کهنترین شمشیرهای جهان چقدر قدمت دارند؟
شمشیرهایی که ۴۳ سال پیش حین حفاری در ساختمان قدیمی کاخی از جنس خشتخام در ارسلانتپه کشف شدند، قدیمیترین شمشیرهای جهان هستند.
باستانشناسان زیادی پیش از کشف این گنجینۀ شمشیرها در سایت باستانشناسی ارسلانتپه در ترکیه، باور داشتند که قدمت نخستین شمشیرها حدود ۱۵۰۰ یا ۱۶۰۰ پیش از میلاد است. اما نُه شمشیر پیداشده از سایت باستانشناسی ارسلانتپه گواه نخستین استفاده از شمشیر در جهان هستند که بسیار قدیمیتر از آن چیزی است که قبلا تصور میشد.
در دههی ۱۹۸۰، تیم مارسِلا فرانگیپِین از دانشگاه روم گنجینهای از نُه شمشیر و دشنه کشف کرد که قدمتشان به سال ۳۳۰۰ پیش از میلاد میرسید؛ یعنی بیش از پنج هزار سال قبل!
نخستین شمشیرهای دنیا
فرانگیپین اعلام کرد شمشیرهای ارسلانتپه، قدیمیترین و نخستین شمشیرهای دنیا هستند که تاکنون کشف شدهاند. این آثار از جنس آلیاژهای آرسنیک و مس هستند و سه عدد از آنها به شکل زیبایی با نقره منبتکاری شدهاند. طول کلی این سلاحها بسته به شمشیر یا دشنه بودنشان ۴۵ تا ۶۰ سانتیمتر است.
تصور میشود این منطقه زادگاه شمشیر باشد. این شمشیرها تیغه، غلاف، جای دست و قبه (انتهای دسته شمشیر) دارند. آنها از نظر اندازه کوتاهتر از چیزی هستند که تصور ما از شمشیرهای امروزی است اما نظر به قدمت و طولی که دارند، با بهترین فناوری روز ساخته شدهاند. این پیشرفت در فلزکاری را میتوان در بسیاری از اشیاء باارزشی دید که در گورهای بلندمرتبهی آن دوران یافت شدند و این شمشیرها جزو همانها است.
دربارهی نحوهی کارکرد این قطعات بحثهای زیادی شده است. آیا آنها صرفاً نماد مقام اجتماعی بودند یا کاربرد عملی هم داشتند؟ از شمشیرها به هر دو منظور در طول تاریخ استفاده شده است. حتی اگر این شمشیرها طبق استانداردهای امروزی ما دست و پاگیر به نظر برسند، اما سال ۳۰۰۰ پیش از میلاد احتمالاً در دستان یک جنگجو به خوبی از آنها استفاده شده است.
ارسلانتپه که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، پس از زمینلرزهی دوقلوی ۶ فوریه در ناحیهی جنوبی ترکیه تا حدی آسیب دید. سقف موقتی که به لطف آن هیچ آسیبی به سقف دائمی موزه وارد نشد اندکی فروریخت، اما آسیبی به بافت باستانشناسی آن وارد نشد.