مروری بر انتخابات مجلس عراق / حضور ۷۳۶۷ نامزد، 27 ائتلاف و ۸۷ لیست انتخاباتی / سیستم انتخاباتی مجلس عراق چگونه است؟

انتخابات مجلس عراق در ۱۲ مه ۲۰۱۸ برگزار شد این درحالی است که مردم عراق امروز شنبه 22 اردیبهشت برای انتخاب ۳۲۹ نماینده پارلمان پای صندوق‌های رای رفته‌اند و لیست‌های پیروز باید ائتلاف‌هایی را جهت دستیابی به اکثریت به منظور تشکیل دولت آینده تشکیل دهند.

این انتخابات در عراق درحالی برگزار می شود که این دومین انتخابات مجلس بعد از خروج ارتش آمریکا از عراق در سال 2011 است.

مجلس عراق در منطقه ای به نام منطقه سبز بغداد قرار دارد و تنها مجلس قانون‌گذاری در کشور عراق محسوب می‌شود. انتخابات مه 2018 عراق چهارمین انتخابات بعد از سقوط صدام حسین، و نخستین انتخابات سراسری پس از شکست کامل داعش به‌شمار می‌رود.

انتخابات مجلس عراق برای سپتامبر ۲۰۱۷ برنامه‌ریزی شده‌بود، اما به‌دلیل جنگ داخلی با داعش که در دسامبر ۲۰۱۷ با بازپس‌گیری مناطق اشغال‌شده پایان یافت، با ۶ ماه تأخیر برگزار می‌شود.

بزرگ‌ترین ائتلاف عرب‌های سنی، یعنی متحدون، به‌دلیل بازگشت آوارگان جنگی به خانه‌هایشان، خواستار تأخیر شش‌ماهه دیگری نیز بودند. یک نماینده عرب سنی در مجلس عراق، برگزاری انتخابات در چنین شرایطی را همچون «کودتای نظامی علیه فعالیت‌های سیاسی» می‌داند. با این وجود، دادگاه عالی قانون اساسی تصریح کرد که تأخیر در انتخابات، غیرقانونی خواهد بود.

اساس سیستم انتخاباتی سنت لاگه

نمایندگان این مجلس برای دوره‌های چهارساله از طریق رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. اعضای مجلس عراق از طریق ارائه لیست‌های فراگیر با حضور احزاب مختلف انتخاب می‌شوند و از ۱۸ استان عراق به‌عنوان حوزه‌های انتخابیه استفاده می‌شود. سیستم برگزاری انتخابات در عراق در این دوره براساس روش سنت-لاگه انجام می‌شود و عدد ۱٫۷ به‌عنوان عدد مبنا در نظر گرفته شده‌است. این امر تا حدی به نفع ائتلاف‌های بزرگ خواهد بود، لذا در انتخابات ۲۰۱۸ عراق، ائتلاف‌های بزرگ شانس بیش‌تری برای پیروزی و کسب آرای بیشتر در انتخابات خواهند داشت.

کرسی های مجلس عراق

۸ کرسی برای گروه‌های اقلیت در سطح ملی نگه داشته می‌شوند: ۵ کرسی برای مسیحیان، ۱ کرسی برای مندائیان، ۱ کرسی برای یزیدیان، و ۱ کرسی برای شَبَک‌ها. با این حال، مجلس عراق در ۱۱ فوریه ۲۰۱۸ افزودن یک کرسی در استان واسط برای کردهای فیلی را تصویب کرد که مجموع کرسی‌های مجلس را به ۳۲۹ کرسی می‌رساند.

در انتخابات سال جاری، ۶٫۹۰۴ نفر نامزد شده‌اند. اختصاص کرسی‌ها به هر استان و تعداد نامزدها به‌تفکیک هر استان به‌صورت زیر است.

