واکنش رهبران اروپا به دیکتاتور خواندن زلنسکی از سوی ترامپ؛ جنگ اوکراین به کدام سو می‌رود؟
اظهارات جنجالی رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا - در فضای مجازی و بعد از آن در یک سخنرانی عمومی در شهر میامی - در مورد رئیس جمهوری اوکراین واکنش برخی از رهبران جهان را بر انگیخت.
بریتانیا و فرانسه هدایت مذاکرات درباره چگونگی ایجاد یک نیروی «اطمینان‌بخش» برای اوکراین را بر عهده دارند تا بلکه از این طریق امنیت این کشور را در صورت دستیابی به توافق صلح تضمین کنند.
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه به همراه کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا از حزب کارگر اوایل هفته آینده به کاخ سفید خواهند رفت تا درباره جنگ اوکراین بحث و گفتگو کنند.
مقامات غربی فاش کردند که طرح‌های پیشنهادی شامل اعزام حدود ۳۰ هزار نیروی زمینی است که در شهرهای کلیدی، بنادر و زیرساخت‌های حیاتی در سرتاسر اوکراین مستقر خواهند شد. البته طبق پیشنهادات ارائه شده، این نیروها در نزدیکی جبهه شرقی اوکراین مستقر نخواهند شد، چرا که بیم آن می‌رود که هرگونه حمله به این نیروها منجر به تشدید جنگ شود.
برخی مقامات نیز پیشنهاد دادند که از پهپاد، هواپیمای جاسوسی و ماهواره‌ها برای نظارت بر هرگونه نقض توافق‌نامه استفاده شود. علاوه بر این، پیشنهاد شده که یک «پلیس هوایی» ایجاد شود که در آن هواپیماهای تایفون در آسمان گشت‌زنی می‌کنند، یا سیستم‌های دفاع هوایی که اطمینان دهند اوکراینی‌ها دوباره از خطوط هوایی تجاری برای سفر به کی‌یف استفاده کنند.
استقرار این نیرو به پشتیبانی ایالات متحده بستگی خواهد داشت. بر اساس اطلاعاتی که به دست آمده است، هواپیما یا سیستم‌های موشکی دفاع هوایی ممکن است در لهستان و رومانی مستقر شوند، البته به شرطی که ترامپ هم با آن موافقت کند.
جنجال بر سر «دیکتاتور» خواندن زلنسکی
تمام این سناریوها در حالی مطرح می‌شود که دونالد ترامپ روز چهارشنبه ۱۹ فوریه (یکم اسفند) ولودیمیر زلنسکی را یک «دیکتاتور» خواند و هشدار داد که این رهبر اوکراینی «بهتر است دست بجنباند، وگرنه دیگر کشوری نخواهد داشت.» آقای ترامپ همچنین ادعا کرد که کی‌یف مسئول تهاجم مسکو به اوکراین است.
اظهارات ترامپ با انتقادات زیادی از سوی مقامات اروپایی مواجه شد، از جمله اولاف شولتس، صدراعظم آلمان که در توییتی نوشت: «اینکه مشروعیت دموکراتیک رئیس‌جمهور زلنسکی را انکار کنید، اشتباه و خطرناک است.» آقای شولتس در ادامه نوشت: «برگزاری انتخابات منظم در وسط جنگ ممکن نیست. این امر با الزامات قانون اساسی اوکراین و قوانین انتخاباتی هم‌خوانی دارد. هیچ‌کس نباید خلاف این را ادعا کند.»
در واکنش به این موضوع، دفتر کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا نیز با صدور بیانیه‌ای ولودیمیر زلنسکی را «رهبر منتخب دموکراتیک اوکراین» توصیف کرد. اگرچه دفتر نخست‌وزیری به طور مستقیم از ترامپ انتقاد نکرد، اما بیانیه صادر شده با ادعاهای ترامپ در مورد زلنسکی در تضاد کامل بود. نخست‌وزیر بریتانیا در عین حال سعی کرد تا حمایت خود از تلاش‌های تحت رهبری ایالات متحده برای دستیابی به صلح پایدار در اوکراین را تکرار کند.
ترامپ و موضوع عدم برگزاری انتخابات در اوکراین
آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری اوکراین در سال ۲۰۱۹ برگزار شد که زلنسکی در آن زمان در کسوت یک بازیگر فیلم‌های کمدی بود. او در آن انتخابات پیروزی قاطعانه‌ای به دست آورد. انتخابات جدید که قرار بود در مارس یا آوریل سال ۲۰۲۴ برگزار شود، به دلیل اعلام وضعیت نظامی به تعویق افتاد. طبق نظرسنجی که روز سه‌شنبه از رای‌دهندگان اوکراینی منتشر شد، او دارای نرخ تایید ۵۷ درصد است، در حالی که ترامپ ادعا کرده بود که این نرخ تنها ۴ درصد است.
