چرا ترامپ ایران را «قدرتمند» خواند؟

روز سه شنبه دونالد ترامپ در حضور نتانیاهو در پاسخ به خبرنگاری که سوال کرد اکنون که ایران اینقدر ضعیف است، آیا زمان مناسبی نیست که یک بار برای همیشه به تاسیسات هسته ای آنها ضربه بزنید؟، گفت: «آنها ضعیف نیستند. آنها در حال حاضر بسیار قوی هستند. ... وقتی من ریاست جمهوری را ترک کردم ایران دچار مشکل بزرگی بود. در آن شرایط هفت اکتبر هرگز نمی توانست اتفاق بیافتد. اما خیلی قوی شدند، خیلی سریع. آنها مقادیر زیادی نفت به چین و هر کس دیگری که در زمان ریاست جمهوری من نفت نمی خرید، فروختند، زیرا ما گفتیم: نفت را نخرید. و آنها خیلی سریع بسیار ثروتمند شدند.»

این صحبت های ترامپ با واکنش مثبتی در ایران مواجه شد به طوری که بسیاری از رسانه ها از آن با عنوان اعتراف ترامپ به قدرت ایران یاد کردند. 

نگارنده قصد ندارد درباره میزان قدرت ایران نظر دهد چرا که امروزه قدرت صرفا نظامی یا سخت افزاری نیست، بلکه از ابعاد مختلفی همچون اقتصادی، فرهنگی، قدرت نرم و ... تشکیل شده و بررسی و سنجش آن نیازمند مطالعات مختلف است. منتهی درباره سخن ترامپ می بایست یک نکته را مدنظر قرار داد.

به نظر می رسد این صحبت ترامپ بیش از انکه ناشی از باور واقعی او درباره قدرت ایران باشد، ناظر به رقابت های سیاسی داخلی در آمریکا و البته تا حدودی ویژگی های خاص روانشناختی ترامپ است.

چنانکه پیداست ترامپ در صحبتش به چند نکته اشاره کرده است. او گفته ایران «در حال حاضر» بسیار قدرتمند است، اما تاکید کرده در پایان ریاست جمهوری او دچار مشکل بزرگی بود. در واقع ترامپ می خواهد بگوید عملکرد عالی او باعث تضعیف ایران شده بود، اما عملکرد اشتباه بایدن باعث قدرتمند شدن ایران شد. به همین دلیل اشاره می کند که در زمان او به دلیل ضعف ایران، هیچگاه هفت اکتبر رخ نمی داد، اما با حضور بایدن ایران توانست آنقدر نفت بفروشد که ثروتمند و قدرتمند شود. مقامات و مردم ایران حتما می توانند از همین جمله آخر ترامپ و اشاره او به خیلی ثروتمند شدن ایران متوجه دقت و صحت این گفتار بشوند.

همانطور که گفته شد یک دلیل مهم این صحبت ترامپ رقابت داخلی میان دموکرات ها و جمهوری خواهان است؛ چنانکه جیک سالیوان مشاور امنیت ملی بایدن دوم دی‌ماه به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته بود: «ترامپ فرصت دارد با «ایرانِ ضعیف‌شده» به یک توافق هسته‌ای جدید برسد.» در واقع سالیوان در این اظهارنظر خواسته چنین وانمود کند که ایران تحت سیاست های بایدن ضعیف شده و اکنون ترامپ می تواند به راحتی با این کشور توافق کند.

اما ترامپ در صحبتش با رد این ادعا گفت: They're very strong right now یعنی با سیاست های بایدن «آنها در حال حاضر بسیار قوی هستند» و البته اضافه کرد Doesn't mean they won't be weak به این معنا که حالا با حضور او «به این معنا نیست که آنها ضعیف نخواهند شد.» در واقع ترامپ در این صحبت هم قصد داشت از سیاست های بایدن انتقاد کند و هم به ارضای خودشیفتگی خود بپردازد.

لذا باید توجه داشت که از صحبت دشمن درباره قدرت و توانمندی ها خود نه دچار ناامیدی و نه ذوق زدگی شویم؛ چراکه اشتباه محاسباتی درباره قدرت و امکانات کشور از سوی تصمیم سازان و تصمیم گیران می تواند به منافع ملی آسیب وارد کند. به این معنا که اگر مقامات رده بالا میزان قدرت کشور را کمتر از اندازه واقعی آن تصور کنند می تواند منجر به از دست رفتن منافع و فرصت های گونه گون شود و در مقابل اگر قدرت کشور را بیشتر از اندازه واقعی آن تصور کنند، می تواند آسیب زا باشد.