تا ۲۶ دسامبر ۲۰۱۷ مجموعاً ۲۰۴ حزب برای رقابت در انتخابات نام‌نویسی کردند. مهلت نام‌نویسی ائتلاف‌ها نیز تا ۱۱ ژانویه ۲۰۱۸ بود.ذ مجموعاً ۲۷ ائتلاف تا پایان مهلت قانونی نام‌نویسی کردند، که شامل ۱۴۳ حزب سیاسی می‌شود؛ تعدادی از احزاب نیز خارج از ائتلاف به رقابت می‌پردازند.

۷۳۶۷ نامزد و 27 ائتلاف و ۸۷ لیست انتخاباتی

در این انتخابات ۳۲۰ حزب سیاسی و ائتلافی و فهرست انتخاباتی شرکت می‌کنند که از جمله آنها ۸۸ فهرست انتخاباتی و ۲۰۵ گروه سیاسی و ۲۷ ائتلاف انتخاباتی است و در آن ۷۳۶۷ نامزد با هم به رقابت می‌پردازند. این تعداد نامزد کمتر از تعداد نامزدهای انتخابات سال ۲۰۱۴ است که تعداد آنها از ۹۰۰۰ تن پا فراتر گذاشته بود.

مروری بر ائتلاف های اصلی

ائتلاف "النصر": به ریاست حیدر العبادی، نخست وزیری است که دوره‌اش به پایان رسیده و برای اولین بار از زمان سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ است که حزب الدعوه از مخالفان تاریخی رژیم سابق در انتخابات دو لیست دارد که یکی از آنها النصر است. این لیست به صورت اصلی شامل شخصیت‌هایی از جامعه مدنی بدور از گرایش‌های طایفه‌ای در انتخابات حضور دارد.

ائتلاف "الفتح": به ریاست هادی العامری، رئیس سازمان بدر و یکی از برجسته‌ترین چهره‌های حشد شعبی که نقش اصلی در حمایت از نیروهای امنیتی عراق در نابودی داعش داشت. اکثر نامزدهای این لیست رسما از پست‌های خود در تشکیلات حشد شعبی برای شرکت در انتخابات و روند سیاسی کناره‌گیری کرده‌اند.

ائتلاف دولة القانون: به ریاست نخست وزیر اسبق عراق یعنی نوری مالکی که به صورت اصلی به حزب الدعوه به ریاست خودش تکیه دارد و در بین اکثر اعضای خود که در مناصب دولتی در زمان نوری مالکی بوده‌اند از حمایت گسترده برخوردار است اما به دلیل حمله داعش و تسلط آن بر یک سوم خاک عراق در آن دوران با برخی انتقادات نیز روبه‌رو است.

لیست "سائرون نحو الإصلاح": ائتلافی بی‌سابقه و نو است که از سوی مقتدی صدر شخصیت دینی برجسته عراق و کمونیست‌ها تشکیل شده آن شامل شش فراکسیون است که اکثرشان سکولار هستند. در میان آنها حزب کمونیستی و عدالت به اضافه حزب "الاستقامة" به نمایندگی جریان صدر هستند. البته فراکسیون الاحرار وابسته به جریان صدر (۳۴ نماینده) در پارلمان کنونی دارد..

اهل سنت: احزاب سنی از طریق لیست‌های متعدد در راس آنها "ائتلاف الوطنیة" به رهبری ایاد علاوی،‌ معاون رئیس‌جمهوری عراق که به عنوان سکولار شرکت کرده و سلیم جبوری رئیس پارلمان عراق در انتخابات هستند. احتمال می‌رود اهل سنت به دلیل سیطره داعش بر مناطق‌شان طی سال‌های گذشته بزرگترین شکست را در انتخابات متحمل شوند.

کردها: کردها از طریق چند حزب در انتخابات شرکت کرده‌اند تا ۴۶ کرسی را به دست آورند و دو کرسی‌ به مسیحیان می‌رسد که مختص اقلیم خودمختار کردستان است. برجسته‌ترین احزاب کرد، حزب دموکرات کردستان عراق به ریاست مسعود بارزانی،‌ اتحادیه میهنی کردستان عراق (حامیان خانواده طالبانی) به اضافه احزاب مخالف کرد یعنی تغییر، جماعت اسلامی و جنبش الجیل الجدید هستند.

15