مرگبارترین پدیده‌های طبیعی!
واژگونی دریاچه، توفان‌تندری کثیف، تندباد گرمسیری و ... پدیده‌های طبیعی کمتر شناخته شده‌ای هستند که سالانه جان هزاران نفر را در سراسر جهان می‌گیرند.
سیاره ما دارای مجموعه‌ای از پدیده‌های وحشتناک طبیعی است که هرکدام‌شان به تنهایی می‌توانند زندگی جمعیت زیادی از انسان‌ها را نابود کرده یا به خطر بیندازند. پدیده‌هایی مثل توفان و فوران‌آتشفشان دم دستی‌ترین آن‌هاست، با این حال هر ساله توفان‌های قدرتمند جان هزاران نفر را در جهان می‌گیرند و آتشفشان‌ها می‌توانند روستایی را به طور کامل نابود کنند اما چه کسی می‌تواند یک توفان یا منظره سیل مایعات آتشینی که به پایین کوه سرازیر می‌شوند و ... را انکار کند؟ در این مطلب قصد داریم شما را با مجموعه‌ای از پدیده‌های طبیعی وحشتناک و درعین حال شکوهمندی که ضعیف بودن ما را در برابر عظمت طبیعت به رخ‌مان می‌کشند، آشنا کنیم.
پدیده‌هایی که در عین مرگبار بودن، اسم بعضی‌هایشان را اصلاً نشنیده‌اید. در خور ذکر است به پدیده های بسیار مرگبار شامل زمین‌لرزه، فوران آتشفشان، سونامی و سیل به این دلیل که حتما با آن‌ها آشنا هستید، در این پرونده اشاره‌ای نشده است.
توفند گرمسیری| حمله ابرها با سرعت ۸۰۰ کیلومتر!
توفند گرمسیری یا تندباد دریایی، اصطلاحی است که توسط هواشناسان برای توصیف یک سیستم منظم و در حال چرخش از ابرها و رعد‌و‌برق که از آب‌های گرمسیری یا نیمه گرمسیری سرچشمه می‌گیرد و چرخش بسته‌ای در ارتفاعات پایین دارد، استفاده می‌شود. سرعت توفندها دست کم ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت است. شعاع یک توفند از کمتر ۲۲۰ کیلومتر تا بیش از ۸۰۰ کیلومتر و عمر آن حدود یک هفته است.
توفند کاترینا که در اوت ۲۰۰۵ از دریا به سواحل آمریکا رسید باعث مرگ ۱۸۳۶ تن و آوارگی یک میلیون نفر شد. سرعت این توفند ۲۸۰ کیلومتر گزارش شده بود که می توانست تا سه برابر بدتر هم باشد!
کولاک برفی| سهمگین‌ترینش در ایران بوده!
کولاک برفی یا توفان‌برف یک وضعیت جوی نامساعد شامل ریزش برف شدید و وزش باد در دماهای بسیار پایین است که به برخاستن و پراکنده شدن برف از سطح زمین و کاهش دید منجر می‌شود. این شرایط جوی سخت و توان‌فرسا در زمستان‌ها به علت کاهش شدید دمای هوا، بادهای شدید و بارش سنگین برف به وجود می‌آید. کمترین میزان سرعت باد در این پدیده جوی ۵۶ کیلومتر بر ساعت است. ویژگی دیگر این بادها طولانی بودن مدت زمان وزش آن‌هاست که معمولا سه ساعت یا بیشتر به طول می‌انجامد. سهمگین‌ترین کولاک جهان در سال ۱۳۵۰ در ایران رخ داد که حدود چهار هزار نفر در آن کشته شدند و به عنوان رکوردی در گینس به ثبت رسید.
واژگونی دریاچه| فوران آب از اعماق دریاچه!