دفتر نخست‌وزیری بریتانیا در ابتدا تمایلی به انتقاد از ترامپ پیش از مذاکرات هفته آینده در واشنگتن نداشت. اما با افزایش انتقادات داخلی و بین‌المللی، دفتر نخست وزیری بریتانیا بیانیه‌ای صادر کرد که در آن اعلام شد که «نخست‌وزیر [بریتانیا] از رئیس‌جمهور زلنسکی به‌عنوان رهبر منتخب دموکراتیک اوکراین حمایت کرده و گفته است که تعلیق انتخابات در دوران جنگ کاملاً منطقی است، کما اینکه خود بریتانیا نیز در طول جنگ جهانی دوم انجام داد.»
شهرداران، مقامات و نمایندگان پارلمان اوکراین از طیف‌های سیاسی مختلف نیز در رسانه‌های اجتماعی حضور یافته و از مردم خواستند تا از زلنسکی حمایت کنند.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه ابتدا در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «فکرش را بکنید، ولودیمیر زلنسکی، یک کمدین نسبتا موفق ایالات متحده آمریکا را متقاعد کرد که ۳۵۰ میلیارد دلار برای جنگی خرج کند که نمی‌توان در آن پیروز شد.» وی سپس در یک سخنرانی عومی در روز چهارشنبه مشابه این سخنان را دوباره مطرح کرد.
آنالنا بربوک به شبکه تلویزیونی «زِد دِ اِف» گفت «اگر به جای توئیت نوشتن به دنیای واقعی نگاه کنید، آنگاه می‌فهمید که چه کسانی در اروپا مجبور هستند در شرایط دیکتاتوری زندگی کنند؛ مردم روسیه، مردم بلاروس.»
فریدریش مرتس، رهبر بزرگترین حزب اپوزیسیون آلمان و پیشتاز انتخابات روز یکشنبه در آلمان نیز گفت که اظهارات ترامپ مصداق کلاسیک «وارونه جلوه‌دادن نقش گناهکار و قربانی است.»
«ترامپ در فضای دروغ‌رسانی روسیه سیر می‌کند»
ولودیمیر زلنسکی نیز به نوبه خود ترامپ را متهم کرد که در «فضای دروغ‌رسانی» سیر می‌کند و او تحت تأثیر دروغ‌های روسیه در مورد جنگ اوکراین قرار گرفته است.
اما در عوض، آندری کِلین، سفیر روسیه در بریتانیا روز چهارشنبه اظهارات ترامپ را تکرار کرد و گفت که برای «نخستین بار» ایالات متحده به حرف روسیه گوش داده است. آقای کِلین به بی‌بی‌سی گفت: «ما معتقدیم که از ماه مه سال گذشته، مشروعیت [زلنسکی] به پایان رسیده و او باید انتخابات برگزار کند.»
او افزود: «برای اولین بار شاهد هستیم که [ایالات متحده] نگفت این‌ها پروپاگاندا و دروغ‌رسانی روسی است. آن‌ها این بار به آنچه ما می‌گوییم گوش دادند و می‌شنوند.»
جنگ لفظی بین ترامپ و زلنسکی پس از دیدار مقامات ایالات متحده و روسیه در عربستان سعودی در روز سه‌شنبه برای بحث در مورد جنگ اوکراین و همکاری‌های اقتصادی و سیاسی رخ داد.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه ضمن «مثبت» دانستن مذاکرات انجام شده میان هیات‌های روسیه و آمریکا به میزبانی پادشاهی عربی سعودی در ریاض، گفت که او این مذاکرات را عالی ارزیابی می‌کند و خشنود است که با ترامپ دیدار خواهد کرد.
وی در عین حال تاکید کرد که برای انجام این دیدار باید آماده‌سازی‌هایی انجام شود. پوتین در ادامه توضیح داد که واشنگتن باید مسئله معاهده کنترل تسلیحات هسته‌ای «نیو استارت» را حل کند و خاطرنشان کرد که فعالیت‌های نمایندگی‌های دیپلماتیک میان مسکو و واشینگتن ازسر گرفته خواهد شد.
بی‌میلی زلنسکی در واگذاری معادن اوکراین
دونالد ترامپ روز چهارشنبه این را هم گفت که با وزیر خزانه‌داری او در جریان بازدید رسمی از کی‌یف با «بی‌احترامی» برخورد شده و ولودیمیر زلنسکی را به «خوابیدن» در حین جلسه و بی‌میلی برای دستیابی به توافق متهم کرد.
وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، اسکات بسنت هفته گذشته با زلنسکی در پایتخت اوکراین دیدار کرد تا در مورد دسترسی واشنگتن به مواد معدنی نادر به ازای حمایت‌های امنیتی گفتگو کند.
با این حال، زلنسکی از امضای توافق برای واگذاری ثروت معدنی اوکراین به واشنگتن برای پوشش هزینه‌های کمک‌های نظامی امتناع کرد. ترامپ بعداً گفت که اوکراین «آن توافق را نقض کرده است.»
ولودیمیر زلنسکی قرار بود روز پنج‌شنبه با کیت کلوگ، نماینده ایالات متحده در امور اوکراین ملاقات کند.
