چرا روس‌ها فرش را به دیوار آویزان می‌کنند؟

داشتن یک فرش نیاز به انتظار طولانی داشت؛ بنابراین داشتن یک فرش به این معنی بود که صاحب آن فردی مهم یا ثروتمند است .

البته روس‌ها قبل از ظهور اتحاد جماهیر شوروی فرش را می‌شناختند و حتی لوکس‌ترین فرش‌ها در مناطقی از امپراتوری روسیه مانند تاشکند، ترکمنستان و قزاقستان بافته می‌شد. تزارهای روسیه به فرشهای گران قیمت و تزئین شده خود که بیش از هر چیز شبیه اثر هنری بودند افتخار می‌کردند. فرشها در اروپا معمولاً به خاطر هدایا و تجارت با کشورهای مسلمان گره خورده بودند، فرشها در اروپا در قرون وسطی جنبه تزئینی داشتند.

بنابراین داشتن فرش در اروپا شاهدی بر جایگاه اجتماعی بالای صاحب آن شد و همین امر در روسیه نیز صادق بود، و سفراء، فرش را به عنوان هدیه به تزارهای روسیه اهدا می‌کردند. اتاق تزار «الکسی»، که در قرن هفدهم حکومت می‌کرد، پر از فرش‌هایی بود که به دیوارها، کف و حتی سقف آویزان شده‌بودند. این مد به اشراف روسی و ثروتمندان نیز رسید و در قرن بعد نیز ادامه یافت. پیش از این «پیتر بزرگ» برای تزیین کاخ‌ها و اتاق‌های خود اولین کارخانه فرش برای تولید فرش‌های لوکس را تأسیس کرده‌بود. در قرن نوزدهم، مد فرش به خانه‌های مردم معمولی روسیه رسید و مردم شهر برای نشان دادن ثروت یا جایگاه خود در جامعه فرش می‌خریدند.

برای بلوک های مسکونی معروف شوروی، که گرمای کافی برای صاحبان آنها فراهم نبود، روس ها و اوکراین مجبور شدند برای گرم نگه داشتن خانه، فرش ها را به دیوار آویزان کنند .

در دوران اتحاد جماهیر شوروی، فرش‌ها نیز نشانه ثروت خانواده بود. فرش‌ها دیگر مانند گذشته ارزان نبودند، و حتی فرش‌های معمولی نیز گران بودند. حقوق ماهانه کارمندان در دهه شصت از ۱۲۰ تا ۱۵۰ روبل متغیر بود، در حالی که یک فرش بیش از ۱۲۵ روبل هزینه داشت و در دهه هفتاد قیمت آن به ۳۰۰ و گاهی ۵۰۰ روبل افزایش یافت. با این حال، روس‌ها همیشه می‌خواستند فرش بخرند، فقط برای اینکه آن‌ها را به دیوار‌ها آویزان کنند، عوامل زیادی در پشت این سنت وجود دارد.

خانه‌های سرد

اول ما باید این ایده را روشن کنیم که روس ها قبل از انقلاب صنعتی در روسیه چنین زندگی نمی کردند ، زیرا آپارتمان های شوروی که به شکل فعلی آنها می شناسیم قبلاً وجود نداشته اند. در دهه شصت ، دبیرکل حزب کمونیست (نیکیتا خروشچف) می خواست کشور را مدرنیزه کند ، بنابراین شروع به ساخت مجتمع‌های آپارتمانی خوشه‌ای در کنار هم کرد که شبیه جعبه های کبریت بود و از آنجا که بیشتر مردم در روستاها زندگی می‌کردند ، تقاضا برای مسکن افزایش یافت و منجر به ساخت این آپارتمان ها شد به گونه ای که امکان پس انداز پول و مسکن را برای میلیون ها روس که کار می‌کردند فراهم شد.