فوران لیمنیک یا واژگونی دریاچه نوعی نادر از پدیده‌های طبیعی است که در آن دی‌اکسیدکربن محلول در آب دریاچه ناگهان از اعماق آب فوران می‌کند و ابری گاز مانند را تشکیل می‌دهد که قادر به خفه کردن حیات وحش، دام و انسان است. فوران لیمنیک همچنین می‌تواند باعث ایجاد سونامی شود زیرا مقادیر زیاد CO2 می‌تواند آب زیادی را جابه‌جا کند. دانشمندان معتقدند زمین‌لرزه، فعالیت آتشفشانی و سایر انواع انفجارها می‌توانند تحریک‌کننده انفجار لیمنیک باشند. فوران لیمنیک سال ۱۹۸۴ در دریاچه مونون کامرون باعث مرگ ۳۷ نفر در کمتر از یک دقیقه شد. فوران بسیار بزرگ‌تری در سال ۱۹۸۶ که در دریاچه نیوس کامرون رخ داد، ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ کشته برجای گذاشت.
توفان تندری کثیف| ترکیبی از توفان و فوران آتشفشان!
توفان تندری کثیف که ترکیبی از توفان، رعد و برق و آتشفشان است از شگفت‌آورترین و نفس‌گیرترین پدیده‌های جهان طبیعت است. با توجه به ادغام دو اتفاق بسیار خطرناک و مرگبار طبیعی که یکی همراه با جریان بسیار قوی برق و دیگری شامل سنگ‌های مذاب و خاکسترهایی با دمای بسیار بالاست، این پدیده بیشتر به صحنه‌ای از فیلم‌های هالیوودی یا تفسیرهای مختلف موجود از آخرالزمان شباهت دارد.
تفاوت بین توفان تندری کثیف و توفان تندری معمولی این است که در دومی برخورد کریستال‌های یخ و بار الکتریکی ناشی از آن رعد و برق ایجاد می‌کند اما در توفان تندری کثیف برخورد ذرات خاکستر، سنگ و تکه‌های یخ و آب موجود در دهانه آتشفشان، رعد و برق‌های آتشفشانی مهیبی ایجاد می‌کند و منظره‌ای ترسناک و در عین حال چشمگیری را به وجود می‌آورد که حتی شنیدنش هم دلهره به جان انسان می اندازد!
سوپرسل| همکاری خطرناک رعد‌و‌برق با هوای برفی!
سوپرسل یا توفان تندری، نوعی آبوهوای آشفته است که ویژگی آن حضور آذرخش و اثر صوتی آن در جو زمین به نام تندر است. در این پدیده طبیعی رعد و برق همراه با جریانی چرخشی از هوا اتفاق می‌افتد و به شکل مداومی در جریان رو به بالای هوا در چرخش است. توفان‌های تندری معمولا با باران شدید، باد شدید و گاهی با دانه‌های ریز برف یا تگرگ همراه می‌شوند و گاهی هم بدون بارش هستند. هرچند این توفان‌ها بیشتر در بهار و تابستان رخ می‌دهند اما ممکن است در هر زمانی از سال اتفاق بیفتند. هر ساله افراد بسیاری با وجود هشدارهای پیشین هواشناسی، در توفان‌های تندری کشته می شوند یا آسیب می‌بینند.
امواج گرمایی| پخته شدن انسان در چند ثانیه!
موج گرما، دوره‌ای از هوای بیش از حد گرم است که ممکن است با رطوبت زیاد هم همراه باشد. این اصطلاح هم درباره تغییرات گرمای هوا و هم درباره دوره‌های فوق‌العاده گرم که ممکن است فقط یک بار در طول یک قرن اتفاق بیفتد، به کار برده می‌شود. امواج شدید گرما می‌توانند باعث مرگ هزاران نفر بر اثر گرمازدگی، سوختن یا به عبارتی دیگر پخته شدن انسان‌ها در چند ثانیه شوند و از بین رفتن فاجعه‌بار محصولات زراعی را درپی داشته باشند. امواج گرما بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ در آمریکا، ۲۱۹۰ کشته به جای گذاشت درحالی که تلفات ناشی از سیل در همین دوره ۸۸۰ نفر و تلفات ناشی از توفان ۱۵۰ نفر برآورد شد.
