چرا باید در فصل سرما از ضد یخ در موتور خودرو استفاده کرد؟
استفاده از محلول ضد یخ در فصل سرد سال یکی از موارد ضروری برای سلامت موتور خودور شما است، البته این محلول در فصول گرم کاربرد ضد جوش دارد. در ادامه این مقاله لزوم استفاده از ضد یخ، کاربرد آن، زمان تعویض و تمام مسائل مرتبط به آن را برای شما شرح داده ایم.
موتور خودرو، با فرآیندی بنزین یا حامل‌های انرژی را می‌سوزاند، که این عمل، انرژی و گرما بسیاری آزاد می‌کند بخشی از این انرژی (حدود یک‌سوم) صرف حرکت‌کردن خودرو می‌شود. دوسوم باقیمانده این انرژی تولیدشده به گرما تبدیل خواهد شد.
نیمی از این حرارت از طریق اگزوز خارج می‌شود، اما نیمی دیگر در محفظه موتور باقی می‌ماند.
محقظه احتراق و بلوکه سیلندر باید به نحوی خنک کاری شود تا حرارت باقی مانده در موتور به قطعات آسیب وارد نکند؛ در غیر این صورت دمای موتور مدام افزایش می‌یابد تا جایی که اجزای فلزی داخل آن شروع به ذوب‌شدن می‌کنند و پس از مدتی کل موتور را تحت الشعاع قرار می‌دهند. برای جلوگیری از این مشکل به مایع خنک‌کننده نیاز است. مایع خنک‌کننده موتور مایعی بر پایه آب است که گرمای موتور را جذب می‌کند.
اما نکته حائز اهمیت درخصوص آبی که در موتور جریان دارد این است که حرارت ناشی از متور باعث افزایش حداکثری دمای آب می‌شود. به‌همین‌دلیل سازوکاری در سیستم خنک‌کننده تعبیه شده است که این مایع را برای خنک‌شدن به رادیاتوری که در قسمت جلوی ماشین قرار دارد منتقل می‌کند. با حرکت اتومبیل به جلو، هوا در شیار‌های رادیاتور که حاوی این مایع خنک‌کننده داغ است جریان می‌یابد و باعث خنک‌شدن آن می‌شود.
کاربرد ضد یخ در موتور خودرو
مواد شیمیایی موجود در ضد یخ مزایای زیادی برای سیستم خنک‌کننده موتور خودرو دارند. یکی از این مزایا که مهم‌ترین کاربرد ضد یخ است، این است که اجازه نمی‌دهد مایع خنک‌کننده درون محفظه موتور در هوای زمستانی یخ بزند. اگر می‌خواهید بدانید که ضد یخ در چه دمایی یخ می‌زند، این‌طور فکر کنید که آب در صفر سانتی‌گراد یا در ۳۲ درجه فارنهایت منجمد می‌شود؛ بنابراین مخلوطی از ۵۰٪ آب و ۵۰٪ ضد یخ در حدود ۳۷- سانتی‌گراد یا ۳۵- درجه فارنهایت یخ می‌زند.
یکی دیگر از کاربرد‌های ضد یخ، ایناست که دمای جوش آب را بالا می‌برد، همان‌طور که می‌دانید آب در ۱۰۰ سانتی‌گراد یا ۲۱۲ درجه فارنهایت به جوش می‌آید. هرچه این دما بالاتر برود، آب دیرتر به جوش می‌آید و اگر آب جوش در موتور جریان پیدا کند آسیب جدی به موتور می‌رساند. مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب، باعث می‌شود نقطه جوش آب به جایی بین ۲۴۰ و ۲۷۰ سانتی‌گراد (۴۶۴ و ۵۱۸ درجه فارنهایت) برسد. البته تعیین دقیق نقطه جوش به فشار مخلوط آب و ضد یخ در محفظه موتور هم بستگی دارد.
آیا می‌توان از ضد یخ خالص ۱۰۰٪ استفاده کرد؟
برای بسیاری از رانندگان خودرو، این سئوال مطرح است که می‌توان از ضدیخ خالص در موتور خودرو استفاده کرد یا خیر، در واقع باید گفت نه. آب مانند کاتالیزگری عمل می‌کند که باعث می‌شود ضد یخ به‌درستی کار کند. ضد یخِ ۱۰۰٪، نقطه انجماد بسیار بالاتری در حدود ۲۰- سانتی‌گراد یا ۵- درجه فارنهایت دارد که بالاتر از مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب است.
