خونین‌ترین نسل‌کشی‌های آفریقا؛ از درگیری‌های قومی متعدد تا زمانی که بلژیکی‌ها کودکان کنگو را طعمه تمساح می‌کردند / چگونه در مدتی کوتاه صدها هزار انسان در رواندا سلاخی شدند؟

حسین نیازبخش- شاهدان و مقامات محلی گفتند که حمله دیروز کار اعضای «ارتش آزادیبخش اورومو» بوده است. دولت اتیوپی گروه شورشی موسوم به «ارتش آزادیبخش اورومو» را یک سازمان تروریستی می‌داند.

در پی اختلافات و درگیری های داخلی در اتیوپی تاکنون هزاران نفر کشته و میلیون ها آواره شده اند. بسیاری از ناظران بین المللی معتقدند این اختلاف و درگیری های داخلی می تواند در نهایت منجر به یک کشتار وسیع یا شاید نسل کشی در آینده شود.

خونین ترین نسل کشی های قاره آفریقا

آفریقا قاره ای است که نسل کشی های فراوانی را به چشم خود دیده است. به جز نسل کشی هایی که به دست استعمارگران اتفاق افتاده، اقوام و نژادهای آفریقایی نیز دست به تصفیه های خونینی علیه سایر نژادها زده اند. به علت واقعه اتیوپی، بد نیست مروری بر چند نسل کشی بزرگ قاره آفریقا داشته باشیم:

نسل کشی رواندا

نسل‌کشی رواندا در سال 1994 به دنبال سقوط هواپیمای حامل جووینال هابیاریمانا، رئیس‌جمهور وقت رواندا در نزدیکی کیگالی پایتخت این کشور به وقوع پیوست. «قوم هوتو» این جنایت را به «قوم توتسی» نسبت داد. همین امر در جامعه بی‌حکومت، آغاز درگیری‌های شدید میان این دو قوم شد. در جریان نسل‌کشی رواندا که از آن تحت عنوان تاریک‌ترین فاجعه انسانی نیم قرن گذشته یاد می‌شود، علاوه بر کشته‌شدن 800 هزار مرد، زن و کودک، به 200 تا 500 هزار زن تجاوز جنسی شد.

سازمان ملل در ابتدا از پذیرش این رویداد به عنوان نسل‌کشی خودداری کرد و در نتیجه به شدت مورد انتقاد رسانه‌های جمعی قرار گرفت. این واقعه منجر به بحث‌هایی برای تغییر در ساختار سازمان ملل به منظور برخورد سریع و قاطع جامعه بین‌الملل با نسل‌کشی گردید.

نسل کشی کنگو توسط بلژیکی‌ها

در دوره 1885 تا 1908 خشونتهای مستند بسیاری در کنگو که در آن زمان مستعمره تحت حکومت شخصی لئوپولد دوم پادشاه بلژیک قرار داشت، اتفاق افتاد. از این خشونت‌ها با نام «وحشت کنگو» یاد می‌شود و عمدتاً به سبب اعمال قوانین سخت گیرانه کار برای صادرات لاستیک طبیعی صورت گرفته‌است. این سختگیری‌ها به همراه بیماریهای اپیدمیک، قحطی و سقوط نرخ تولد به سبب این اختلالات باعث کاهش شدید جمعیت کنگو شد. مقدار این کاهش جمعیت مورد اختلاف است اما احتمالاً بین یک تا 15 میلیون نفر بوده‌است.

در مورد وحشی گری های بلژیکی‌ها در کنگو داستان‌های بسیاری روایت شده است. یکی از این داستان‌ها مربوط به قطع دست کارگران است. مدیران هر کارگری را که نمی‌توانست به اندازه کافی کار کند مجازات کرده و دستش را قطع می‌کردند. بعد از قطع دست بود که کارگر عملا از کار افتاده و از شغلش هم اخراج می‌شد و بدین ترتیب مجبور بود با فقر و گرسنگی زندگی کند. این فرد گاه نمی‌توانست از پس خرج خانواده خود برآید و مجبور می‌شد برخی از فرزندان خود را به سفید پوستان بفروشد.

