۲۷ حقیقت شگفت‌انگیز باستان‌شناسی

آنچه در مورد مردمان دوران باستان آموخته‌ایم، از گردآوری سرنخ‌های پراکنده‌ به دست آمده است، مانند ویرانه‌هایی که بجا گذاشته‌اند، مقبره‌هایی که در آن دفن شده‌اند و اشیاء و مصنوعاتی که برایشان عزیز بوده است. در ادامه، برخی از حقایق دوران باستان را می‌خوانید که فراتر از تصورات‌تان خواهد بود. 

۱. رومیان باستان از ادرار به عنوان دهان‌شویه استفاده می‌کردند. ادرار حاوی آمونیاک است و آمونیاک یکی از بهترین مواد شوینده در دنیا است. 

۲. در یک ناحیه‌ی کوچک از سودان، تعداد اهرام بیش از تمام اهرام مصر است. اهرام مِروُ (Meroë) در صحرای سودان برای خانواده سلطنتی (شاهان نوبه‌ایِ کوش) بین ۲۳۰۰ و ۲۷۰۰ سال پیش ساخته شدند. امپراتوری این پادشاهان از دریای مدیترانه تا خارطوم امروزی گسترش یافته بود.

۳. شمشیر باستانی گوجیان به رغم بیش از دو هزار سال مدفون بودن، به خوبی حفظ شده است. این شمشیر که سال ۱۹۶۵ در منطقۀ هوبی چین در یک مقبره مرطوب کشف شد، هنوز هم به تیزی تیغ است.

۴. یک تمدن باستانی ناشناخته، برای کمک به ساخت استون‌هِنج، سنگ‌هایی را تا مسافت ۱۵۰ مایل حمل کرد. انسان‌های اولیه‌ی اروپایی که تنها با عنوان تمدن بیکر (یا پیاله ناقوسی) شناخته می‌شدند سنگ‌هایی را که هر کدام چهار تن وزن داشت به ویلت‌شایر منتقل کردند؛ در زمانی بین ۱۶۰۰ و ۲۶۰۰ قبل از میلاد. کارشناسان مطمئن نیستند این تمدن چرا باید چنین کاری کرده باشد، اما فرضیه‌ی آن‌ها این است که از این سنگ‌ها به خاطر قدرت‌های شفابخش‌شان استفاده می‌شده است.

۵. مصریان باستان خمیردندان را اختراع کردند. این خمیردندان از نمک سنگ، فلفل، نعناع و گل‌های زنبق خشک‌شده ساخته میشد.

۶. ساتی؛ آیین مذهبی هندیان باستان بود که در آن، زنی که شوهرش را به تازگی از دست داده بود، در مراسم ختم شوهرش، خودش را آتش می‌زد. این آیین مذهبی نشانه‌ی وفاداری زن به شوهر حتی تا زندگی پس از مرگ بود. این آیینِ به ظاهر داوطلبانه از ۳۲۰ بعد از میلاد تا ۱۸۲۹ وجود داشت و حتی گزارشاتی مبنی بر به آتش کشیدن زنان بر خلاف میل خودشان وجود داشت.

۷. بومیان جنوب قارۀ آمریکا فرایند مومیایی را اختراع کردند، نه مصریان. مردمان چینکورو از بیابان آتاکامایِ شیلی، ۲۰۰۰ سال قبل از مصریان، مردگان خودشان را مومیایی می‌کردند. آن‌ها پوست جنازه را میکندند، ماهیچه‌ها و اندام را از بدن جدا می‌کردند و آن را پیش از دوختن پوست و قرار دادن یک ماسک روی صورت، با گیاهان پر می‌کردند.

۸. رومی‌ها از مدفوع خودشان در باغ‌هایشان استفاده می‌کردند و به آن «خاک شب» می‌گفتند. کودی که آن‌ها از مدفوع خودشان تهیه می‌کردند رشد گیاهان را تقویت می‌کرد، اما عامل گسترش بیماری هم بود.

۹. زنان روم باستان از یک روش ضدبارداری طبیعی استفاده می‌کردند: گیاه سیلفیوم (Silphium). آن‌ها از این گیاه زیاد استفاده می‌کردند به قدری زیاد که منقرض شد.

