کشف تقویم ۲۰ هزارساله در دل نقاشی‌های باستانی

ظاهراً یک سیستم نوشتاریِ بدوی که شکارچی-گردآورندگانِ عصر یخ از آن استفاده می‌کردند توسط یک باستان‌شناس غیرحرفه‌ای کشف شده که معتقد است از این تصاویر برای ثبت داده‌های پیچیده‌ای درباره‌ی زمان‌بندی چرخه‌های تولیدمثل حیوانات استفاده می‌شده است.

بِن بِیکِن، ساعات بیشماری را صرف تلاش برای کشف رمز سیستم نوشتاری آغازین کرده است. او باور دارد این تقویم حداقل ۱۰ هزار سال قدیمی‌تر از سیستم‌های ثبت دیگر است. او به تیمی از دانشگاهیان مراجعه کرد و نظریه‌اش را با آن‌ها در میان گذاشت و با اینکه او یک «آدم عادی غیردانشگاهی» بود، از سوی آن‌ها به پیگیری این هدف تشویق شد. بِیکن با تیمی که شامل دو استاد دانشگاه دورِم و یک استاد کالج دانشگاهی لندن میشد همکاری کرد و در مجله‌ی باستان‌شناسی کمبریج، مقاله‌ای در این باره منتشر کرد.

استاد پل پتیت، باستان‌شناس دانشگاه دورِم گفته است: «خوشحالم که وقتی بِیکن با من تماس گرفت، این موضوع را جدی گرفتم. نتایج نشان داد که شکارچی-گردآورندگانِ عصر یخ نخستین کسانی بودند که از یک تقویم نظام‌مند و همینطور علائم برای ثبت داده‌ها درباره‌ی وقایع زیست‌محیطی در آن تقویم استفاده کردند.»

نقاشی‌های درون غار از گونه‌هایی مانند گوزن شمالی، ماهی و گونه‌ای از گاو به نام اروخص (نیاگاو) که حالا منقرض شده و گاومیش در سراسر اروپا کشف شده‌اند. علاوه بر این تصاویر، رشته‌ای از نقاط و نشانه‌های دیگر در بیش از ۶۰۰ تصویر عصریخی روی دیواره‌های غار و اشیای قابل‌حمل در سراسر اروپا پیدا شده است. باستان‌شناسان مدتهاست که باور دارند این نشانه‌ها معنا دارند، اما هیچ‌کس تا به حال معنای آن‌ها را کشف نکرده بود تا اینکه بِیکِن شروع به رمزگشایی از آن‌ها کرد. او تحقیقات پیشین و تصاویر هنر غارنگاری را در کتابخانه‌ی بریتانیا ارزیابی کرد و به دنبال الگو‌های تکراری بود. بیکن پی‌بردن به معنای آنچه که مردمان ۲۰ هزار سال پیش نوشته‌اند را تجربه‌ا‌ی عجیب و غریب می‌دانست.

تیم تحقیقاتی با استفاده از چرخه‌های تولدِ حیوانات امروزی به عنوان نقطه‌ی مرجع نتیجه گرفت که تعداد نشانه‌های روی حیوانات عصر یخ در واقع یک جور ثبت زمان جفت‌گیری در ماه قمری است. به عقیدۀ آن‌ها درج علامت Y که با افزودن یک خط منشعب به خط منشعب دیگر کشیده شده به معنای «زایش» است.

پتیت میگوید: «ما توانستیم بفهمیم این افراد که میراث هنری باشکوهی را در غار‌های لاسکو و آلتامیرا از خودشان بجا گذاشتند، زمان را هم ثبت می‌کردند و در نهایت این سنت میان انسان‌ها به امری عادی تبدیل شد.»

از آنجا که این علائم بیشتر ثبت عددی داده‌ها هستند تا ثبت کلامی، بنابراین آن‌ها به معنای سیستم‌های تصویرنگاشتی و میخی که در سومر از ۳۴۰۰ قبل از میلاد به بعد ظاهر شدند «نوشتار» پیشرفته در نظر گرفته نمی‌شود، اما در عین حال می‌توان آن‌ها را به عنوان یک سیستم نوشتاری آغازین طبقه‌بندی کرد.

بیکن می‌گوید این یافته باعث شد خالقان این آثار هنری را ناگهان به خودمان نزدیک‌تر احساس کنیم: «همان طور که در دنیای آن‌ها عمیق‌تر کنکاش می‌کنیم درمی‌یابیم این اجداد باستانی از چیزی که ما قبلاً فکر می‌کردیم بسیار به ما شبیه‌‌تر هستند.»

این یافته‌ها به گروه تحقیقاتی انگیزه‌ی تحقیقات بیشتر درباره‌ی معنای نشانه‌های دیگر در غارنگاره‌ها را داده است. بیکن می‌افزاید: «چیزی که ما امیدواریم به آن برسیم و تحقیقات اولیه امید آن را به ما داده، این است که رمز بخش‌های بیشتری از سیستم نوشتاری اولیه را کشف کنیم تا بفهمیم چه نوع اطلاعاتی برای اجداد ما مهم و باارزش بوده است.»