آینده این کودکان بی سرپرست وحشتناک‌تر بود. بلژیک مدعی بود که این کودکان را در کمپ هایی بزرگ می‌کند تا در آینده آموزش دیده، درس خوانده و بدین ترتیب وارد تمدن جدید شوند. اما آنچه در عمل رخ می‌داد چیز دیگری بود. برخی شرکت‌ها که به تازگی شروع به شکار تمساح کرده بودند از کودکان به عنوان طعمه استفاده می‌کردند. ماموران این کودکان را کنار رودخانه می‌گذاشتند تا توجه تمساح‌ها را جلب کنند. تمساح‌های غول پیکر بعد از توجه به کودکان به سمت او آمده و در تله شکارچیان می‌افتادند. اگرچه سفیدپوستان تله‌های بسیاری سر راه تمساح می‌گذاشتند اما در بسیاری از مواقع این تله‌ها کار نکرده و کودک بیچاره طعمه اژدهای کنگو می‌شد.

نسل کشی دارفور در سودان

دارفور ناحیه‌ای است در غرب کشور سودان که دربرگیرنده سه استان دارفور غربی، دارفور شمالی و دارفور جنوبی است. در ابتدای هزاره جدید نسل کشی در این منطقه افتاد که تبدیل به یکی از خونین ترین کشتارهای قاره آفریقا شد. این کشتار حاصل درگیری میان ارتش سودان و گروه شبه نظامی جنجوید در مقابل جدایی طلبان بود. اکنون امنیت این منطقه تنها به دست 10 هزار صلح‌بان اتحادیه آفریقاست که به علل مختلف از جمله نبود امکانات کافی، در عمل کارایی چندانی ندارند.

در آوریل 2008 رئیس اداره امور انسانی سازمان ملل متحد اعلام کرد که در اثر نزاع دارفور در غرب سودان تاکنون حداقل حدود 300 هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.

نسل کشی کامرون و نامیبیا ازسوی آلمانی‌ها

آلمانی‌ها اواخر قرن نوزدهم به جرگه کشورهای استعمارگر پیوستند و کامرون در آفریقا را به دست آوردند؛ نسل‌کشی در کامرون و کشتار مردم این کشور، یکی از تلخ‌ترین فجایع انسانی در تاریخ قاره سیاه است. آلمانی‌ها در سال 1904 توانستند بخش‌هایی از نامیبیا را با عنوان «آفریقای جنوب غربی آلمان» به‎ دست آورند؛ همین‌جا بود که به جان بومی‌ها افتادند و به زور، آن‌ها را به صحرای مهیب کالاهاری راندند؛ در جریان این جابه‌جایی اجباری و خشونت‌آمیز، 65 هزار بومی جان خود را از دست دادند.

نسل کشی لیبی و حبشه توسط ایتالیایی‌ها

ایتالیا، پس از یکپارچه شدن در اواخر قرن نوزدهم، نشان داد که همچون دیگر کشورهای اروپایی خوی استعمارگری دارد؛ ایتالیایی‌ها به حبشه و لیبی در آفریقا حمله کردند. در لیبی این تهاجم با مقاومت جدی مردم به رهبری عمر مختار روبه‌رو شد. ارتش ایتالیا به فرماندهی ژنرال گراتزیانی و در راستای محو جمعیت هوادار عمر مختار، 570 هزار لیبیایی را در اردوگاه‌های مستقر در اطراف طرابلس زندانی کرد. گرسنگی، بیماری و آزار هدفمندی که ایتالیایی‌ها نسبت به مردم لیبی اعمال می‌کردند، به مرگ بیش از 300 هزار نفر انجامید.

سایر نسل کشی های بزرگ قاره سیاه

به جز نسل کشی های ذکر شده در گزارش، برخی نسل کشی های بزرگ دیگر هم در آفریقا رخ داده است. نسل کشی مردم آکولی و لانگوها به دست ارتش اوگاندا با حدود 200 هزار کشته، نسل کشی هوتوهای بوروندی با 100 هزار کشته، نسل کشی بامبوتی و اسحاق ها با حدود 100 هزار کشته از جمله قابل توجه ترین و خونین ترین نسل کشی های مردم آفریقا بوده اند.