابتکار خاورمیانه در مرکز علوم و امور بین الملل "بلفر" دانشگاه هاروارد آمریکا با نگارش مقاله ای در  " بولتن دانشمندان هسته ای" ، از افزایش حمایت افکار عمومی داخلی در ایران از کسب سلاح هسته ای پس از تنش های 8 ماه اخیر با اسرائیل بر سر جنگ غزه خبر داده است.

بر اساس این گزارش: ایران در حال حاضر در وضعیت آستانه هسته ای قرار دارد. این کشور دارای مواد لازم برای توسعه سلاح های هسته ای در صورت تصمیم است. با این حال، رهبران ایران به طور مداوم اعلام کرده اند که این کشور چنین نیتی ندارد. از نظر تاریخی، نظرسنجی های عمومی از اواسط دهه 2000 به طور مداوم نشان می دهد در حالی که ایرانی ها طرفدار برنامه هسته ای صلح آمیز بودند، اکثریت آنها با ساخت سلاح هسته ای مخالف بودند.

با این حال، یک نظرسنجی اخیر نشان می دهد که استقبال شهروندان ایرانی از سلاح های هسته ای بیشتر شده است.

این نظرسنجی که بین 20 فوریه تا 26 می 2024 انجام شده، توسط نویسنده و با همکاری شرکت "ایران پُل" مستقر در تورنتو طراحی و انجام شد. این نظرسنجی به صورت آنلاین و از یک جامعه آماری متشکل از 2280 شهروند ایرانی انجام شد که منعکس کننده ساختار جمعیت ملی ایران با سهمیه‌های هدفمند در هر منطقه، سن، درآمد و جنسیت است.

این نظرسنجی شامل دو سوال در مورد برنامه هسته ای ایران بود. اول اینکه تا چه اندازه شرکت کنندگان با این جمله که "ایران باید بتواند از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز استفاده کند" موافق یا مخالف بودند؟ که چهار گزینه برای آنها ارائه شد: "کاملا موافقم"، "تا حدودی موافقم"، "تا حدودی مخالفم، "و "کاملا مخالفم."

 اکثریت قریب به اتفاق پاسخ دهندگان (92 درصد) به شدت یا تا حدودی با این گزاره موافق بودند، همسو با نظرسنجی های قبلی در مورد حمایت از برنامه هسته ای غیرنظامی ایران - 87 درصد با این  گزاره در نظرسنجی سال 2011 موافق بودند، و تعداد مشابه (90 درصد) در نظرسنجی سال 2020 نیز موافق بودند. 

سپس از پاسخ دهندگان پرسیده شد که تا چه حد با این گزاره  که "ایران باید سلاح هسته ای داشته باشد" موافق یا مخالف هستند و همان گزینه های پاسخ به آنها داده شد. 

بیش از 69 درصد از آنها پاسخ دادند که از ایده ایران دارای سلاح هسته ای حمایت می کنند. این نشان‌دهنده تغییری آشکار از نظرسنجی‌های قبلی است که در آن اکثر ایرانی‌ها به طور مداوم تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای این کشور را رد می‌کردند. همچنین در تضاد کامل با موضع رسمی نخبگان حکومتی ایران علیه توسعه و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای قرار دارد.

این تغییر دیدگاه ایرانیان در قبال تسلیحات هسته ای را نمی توان به طور کامل از رویدادهای اخیر در مناقشه ایران و اسرائیل جدا کرد، که شامل حمله هوایی اسرائیل به ساختمان سفارت ایران در سوریه در اول آوریل و حملات مستقیم پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل می شود. 

با این حال، در حالی که نتایج نظرسنجی حاکی از تاثیر این رویدادها است، این تاثیر محدود به نظر می رسد: میانگین حمایت از سلاح های هسته ای پیش از حمله 1 آوریل 67 درصد بوده و پس از حمله به 71 درصد افزایش یافته است. - افزایش متوسط چهار درصدی. 