۱۰. این مرد از موج نخستِ تخریب پمپئی در ۷۹ پس از میلاد جان سالم به در برد تا از بد روزگار تخته‌سنگ روی سرش سقوط کند. در ۲۹ ماه مه ۲۰۱۸، باستان‌شناسان در حفاری‌های پمپئی، اسکلت بدشانس‌ترین مرد دنیا را کشف کردند.

۱۱. هیروگلیف‌های غول‌پیکرِ ۲۰۰۰ ساله که در زمین‌های پِرو حک شده‌اند و هیچ‌کس معنای آن‌ها را نمی‌داند. خطوط نازکا را تنها از بالا می‌توان به طور کامل دید. سال ۲۰۱۸ الفبا‌های تصویری بیشتری توسط پهباد‌هایی در ارتفاع کم در استان مجاور پالپا کشف شده است.

۱۲. مایا‌های باستانی سر نوزادان‌شان را به زور به شکل ذرت شبیه می‌کردند. آن‌ها سر نوزاد را طوری می‌بستند که شکل نوک‌تیز ذرت را به خود بگیرد. مایا‌ها علاقه‌ی وسواس‌گونه‌ای به ذرت داشتند تا حدی که تصور می‌کردند انسان از ذرت به وجود آمده است.

۱۳. مایا‌ها در ۶۰۰ قبل از میلاد برای نخستین بار شکلات مصرف کردند. در یک سایت باستان‌شناسی در بلیز شمالی چندین ظرف سرامیکی کشف شد که حاوی قدیمی‌ترین بقایای شناخته‌شده‌ی کاکائویِ تئوبروما بود. احتمالاً تمدن‌های پیشین دانه‌ی آن را قورت داده بودند، اما مایا‌ها این شکلات اولیه را با آب، عسل، فلفل قرمز تند و آرد ذرت مخلوط کردند تا یک نوشیدنی کف‌آلود درست کنند.

 ۱۴. غار‌های عظیم دست‌ساز در چین که قدمت‌شان به ۲۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. غار‌های باستانی لانگیو سال ۱۹۹۲ کشف شدند هنگامی که یک مرد بومی در حالِ کشیدن آب از یک برکه‌ی عمیق بود. هیچ سابقه‌ی تاریخی از زمان ساخت این غار‌ها یا هدف ساخت آن‌ها در دست نیست.

۱۵. بین ۳۰۰ قبل از میلاد و ۳۰۰ پس از میلاد، ژاپنی‌های باستان مردگان را در کوزه دفن می‌کردند. کوزه‌های سفالی اندازه‌های مختلفی داشتند و کیفیت اشیاء زینتی که درون یا اطراف کوزه‌ها قرار داده میشد نشان‌دهنده‌ی طبقه‌ی اجتماعی متوفی بود. حفاری‌ها و پژوهش‌ها همچنان در پارک تاریخی یوشینوگاریِ ژاپن ادامه دارد. این پارک با دقت بازسازی شده تا شبیه سکونتگاه‌های آن دوران به نظر برسد.

۱۶. قدمت جراحی‌های موفقیت‌آمیز بینی به قرن ششم پیش از میلاد در هند بازمی‌گردد. با وجود قطع شدن بینی‌های زیاد در جامعه‌ی هند باستان به جرم‌هایی نظیر زنا و جنایات جنگی، نیاز اساسی به جراحی‌های ترمیمی وجود داشت. سوشروتا جراح برتر چنین مواقعی بود. او برای درست کردن بینی جدید برای بیمارانش، از روی گونه‌ها یا پیشانی پرده‌هایی از پوست را برمی‌داشت.

۱۷. تپه‌ی گولکلی در ترکیه قدیمی‌ترین معبد جهان با بیش از ۱۱۵۰۰ سال قدمت است. این ساختار پیش-کشاورزی تا سال ۱۹۹۴ کشف نشده بود.

۱۸. مصریان باستان قدیمی‌ترین برنامه‌ی مراقبت بهداشتی دولتی را داشتند. مصرشناسان شواهدی مبنی بر مزایای این مراقبت‌های بهداشتی را در سوابق حفظ شده از سایت الاقصر در اختیار دارند. صنعتگران قرن ۱۲ پیش از میلاد که مقبره‌های فراعنه‌ی مصر را ساختند، یک روز مرخصی با حقوق یا یک معاینه سلامت رایگان دریافت می‌کردند.