«خروشچف» تصمیم گرفت که این آپارتمان‌ها باید از سیمان (بتن) ساخته شوند و این آپارتمان‌ها به نام (خروشچفسکی) رهبر اتحاد جماهیر شوروی معروف شدند و آنها در زمستان بسیار سرد بودند زیرا بتونی بودند و دیوارهای آنها برای جلوگیری از سرما بسیار نازک بود، به طوری که ممکن بود صدای همسایگان و گریه فرزندان آنها را به وضوح بشنوید. بنابراین فرشها در وهله اول راهی برای جلوگیری از سرما به خصوص در مکانهای سرد روسیه مانند مناطق شمالی یا خاور دور و در وهله دوم برای جلوگیری از سر و صدا بودند.

آویختن فرش به دیوار سنتی است که در روسیه و اوکراین به ارث رسیده است، اما امروزه از آن استفاده چندانی نمی‌شود.

جلوگیری از سرما و صدا و هم برای زیبایی

یک وبلاگ نویس از سیبری می‌گوید: ما به شکل فرش‌هایی که به دیوار آویزان میکنیم اهمیتی نمی‌دهیم. هنگامی که درجه حرارت بیرون ۴۰- درجه سانتیگراد است، به طوری که شما در خانه کبریت روشن می‌کنید و می‌بینید که آتش به دلیل هوای سرد رو به پایین روشن می‌شود، فرش بهترین راه شما برای گرم نگه داشتن در هنگام خواب خواهد بود؛ و از آنجا که فرش‌ها مانع رسیدن صدا می‌شوند، و دیوار‌های آپارتمان‌ها بسیار نازک است، روس‌ها فرش‌ها را آویزان می‌کنند تا بتوانند صدا را نیز مسدود کنند و از یک شب آرام لذت ببرند.

در مورد آخرین دلیل این مد همان دلیلی است که نجیب زاده‌ها را به خریدن فرش سوق می‌داد، زیرافرش‌های دستباف زیبایی خاصی به اتاق می‌بخشد. وجود فرش در خانه به این معنی بود که این خانواده شوروی ابتدا پول دارند و دوم کیفیت بالا. البته مسئله همیشه پول نبود.

ثبت نام برای خرید فرش؛ رسیدن به فرش آسان نبود

برای خرید فرش روسها باید نام نویسی می‌کردند و در یک فهرست طولانی از متقاضیان می‌ماندند تا در نهایت براساس «استحقاق» شیء مورد نظر را به دست بیاورند. در نتیجه، روس‌ها ماهها یا حتی سالها برای تهیه فرش صبر می‌کردند و لیست های انتظار فقط به فرش محدود نمی‌شد، زیرا روس ها مجبور بودند ثبت نام کنند و منتظر یک کمد، ماشین لباسشویی، ماشین برش یا حتی وسایل تزئینی باشند.

فرش‌ها به بخشی از زندگی روس‌ها در اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شدند ، تا جایی که برخی خرافات مربوط به فرش نیز شکل گرفت، ضرب المثلی وجود دارد که می گوید: شما نباید فرشی را به دیوار آویزان کنید زیرا ممکن است منجر به درگیری و شکاف در خانواده شود.

امروز ممکن است برخی از خانواده های روس را ببینید که فرش های خود را به دیوار آویزان کرده اند، اما به احتمال زیاد این خانواده ها در روستاها و حومه زندگی می‌کنند و آنها فقط سنت را حفظ می کنند نه چیز دیگر.

هرچند در شهرها، این عادت دیگر به شدت وجود ندارد، شما بسیاری از هنرمندان یا مجموعه داران را پیدا می کنید که علاقه زیادی به فرش و خرید آنها دارند، بسیاری از جوانان و مردان جوان را خواهید دید که در مقابل فرشهایی که به دیوار آویزان شده اند به عنوان شوخی عکس های خنده دار می‌گیرند؛ بنابراین، اگر از خانه ای روسی بازدید کردید و متوجه فرشی روی دیوار شدید، شاید خیلی تعجب نکنید، مخصوصاً اگر خانه چهره‌های معروف روسیه باشد، زیرا آنها برای فرش ارزش بسیاری قائلند.