با این حال، با تمرکز بر نظرات قوی تر، تغییر قابل توجهی از نظرسنجی پدیدار شد. درصد پاسخ دهندگانی که "کاملا موافق" در اختیار داشتن تسلیحات هسته ای هستند از 40 درصد قبل از اول آوریل به 48 درصد پس از آن افزایش یافته است. (در مقابل، کسانی که "تا حدودی موافق" بودند، به ترتیب قبل و بعد از 1 آوریل، از 27 درصد به 23 درصد کاهش یافتند.) این نشان دهنده سخت شدن بالقوه نگرش بخش کلیدی جمعیت ایران به دلیل درگیری های نظامی اخیر است.

این یافته‌ها با بحث فزاینده‌ای در جامعه مدنی ایران، به‌ویژه در میان دانشگاهیان، روزنامه‌نگاران و فعالان، که به طور فزاینده‌ای در حمایت از تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای است، همخوانی دارد.

 این روند در حمایت از تسلیحات هسته‌ای به‌ویژه در "پلتفرم‌هایی" مانند رسانه‌های اجتماعی و نشریات خارج از کنترل دولت قابل مشاهده است، که نشان‌دهنده فشار از پایین به بالا برای بازنگری در استراتژی هسته‌ای ایران است.

اسدزاده در ادامه گزارش نوشت: پیدایش این مفهوم که ایران باید به سلاح هسته‌ای دست یابد، عمدتا از شکست توافق هسته‌ای 2015 که رسما به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، نشات می‌گیرد.

 سرخوردگی پس از خروج آمریکا از برجام در سال 2018 و دور جدید تحریم‌های متعاقب آن، ایرانی‌ها را به بازنگری سوق داده است، حتی در میان کسانی که پیشتر از توافق هسته‌ای حمایت می‌کردند.

تعداد فزاینده‌ای از صداها در داخل ایران منطق تحمل بار تحریم‌های اقتصادی را بدون مزیت استراتژیک داشتن سلاح هسته‌ای به چالش می‌کشند. علاوه بر این، افزایش نارضایتی از حداقل مزایای برنامه هسته‌ای، ایرانیان بیشتری را به زیر سوال بردن منطق توسعه چنین برنامه‌ای بدون اهرم سلاح‌های هسته‌ای سوق می‌دهد.

 در سال 2022، یک قانونگذار ایرانی و استاد علوم سیاسی خاطرنشان کرد: "اینکه [ایرانیان] سیاست‌های فشار حداکثری را تحمل کنند، در حالی که توانایی‌های هسته‌ای [آن‌ها] حتی نمی‌تواند برق تولید کند، به سادگی غیرمنطقی است... ایران یا باید به سمت ساخت سلاح یا به سمت احیای مجدد برجام حرکت کند." احساسات در جامعه ایران حول این دیدگاه در حال چرخش است که بهتر است با وجود باقی ماندن تحریم‌های موجود، با یک بازدارنده هسته‌ای روبرو شویم تا بدون آن.

بدتر شدن چشم‌انداز امنیت منطقه‌ای و افزایش بحث‌ها در رسانه‌های دولتی درباره تسلیحات هسته‌ای نیز ممکن است موضع طرفداران سلاح هسته‌ای را تقویت کرده باشد.

در ماه‌های اخیر، مجریان دو برنامه مجزای تلویزیون ملی، پرسش‌های برجسته‌ای را درباره تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای کشور از علی اکبر صالحی و محمد اسلامی، رئیس سابق و فعلی سازمان انرژی اتمی ایران مطرح کردند. 

در بخشی از این برنامه مجری برنامه پرسید: اکنون که رژیم صهیونیستی به سلاح هسته‌ای مسلح شده و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مستقیما جمهوری اسلامی را تهدید می‌کند، آیا زمان آن نرسیده است که ایران نیز سلاح هسته‌ای داشته باشد یا حداقل آزمایش هسته‌ای انجام دهد. ؟" (رئیس فعلی، اسلامی، پاسخ منفی داد و تاکید کرد که سلاح های کشتار جمعی با دکترین دفاعی ایران همسو نیست.) در مصاحبه دیگری از صالحی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه سابق، درباره توانایی ایران در تولید سلاح هسته ای سوال شد. این بحث‌ها که به طور گسترده در رسانه‌های آنلاین به اشتراک گذاشته می‌شود، ممکن است در شکل‌دهی افکار عمومی نسبت به تسلیحات هسته‌ای نیز نقش داشته باشد.