تحلیل‌گر اسرائیلی: آیا شادی برای پیروزی ترامپ زودهنگام بود؟

پنحاس انباری تحلیل‌گر اسرائیلی در سایت خود در اینترنت نوشت: در حالی که نتانیاهو علناً پیروزی دونالد ترامپ را جشن گرفته است، بررسی دقیق مسائل خبر از پیچیدگی‌‌هایی دارد که می‌تواند نه تنها راهبردهای منطقه‌ای، بلکه حتی ائتلاف داخلی‌اش را دچار مشکل کند.

به اعتقاد این نویسنده، چالش اصلی پیش روی نتانیاهو در ابتکار صلح ترامپ است که در سال ۲۰۲۰ اجرایی، اما کامل نشده است.

او در تحلیلش که یک روز بعد از پیروزی ترامپ منتشر شد، نوشت: زمانی که ترامپ از ابتکار صلح خود برای خاورمیانه در ژانویه ۲۰۲۰ پرده برداشت، هواداران راستگرای نتانیاهو ابتدا بابت این امر جشن گرفتند، زیرا تصور می‌کردند که این ابتکار در واقع نشان دادن چراغ سبز برای الحاق دره اردن است، اما به سرعت شور و شعف آنها به یک شوک تبدیل شد، چون دانستند که در چارچوب این طرح باید دولت فلسطینی موقتی هم تشکیل شود.

واکنش‌ها نسبت به این امر هم بسیار سریع و شدید انجام گرفت و شماری از رهبران اصلی شهرک‌نشینان از جمله دیوید حایانی را واداشت تا در اعتراض به این امر از لیکود خارج شود.

نتانیاهو هم زیر این فشارها تلاش کرد تا هر نوع ارتباط خود را با ابتکار ترامپ منکر شود و به تدریج در راکد کردن ابتکار عمل تلاش کند، امری که خود یکی از عوامل پیروزی بایدن شد.

در واقع، پیشنهاد ترامپ برای تشکیل دولت فلسطینی ارتباط مستقیمی با نگاه گسترده‌تر او به سازش دارد که قرار است بین اسرائیل و عربستان صورت بگیرد و توافقنامه‌های ابراهیم در واقع گام اول آن محسوب می‌شدند.

برخلاف امارات متحده عربی، عربستان سعودی نقش بزرگ‌تری را برای خود در منطقه متصور است و با توجه به اینکه خود را رهبر جهان عرب و اسلامی می‌داند، خواهان پیشرفت ملموسی در مساله فلسطین پیش از هر نوع سازش با اسرائیل است.

تحقق این امر هم می‌تواند تنشی اساسی بین شرکای سیاسی نتانیاهو در ائتلاف حاکم به وجود آورد، به هر شکل بتسلئیل سموتریچ از یک‌سو تمام مرکز ثقل فعالیت خود را برای جلوگیری از تشکیل احتمالی دولت فلسطینی قرار داده و از سوی دیگر، ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل، هم تعهداتی از نتانیاهو برای ادای مناسک دینی در مسجد الاقصی گرفته است.

این در حالی است که در چارچوب ابتکار ترامپ، حرم قدسی تحت قیمومیت اسلامی و در شرایطی که عربستان هم در آن مشارکت دارد، قرار می‌گیرد.

با وجود آنکه این ابتکار می‌تواند به قیمومیت انحصاری اردن بر این موقعیت اسلامی پایان داده و تمامی امیدهای فلسطینیان را در دستیابی به قدس شرقی هم از بین ببرد و حاکمیت اسرائیل را بر تمام شهر قدس اعمال می‌کند، ولی با مخالفت جریان حامی بن گویر و در تضاد با برنامه‌های آنها برای تقویت حضور یهودی در مسجد الاقصی قرار می‌گیرد.

مساله دیگر به جنگ و صلح در منطقه بازمی‌گردد. منابع اگاه تاکید می‌کنند که ترامپ از نتانیاهو خواسته است هرچه سریعتر پیروزی در جنگ غزه را اعلام و این کار را پیش از بازگشتش به کاخ سفید به انجام برساند تا در راستای اهداف اعلام‌شده‌اش در رابطه با پایان دادن به جنگ و درگیری‌ها قرار بگیرد.

در بخش لبنانی این جنگ هم، مسعد بولس، فرستاده ویژه ترامپ، (و پدرشوهر دخترش) به طور بالفعل متعهد به پایان درگیری‌ها شده است و احتمالاً در این رابطه نظر مثبت بایدن و دستیاران امنیتی‌اش هم جلب شده است.

به اعتقاد این تحلیل‌گر اسرائیلی، با حضور ترامپ در قدرت، رویاهای نتانیاهو در رابطه با همراهی آمریکا در حمله به مراکز هسته‌ای ایران نیز از بین رفته باشد و با توجه به نگاه مخالف صریح ترامپ به شکل‌گیری درگیری‌های جدید نظامی، این امر احتمالاً امکان اجرایی پیدا نخواهد کرد.

نویسنده در پایان تاکید می‌کند، پرسش سرنوشت‌ساز در این رابطه آن است که آیا ترامپ قصدی برای زنده کردن طرح صلح خود دارد؟

اگر او این کار را انجام بدهد، نتانیاهو در مقابل دو گزینه متضاد یعنی شرکایش در ائتلاف راستگرا و امکان سازش با عربستان قرار خواهد گرفت که شاید به بزرگ‌ترین چالش رهبران اسرائیل تبدیل شود، چون مجبور به انتخاب بین تعهدات‌‌ ایدئولوژیک داده‌شده و فرصت راهبردی شکل‌گرفته در خاورمیانه خواهند شد.