سایر مزایای استفاده از ضد یخ
اگر ضد یخ را به‌طور منظم تعویض کنید، مزایای زیادی به شما ارائه می‌کند که عبارت‌اند از:
- از یخ‌زدگی آب در زمستان جلوگیری می‌کند؛
- از به جوش آمدن آب در تابستان جلوگیری می‌کند؛
- اجازه زنگ‌زدگی و خوردگی قطعات فلزی موتور را نمی‌دهد؛
- از پوسیدگی قسمت‌های لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور ممانعت می‌کند؛
- به جلوگیری از الکترولیز مایع خنک‌کننده کمک می‌کند.
چرا باید ضد یخ درون موتور را تعویض کرد؟
به مرور زمان و گذشت زمان، مایع خنک کاری یا ضد یخ، خاصیت اولیه خود را از دست می‌دهد و تا حدودی اسیدی می‌شود. این امر باعث می‌شود که این مایع بار الکتریکی پیدا کند. حتی جریان ۰.۲۰ ولت کافی است تا اجزای فلزی داخل موتور خوردگی پیدا کنند. مخصوصا آلومینیوم در برابر خوردگی ناشی از الکترولیز بسیار حساس است.
بیشتر بخوانید: اپلیکیشنی که عیب موتور خودرو را کشف می‌کند
معمولا وقتی الکترولیز ضد یخ یا مایع خنک‌کننده رخ می‌دهد، یعنی دیگر دیر شده است و موتور مایع را نشت می‌دهد. این در حالی است که با تعویض به‌موقع ضد یخ می‌توان از الکترولیز مایع خنک‌کننده جلوگیری کرد.
بهترین ضدیخ را چگونه انتخاب کنیم؟
هنگام خرید ضد یخ، رنگ را ملاک قرار ندهید. برای اینکه بدانید کدام ضد یخ برای ماشین شما بهتر است به موارد زیر توجه کنید:
اطلاعات ضد یخ مناسب برای ماشین شما در دفترچه راهنمای مالک درج شده است؛
اگر دفترچه راهنما ندارید (مخصوصا در ماشین‌های کارکرده) از نمایندگی مخصوص خودروی خودتان مشاوره بگیرید؛
فروشگاه‌های لوازم یدکی خودرو هم می‌توانند راهنمایی‌های لازم را درباره ضد یخ به شما ارائه دهند.
نسبت ضد یخ ماشین و آب موتور
همان‌طور که گفتیم بهترین کار این است که آب و ضد یخ را به نسبت مساوی یعنی ۵۰/۵۰ با هم مخلوط کنید. البته گاهی ضد یخ به‌صورت مخلوط‌شده و آماده موجود است که به آن مایع خنک‌کننده می‌گویند. همیشه حواستان باشد که آیا دارید مایع خنک‌کننده می‌خرید یا ضد یخ. وسوسه نشوید که درصد بالاتری از ضد یخ یا همان ضد یخ ۱۰۰٪ را در موتور بریزید؛ این کار به موتور ماشین آسیب می‌رساند.
چه زمانی باید ضد یخ خودرو را تعویض کرد؟
معمولا کارخانه تولید کننده خودرو، دفترچه راهنمایی از مشخصات خودرو و موارد مصرفی آن همراه خودرو به خریداران تحویل می‌دهند، که در آن بیان می‌کند زمان تعویض روغن و ضدیخ موتور چه هنگامی است. با این‌حال شرایط مختلفی وجود دارند که ممکن است این زمان تغییر یابد. بهترین کار این است که بعد از هر ۸۰ هزار کیلومتر، ضد یخ را بررسی کنید و میزان اسیدیته آن را بسنجید. یکی از روش‌های خوب استفاده از نوار تشخیص است. بااین‌حال بهتر است علائم کمبود ضد یخ را هم بشناسید.
با افزایش دمای ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای و نیز دود ناشی از احتراق سوخت خودروها در اتمسفر جو دیگر در برخی نقاط سردسیر کشور همانند گذشته نیاز به استفاده از ضدیخ در زمستان نیست! معمولاً ضدیخ در دمای حداقل منفی ۳ و دماهای پائین تر کاربرد پیدا می کند. در شهر تهران کمتر پیش می آید دمای هوا در بامداد زمستان به کمتر از منفی ۳ درجه برسد.