۵۳۶ میلادی، پر حادثه‌ترین سال تاریخ بشر

در این گزارش درباره ۵۳۶ میلادی خواهید خواند، سالی که از سخت‌ترین سالهایی بود که بر سیاره زمین گذشت و تاریخ‌نگاران نام «سال آسمان سیاه» را روی آن گذاشتند.

سال آسمان سیاه، ... خورشید بدون روشنایی طلوع می کرد

در اروپا، آسیا و آمریکای جنوبی سال ۵۳۶ به عنوان یک آزمایش شدید از توانایی انسان برای بهبودی و تمایل به زنده ماندن بود. طبیعت در این مناطق تقریباً به هر طریق ممکن، به انسان اعلام جنگ کرد و او را ترسان، گرسنه و بیمار قرار داد و بلایای طبیعی مردم جهان را در آسیا و آمریکای جنوبی محاصره کرد و بیش از صدسال طول کشید تا انسان بر آنها فائق آید.

«در طول سال خورشید بدون روشنایی مانند ماه می‌درخشید، گویی در یک گرفتگی دائمی، پرتوهای آن به زمین نمی‌رسد و زمین را برای همه‌گیری و مرگ رها می‌کند.» اینگونه مورخ بیزانس پروکوپیوس سال ۵۳۶ را توصیف کرد، و اینکه در سیسیل آن زمان چه بر آنها گذشت، البته پروکوپیوس تنها مورخی نبود که از تاریکی هایی که آن سال بر آسمان اروپا حاکم بود، یاد کرد. نویسنده بیزانس مایکل السوری در یکی از نوشته های خود به این تاریکی اشاره کرد و نوشت:«خورشید گرفتگی ۱۸ ماه به طول انجامیده و هیچ نور آفتابی جز سه ساعت صبح وجود ندارد، اما این یک نور ضعیف است که شباهتی با روزی که ما می‌شناسیم ندارد، حتی در شب.»

و بسیاری از منابع دیگر به ابرهای تیره و یا غبارهایی که زمین را در منطقه مدیترانه به مدت یک سال کامل _سالی که ما در مورد آن صحبت می کنیم- تاریک کرده بود اشاره می‌کنند. مطالعات کارشناسان زمین‌شناسی در این منطقه، شواهدی از فوران گسترده آتشفشان را کشف کردند که ممکن است متهم اصلی ایجاد غبار و خاکستر در آن سال باشد. خاکستر در آسمان، که به نوبه خود منجر به تاریکی شد و در نتیجه مورخان آن سال را آسمان سیاه نامگذاری کردند. نبود تابش نور خورشید به زمین تأثیر منفی بر آب و هوا و کشاورزی گذاشت، محصولات زراعی رشد نکردند و درجه حرارت کاهش یافت و تا دو درجه سانتیگراد نیز رسید ، از این رو فاجعه دیگری که مردم منطقه مدیترانه، اروپا و آسیا با آن روبرو شدند قحطی بود؛ زمین برای بقای انسان غذای کافی تولید نمی‌کرد. میوه و سبزیجات به بلوغ نرسیدند، زمین خالی شد و سالها به دلیل عدم تابش نور خورشید رنج می‌برد.

۵۳۶...همه‌گیری کشنده که استثنا قائل نبود

ما روزانه در مورد ابتلای نخست وزیران و افراد مشهور به کرونا ویروس می‌شنویم و این همان چیزی است که همه گیری را از سایر بیماری‌ها متمایز می‌کند و هیچ کس در موج بیماری همه گیری مستثنا نیست، که این اتفاق در سال ۵۳۶ میلادی در کشورهای امپراتوری بیزانس نیز اتفاق افتاد و طاعون به آن منطقه حمله کرد. مورخان نوشتند که در روز نخست ۵ هزار تن مردند و روز دیگر قربانیان دو برابر این تعداد بودند و روز چهارم تعداد قربانیان به ۱۸ هزار تن رسید، تا اینکه تعداد قربانیان به ۳۰۰ هزار تن رسید و از شمارش خارج شد.

