کنعانی مقدم: برخی از نظرسنجی‌های انتخابات، «نظرسازی» بود/ نرخ مشارکت مردم در انتخابات پایین‌تر از حد انتظار بود/ احتمال واریز آرای قالیباف به سبد پزشکیان صفر درصد است

پس از انصراف قاضی زاده و زاکانی، بسیاری از تحلیلگران سیاست داخلی و حتی چهره‌های نزدیک به جبهه اصولگرایی درخواست اجماع قالیباف و جلیلی را مطرح کردند، اما در نهایت، این اتفاق رخ نداد و رقابت بین پورمحمدی، پزشکیان، قالیباف و جلیلی، انجام شد.

در روز‌های پیش از انتخابات ریاست جمهوری، نظرسنجی‌های متعددی انجام شد که عمدتا در رابطه با نرخ مشارکت مردم و تعداد احتمالی آراء بود که به سبد نامزد‌ها ریخته می‌شد، طبیعتا آمار‌های نظرسنجی‌ها بر اساس مبداء و اهداف آن متفاوت بود، اما همه نظرسنجی‌ها در یک موضوع اتفاق نظر دارند؛ فاصله محسوس و قابل توجه با نتایج نهایی دور اول انتخابات.

با توجه به این شرایط، با حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا و تحلیلگر سیاست داخلی گفتگویی انجام داده‌ایم تا به بررسی این موضوع بپردازد:

نظرسنجی‌های پیش از انتخابات با وجود تنوع، اغلب، چندان قرابتی با آراء نهایی انتخابات نداشتند، چرا نظرسنجی‌ها تا این حد با نتایج نهایی دور اول انتخابات فاصله دارند؟

ما چند نوع نظرسنجی داشتیم که بعضی از این نظرسنجی‌ها اصلا نظرسازی بود. در صدر این نوع نظرسازی، نظرسنجی مراکزی بود که هدفمند نظرسنجی می‌کردند و جامعه آماری خود را جوری تنظیم می‌کردند که نتایج مورد نظر خودشان از خلال نظرسنجی‌ها بیرون بیاید. طبیعتا این نوع نظرسنجی در کنار آمار‌های دقیق‌تر با جامعه آماری درست‌تر به راحتی قابل اعتبار زدایی و سنجش است. برخی نظرسنجی‌ها هم توسط مراکزی رسمی‌تر مثل صدا و سیما انجام شد. این نظرسنجی‌ها هم با توجه به انحراف معیار‌هایی که داشتند در نتایج نهایی خود ایراداتی دارند. شاید بخشی از این انحراف معیار‌ها به میزان مشارکت مردم مرتبط باشد. نمی‌شد به طور دقیق پیش بینی کرد که چند درصد مردم در انتخابات مشارکت می‌کنند.

یعنی نرخ مشارکت از سوی نظرسنجی‌های صدا و سیما بیشتر در نظر گرفته می‌شد؟

کسی فکر نمی‌کرد که ما ۴۰ درصد مشارکت مردمی را شاهد باشیم. همه فکر می‌کردیم بالای ۵۰، ۶۰ درصد مشارکت را شاهد خواهیم بود. اصلاح طلبان هم مدعی بودند نامزدی دارند که می‌تواند آرا بالاتری را کسب کند، اما اکنون مشخص شد که نه، درواقع نسبت به زمان شهید رئیسی که ۴۸ درصد مشارکت داشتیم به ۴۰ درصد آراء رسیده ایم. یعنی جریان‌های سیاسی نتوانسته اند اعتماد مردم را برای مشارکت جلب کنند.

با شرایطی که توصیف کردید و با توجه به این که آقایان پزشکیان و جلیلی به دور دوم راه یافته اند، فکر می‌کنید این دو نفر چگونه می‌توانند نظر مردم را برای افزایش مشارکت جلب کنند؟ آیا باز هم نظرسنجی‌های هفته پیش رو شکست می‌خورند؟

طبق اصل ۱۱۷ قانون اساسی درباره انتخابات، در دور دوم، نتیجه هر چه که باشد با هرتعداد رای، رئیس حمهور انتخاب خواهد و شد و دیگر بحث اکثریت مطلق آراء وجود ندارد. نکته دیگر این که جبهه انقلاب از قبل هم به دنبال اجماع بود و اکنون هم رای آقای قالیباف و آقای جلیلی، آقای پور محمدی و آقای قاضی زاده هاشمی، در مجموع، بسیار بیشتر از آراء آقای پزشکیان است و اگر اجماعی شکل بگیرد، قطعا آقای جلیلی رئیس جمهور خواهد شد. اگر اجماع صورت نگیرد، ممکن است آراء خاکستری و سیاه روی آراء اقای پزشکیان آمده و ایشان را رئیس جمهور کند. همه چیز بستگی به رفتار سیاسی جناح‌های مختلف دارد که چگونه می‌خواهند دور دوم را معماری کنند و رای آوری داشته باشند.

از اجماع آراء اصولگرایان صحبت کردید، در حال حاضر برخی از طرفداران آقای قالیباف (نه همه آن ها) در شبکه‌های اجتماعی می‌گویند می‌خواهند رای خود را به سبد آقای پزشکیان بریزند، با توجه به این که پیشتر هم شاهد برخی اختلاف‌ها بین طرفداران آقایان قالیباف و جلیلی بودیم، چقدر محتمل است که طرفداران آقای قالیباف به افزایش رای آقای پزشکیان کمک کنند؟

از دید من احتمال این اتفاق به شکل گسترده، صفر است. هم آقای جلیلی و هم آقای قالیباف در جبهه انقلاب هستند و تجمیع آراء را قطعا انجام می‌دهند. احتمال ریزش آراء هم در حین این تجمیع وجود دارد، اما این که آقای قالیباف بگوید به آقای پزشکیان رای دهید، محال است.