۱۹. ما اطلاعات بسیار کمی از دروئید‌های باستانی در اختیار داریم، چون آن‌ها همه را از نوشتن دانشی که در اختیار داشتند، منع کردند. این به آن معنا نیست که آن‌ها بی‌سواد بودند، برعکس آن‌ها به قدری باهوش بودند که می‌دانستند نباید اجازه دهند دانش آن‌ها به دست افراد نادان و ناآگاه بیفتد.

۲۰. مصریان باستان از بابون‌ها به عنوان حیوانات خانگی نگهداری می‌کردند. با این حال، به ظاهر به خوبی از آن‌ها مراقبت نمی‌کردند. بر اساس تحقیقات، بقایای مومیایی‌شده‌ی این حیوانات نشانه‌هایی از شکستگی‌های بازو ناشی از دفاع، استخوان‌های شکسته‌ی دیگر، سوءتغذیه و بدشکلی‌های مرتبط با زندگی در قفس را دارد.

۲۱. حدود ۴۰۰ هزار نفر در پروژه‌ی ساخت دیوار بزرگ چین در قرن سوم قبل از میلاد جان باختند. بسیاری از این کارگران محکوم و سرباز بودند و با خود دیوار دفن شدند. این دیوار از زمان ساخت آن تا کنون حالات مختلف خرابی و استحکام را تجربه کرده است و شکل امروزی آن اساساً در دوره‌ی سلسه‌ی مینگ (۱۶۴۴-۱۳۶۸) بازسازی شد.

۲۲. صلیب شکسته نماد معنویت و خوش‌شانسی در جهان باستان است. این نماد میان صد‌ها فرهنگ در سراسر جهان یافت شده است و روی عاج‌های ماموت ۳۰ هزارساله و روی لوح‌های صربی دوران نوسنگی حک شده است و در طول دوران مسیحیت رومی از آن استفاده شده است. این نماد که زمانی معنای مثبتی داشت، توسط دستیار ضدیهود یک تاجر آلمانی که به باستان‌شناس تبدیل شده بود، به نام هاینریش شلیمان در سال ۱۸۷۱ به تباهی کشیده شد.

۲۳. رومی‌ها سیستم پیچیده‌ای از بالابر‌ها و دریچه‌ها را برای بالا بردن حیوانات وحشی به صحنه‌ی کولوسئوم داشتند. تحقیقات اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ نشان داد که بیش از ۲۸ آسانسور با نیروی انسانی طراحی شده بود تا هر یک بیش از ۶۰۰ پوند وزن را نقل و انتقال دهد. یک باستان‌شناس آلمانی با استفاده از فضای منفی از حفره‌ها و شیار‌ها یک آسانسور کاربردی و یک مکانیسم دریچه‌ای را بازسازی کرد و توسط یک جرثقیل حمل و به کولوسئوم اهدا شد.

۲۴. قانونی بابلیِ حمورابی، مجازات‌های وحشتناک جنایات را مشخص کرده است. برخی از این مجازات‌ها که بین سال‌های ۱۷۵۰ تا ۱۷۹۲ قبل از میلاد نوشته شده‌اند عبارتند از: قطع دستان پسر بخاطر ضربه زدن به پدر، کشتن دختر یک نفر به خاطر قصاص قتل زنی دیگر.

۲۵. گروهی مرموز معروف به «مردم دریا» جهان باستان را غارت کردند و ما هنوز از هویت آن‌ها اطلاع نداریم. در اواخر عصر برنز، مردم دریا با مصریان و دیگران در سراسر مدیترانه جنگیدند و سپس به شکل عجیبی از صحنه‌ی روزگار و تاریخ ناپدید شدند.

۲۶. دام‌داران عشایر اسب‌سوار در آسیای مرکزی، شلوار را اختراع کردند. شلوار‌های پشمی باستانی در غرب چین کشف شدند و بر اساس کربن‌سنجی، قدمت آن‌ها بین قرون دهم و سیزدهم قبل از میلاد است. این شلوار‌ها دارای پاچه‌های راسته، فاق جادار و نخ‌هایی برای بستن کمر است.

۲۷. با مردان و زنان مصر باستان که دارای موقعیت اجتماعی یکسان بودند، از نظر حقوقی یکسان رفتار می‌شد. این به آن معناست که زنان به اندازه‌ی مردان حق مالک بودن، به دست آوردن، فروختن، خریدن، به ارث بردن، طلاق و ازدواج مجدد داشتند.