این بیماری همه گیر، کسی را مستثنی نکرد. بنابراین حمله به فقرا، سپس بازرگانان و سپس اشراف در کاخ امپراتوری را آغاز کرد و به دلیل تعداد زیاد اجساد قربانیان امکان دفن همه آنها فراهم نبود، بنابراین اجساد زیادی در دریا ریخته شدند اما اجساد با مدّ دریا دوباره به ساحل بازگشتند و وحشت را در قلب مردمی که سالم مانده بودند انداختند. امپراتور دستور داد که این اجساد را از شهر خارج کنند، اما کسانی که مسئولیت حمل اجساد را بر عهده داشتند از اجساد بیماری می‌گرفتند و می‌مردند، بنابراین سال ۵۳۶ سال ترس و مرگ امپراتوری بیزانس بود.

قحطی و برف و یخبندان در تابستان

آسیا سهم خود را از این سال اندوه آور در سیاره زمین داشت و منابع تاریخی یک ماده خاکستری زرد رنگ را بر فراز آسمان چین ثبت کردند و تاکنون دانشمندان به ماهیت آن ماده نرسیده‌اند و آن ماده باعث ایجاد تغییر اوضاع اساسی در چین شد و در نیمه‌های تابستان در چین یخبندان رخ داد که منجر به از بین رفتن محصولات کشاورزی شد که به نوبه خود منجر به قحطی گسترده در چین گردید و تقریباً دو سال ادامه داشت. تقریبا ۷۰ درصد از جمعیت چین جان خود را از دست دادند و بسیاری از حیوانات و پرندگان هلاک شدند.

آن قحطی در همان زمان ایرلند را نیز تحت تأثیر قرار داد و یک رویداد تاریخی که به (ناپدید شدن نان) معروف شد در همان سال رخ داد و تا سال ۵۳۹ میلادی ادامه یافت.

در طول قرن ششم میلادی منابع تاریخی از مهاجرت طیف گسترده‌ای از مردم شهرهای اسکاندیناوی یاد می‌کنند و که به مانند فرار بود. مورخان این واقعه را با مه غلیظی که آسمان را در سال ۵۳۶ و بر اثر فوران های شدید آتشفشانها ایجاد شده بود، مرتبط می‌دانند. در حالی که برخی دیگر بر این باورند که مه غلیظ و خاکستر در نتیجه برخورد شهاب‌سنگ بر این منطقه ایجاد و منجر به مهاجرت مردم از زمین‌هایشان شد.

یخ زدگی طولانی و خشکسالی غیرقابل تحمل

با این که دنیای کنونی از کرونا رنج می‌برد، با این حال ما در سال ۲۰۲۰ مزیت هایی داریم که در ۵۳۶ میلادی وجود نداشت. آن زمان رسانه‌ای نبود که آخرین اخبار همه‌گیری و نحوه پیش‌گیری از آن را اطلاع‌رسانی کند. هیچ کارشناس هواشناسی نبود که برای علل و اسباب تاریکی‌ها توضیح بدهد و ترس از ناشناخته‌ها در آن زمان قوی‌تر از ترسی بود که امروز ما از کرونا داریم.

مورخ رومی کاسیودوروس در نامه‌ای به یکی از دوستانش در مورد ترس مردم از تاریکی گفت: «امسال عجیب است، زمستان سختی است که ما عادت نکرده ایم و بهار بدون اعتدال آب و هوایی است، تابستان بدون گرمای خورشید است که به آن عادت داشته‌ایم، یخبندان های طولانی و خشکسالی‌های غیر قابل تحمل. ما از باران و باروری زمین و میوه ها محروم شده‌ایم. مه غلیظ در آسمان ما را از نور خورشید محروم کرده‌است.»