دو سال پس از انقلاب؛ شرایط طلاق و حضانت فرزندان چه بود؟

در اسلام اصولا طلاق دست مرد است ولی شرایطی دارد چنان‌چه رعایت بشود هیچ‌گونه ضرری متوجه زن نمی‌شود مثلا می‌فرماید: کسی که می‌خواهد همسرش را طلاق بدهد حتما از او ناراحتی دارد و الا بدون ناراحتی اقدام به طلاق نمی‌کند و ثانیا بایستی کلیه حقوق همسرش را از مهریه و غیره را نقدا پرداخت کند. البته باید توجه داشت که در هر صورت مرد یک‌طرفه بدون مراجعه به دادگاه و دریافت گواهی لازم حق طلاق همسر خود را ندارد.

نزدیک به دو سال پس از پیروزی انقلاب به دنبال مسائل متعددی که در زمینه تغییر احتمالی مقررات طلاق برای گروه کثیری از مردم به وجود آمده بود و پاسخ این پرسش‌ها را غالبا در تماس با روزنامه‌ها جویا می‌شدند، خبرنگار کیهان به سراغ حجت‌الاسلام مهدوی کرمانی، رئیس دادگاه‌های مدنی خاص که مسئول مسائل مربوط به امور خانواده و طلاق را نیز به عهده داشت رفت و در یک گفت‌وگوی اختصاصی از ایشان درباره قوانین طلاق، حضانت فرزند و... در شرایط جدید جامعه پرسید. پاسخ‌هایی مهدی کرمانی را که عینا در روزنامه کیهان مورخ چهارشنبه ۱۲ شهریور ۵۹ منتشر شد در پی می‌خوانید:

نحوه طلاق‌های بدون مراجعه به دادگاه

اصولا دادگاه‌ها برای حل اختلاف است یعنی کسانی که اختلافی از نظر زندگی زناشویی داشته باشند و بخواهند از یکدیگر جدا شوند، ولی طرف مقابل‌شان حاضر به ثبت طلاق نباشد به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق می‌کنند و دادگاه با تعیین وقت رسیدگی که از ۴۵ روز کمتر نیست و از ۷ ماه هم در حال حاضر بیش‌تر نمی‌شود به پرونده آن‌ها رسیدگی می‌کند ولی اگر باهم توافق در جدایی و طلاق داشته باشند نیاز به مراجعه به دادگاه ندارند [...] سردفتران نیز طبق ضوابطی که برای‌شان تعیین شده و خودشان نیز جنبه‌های شرعی و اجتماعی آن را در نظر می‌گیرند در صورت لزوم اقدام به ثبت طلاق می‌نمایند.

حضانت طفل

در صورتی که زن و شوهر نسبت به حضانت فرزندشان به هر نحو که باشد و یا تامین هزینه زندگی فرزند با هم توافق داشته باشند دادگاه هم عین نظریات و توافق آنان را تایید می‌کند بنابراین در دفتر طلاق هم اگر نسبت به حضانت فرزندشان توافق داشته باشند و حتی نسبت به پرداخت مهریه هم به همین ترتیب، مانعی برای ثبت طلاق آن‌ها نمی‌باشد. البته اگر اختلاف بر سر فرزند و نحوه حضانت و نگهداری او و یا نسبت به پرداخت و یا دریافت مهریه باشد در این موقع به دادگاه مراجعه می‌کنند و از طریق دادگاه اختلاف آن‌ها بر طرف می‌شود.

پسر تا سن دو سالگی و دختر تا سن هفت سالگی حضانتش به عهده مادر است، با هزینه شوهر، یعنی در این مدت شوهر حق گرفتن فرزند را از مادرش ندارد مگر این‌که زن در این مدت شوهر کند و یا عدم صلاحیت اخلاقی مادر نسبت به حضانت فرزندش توسط دادگاه ثابت شود و همچنین است در صورتی که مرد عدم صلاحیت اخلاقی‌اش از نظر دادگاه ثابت شود که در این صورت فرزند پسر یا دختر بیش از دو سال و هفت سال از مرد تحویل و به مادر مسترد می‌گردد و مخارج نگهداری طفل در مدت حضانت به عهده پدر است.

آیا مرد می‌تواند بدون دلیل همسرش را طلاق دهد؟

در اسلام اصولا طلاق دست مرد است ولی شرایطی دارد چنان‌چه رعایت بشود هیچ‌گونه ضرری متوجه زن نمی‌شود مثلا می‌فرماید: کسی که می‌خواهد همسرش را طلاق بدهد حتما از او ناراحتی دارد و الا بدون ناراحتی اقدام به طلاق نمی‌کند و ثانیا بایستی کلیه حقوق همسرش را از مهریه و غیره را نقدا پرداخت کند. البته باید توجه داشت که در هر صورت مرد یک‌طرفه بدون مراجعه به دادگاه و دریافت گواهی لازم حق طلاق همسر خود را ندارد.

حق طلاق زن

زن هم در مواردی حق طلاق دارد: ۱- در مواردی که مرد مخارج و هزینه زن را تامین نکند در این صورت حاکم شرع مرد را ملزم به پرداخت نفقه و یا طلاق می‌کند. ۲- در مواردی که شرط ضمن عقد شده باشد که چنان‌چه زوج یکی از شرایط مقید در عقدنامه را مرتکب شود زن وکیل باشد که طلاق خود را از مرد بگیرد. ۳- در صورتی که چهار سال مرد غایب و مفقودالاثر شود که همسر می‌تواند با مراجعه به حاکم شرع نسبت به طلاق خود اقدام کند. ۴- در سایر موارد اختلافات خانوادگی در صورتی که حاکم شرع ادامه زندگی آنان را مشروع نداند حکم به جدایی و طلاق می‌دهد.

نسبت طلاق‌ها نسبت به قبل از انقلاب کمتر شده

نسبت طلاق‌ها با توجه به پیروزی انقلاب مقدس اسلامی از سال‌های قبل از انقلاب کمتر است بدین معنا که جمعیت تهران پس از انقلاب حدود یک‌سوم اضافه شده ولی تعداد طلاق‌ها نسبت به سال‌های گذشته فرقی نکرده است.

منبع: انتخاب

70