آتش‌سوزی جنگل| بزرگ و غیرقابل کنترل!
آتش‌سوزی از نظر تعداد تلفات خطرناک‌ترین پدیده طبیعی دنیا ست. در این بین، آتش‌سوزی جنگل، آتش‌سوزی بزرگ و کنترل ناپذیری است که علل شایع این نوع آتش‌سوزی‌ها معمولا رعد و برق و خشکسالی است اما می‌تواند نتیجه غفلت یا آتش‌افروزی انسان‌ها نیز باشد. این آتش‌سوزی‌ها می‌توانند به مناطق پرجمعیت انسانی و همچنین حیات‌وحش گسترش پیدا کنند. طبق آخرین آمار، آتش‌سوزی جنگل سالانه باعث مرگ ۳۳۹ هزار نفر در سراسر جهان می‌شود. از موارد قابل‌توجه می‌توان به آتش‌سوزی سال ۱۸۷۱ در آمریکا که به مرگ حداقل هشت هزار نفر منجر شد، اشاره کرد.
ریزش بهمن| مقابله با حجمی نزدیک به ۱۰ تن!
بهمن شامل سرازیر شدن سریع انبوهی از برف و یخ، سنگ و آواری است که در مسیر با یکدیگر همراه می‌شوند و سرعت و حجم‌شان در طول حرکت افزایش پیدا می کند. برخی از انواع بهمن می‌توانند تا ۳۰۰ کیلومتر در ساعت سرعت و حجمی بیشتر از ۱۰ میلیون تن داشته باشند. جریانی از توده‌های برف می‌تواند مسافت‌های طولانی در مسیر به سمت پایین و حتی برای مسافت کوتاهی مسیر سربالایی را بپیماید. مرگبارترین حادثه ریزش بهمن در سال ۱۹۷۰ بر اثر زلزله ۹/۷ ریشتری در پرو اتفاق افتاد و دو شهر بزرگ این کشور یعنی یونگای و رانرایرکا را مدفون کرد و تقریبا هیچ کدام از ساکنان این منطقه زنده نماندند!
تندباد مستقیم| نابودگری با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت!
این پدیده طبیعی اما بسیار خطرناک نوع دیگری از رعد و برق است اما ویژگی خاص تندباد مستقیم، حضور جریان‌های بسیار سرد هواست. در واقع این پدیده شامل ردیفی از توفان‌هاست که در طول یا جلوتر از یک جبهه سرد ایجاد می‌شوند و با باران شدید، وزش باد شدید، تگرگ زیاد، رعد و برق مکرر و گردباد همراه هستند. تندباد مستقیم می‌تواند تا کیلومترها گسترش داشته باشد و همزمان چندین شهر بزرگ را درگیر کند. سرعت تندباد مستقیم گاهی به ۱۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد و طبیعتا هرچیزی را در سر راهش قرار بگیرد، به طور کامل نابود می‌کند.
گردباد پیچنده |ابری قیف مانند و گرسنه!
گردباد نوعی پدیده آب و هوایی متشکل از یک سیستم بادی پیچشی است که انواع مختلفی مثل توفان پیچنده یا تورنادو، تنوره دیو و تنوره دریایی را شامل می‌شود. توفان پیچنده یا تورنادو که شناخته‌شده‌ترین نوع گردباد است، ابر قیف مانندی است که طرف باریک آن با سطح زمین در تماس است و اغلب اوقات ابری از آوار و گردوغبار آن را همراهی می‌کند. این ابر به ابر گرسنه معروف است چون هر چیزی را که در مسیرش قرار بگیرد می‌بلعد! بیشتر گردبادها سرعتی کمتر از ۱۷۷کیلومتر بر ساعت و ارتفاعی به‌اندازه ۷۶ متر دارند و پیش از پراکنده‌شدن مسافتی حدود چندین کیلومتر را می‌پیمایند.
قدرتمندترین گردبادها می‌توانند سرعتی بیش از ۴۸۳ کیلومتر بر ساعت و گستره ای بیش از ۳ کیلومتر داشته باشند. گردبادها در تمام قاره‌های جهان به جز قطب جنوب دیده شده‌اند. گردباد مرگبار سال ۱۹۸۹ در داکا پایتخت بنگلادش ۱۳۰۰ کشته برجای گذاشت که یکی از مرگبارترین آن‌ها به شمار می‌رود.
رانش زمین| دیگر از زمین‌لرزه نترسید!
زمین‌لغزه یا زمین‌لغزش یا رانش زمین به اشکال مختلفی از حرکت‌های توده‌ای زمین گفته می‌شود. حرکت لایه‌های زمین در این پدیده ممکن است بسیار کند باشد(تنها چند میلی‌متر در سال) یا با سرعت بسیار زیاد رخ دهد و تأثیرات مصیبت‌باری به جا بگذارد. معمولا عوامل محرک رانش زمین مانند سیل، توفان یا زمین‌لرزه بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند و درنتیجه رانش زمین اغلب نادیده گرفته می‌شود. اما زمین‌لغزش‌ها درحقیقت تلفاتی بیشتر از آتش‌سوزی‌ها و گردبادها به همراه دارند. مرگبارترین زمین‌لغزه در سال ۱۹۲۰ به دنبال یک زلزله ۸/۷ ریشتری در چین اتفاق افتاد و جان تقریبا ۱۰۰ هزار نفر را گرفت.
توفان ماسه‌ای| شن و ماسه، سوار بر باد!
توفان شن یا توفان ماسه‌ای یک پدیده هواشناسی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک رخ می‌دهد. توفان شن که به طور عامیانه به آن توفان گرد و غبار هم گفته می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که وزش باد شدید شن و ماسه را از سطح زمین به هوا بلند کند.
مناطق خشک آفریقای شمالی و شبه جزیره عربستان منابع اصلی گرد و غبار در کره‌زمین به شمار می‌آیند. گفته می‌شود مدیریت ضعیف زمین‌های خشک ازجمله بی‌توجهی به سیستم آیش‌بندی، باعث افزایش گستره و دفعات توفان گرد و غبار از حاشیه‌های بیابانی و تغییر آبوهوای محلی و جهانی شده است. توفان‌های گردوغباری که در سال‌های اخیر در هند، عراق، چین و مصر رخ داد، ده‌ها کشته به جای گذاشت و نباید بی‌توجه از کنار این مسئله گذشت.
توفان یخ| دفن شدن زیر لایه‌ای از یخ!
توفان‌های یخی از باران منجمد تشکیل شده‌اند. قطرات باران به لایه‌ای نازک از هوایی با دمای زیر نقطه انجماد که درست در نزدیکی سطح زمین قرار دارد، وارد می‌شوند و در تماس با زمین، درختان، خودروها و اشیای دیگر یخ می‌زنند.
توفان‌های یخ به شکل وحشتناکی هرچیزی را که در منطقه وجود داشته باشد زیر لایه‌ای از یخ دفن می‌کنند. این لایه یخی آن‌قدر سنگین است که می‌تواند درختان را به دو نیم و خیابان‌ها و پیاده‌روها را به لایه صاف و کلفتی از یخ تبدیل کند. یخ همچنین می‌تواند وزن شاخه درختان را ۳۰ برابر کند. در آمریکا توفان‌های یخی بیشتر در ماه‌های دسامبر و ژانویه روی می‌دهند. پدیده توفان یخ، یکی از خطرناک ترین پدیده‌های طبیعی به شمار می‌آید و جان بسیاری از انسان‌ها را در طول زمستان‌های بسیار سرد می‌گیرد.
منبع: خراسان
24
