پیدا شدن مقبرۀ گمشدۀ «پتاشپسس» در مصر

مومیایی کشف شده در کاوش‌های اخیر باستانشناسان متعلق به یکی از مقام‌های ارشد سیاسی و مذهبی در مصر باستان است که ۴۵۰۰ سال قبل در دورۀ پادشاهی پنجم زندگی می‌کرد. از این جهت این را باید یکی از مهم‌ترین کشفیات سال‌های اخیر در مصر بدانیم.

باستان‌شناسان اهل جمهوری چک که مشغول کاوش در محوطه‌های باستانی ابوصیر و سقاره در مصر هستند، به تازگی موفق به یک اکتشاف بسیار مهم شده‌اند. آن‌ها مقبرۀ گمشدۀ یکی از مقامات عالیرتبۀ مصر باستان به نام پتاشپسس (Ptahshepses) را کشف کرده‌اند که حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد زندگی می‌کرد.

محوطۀ این مقبره اولین بار ۱۶۰ سال قبل توسط یک محقق فرانسوی به نام آگوست ماریت کشف شد، اما مدتی بعد دوباره این آرامگاه یا «مصطبه» در زیر شن پوشیده شد. رناتا لاندگرافووا سرپرست موسسۀ مصرشناسی جمهوری چک می‌گوید: «به نظر می‌رسد ماریت مقبره را به طور کامل کاوش نکرده بود. یا او اصلا به اتاقک تدفین راه پیدا نکرده بود و یا آن را کاملا نادیده گرفته بود؛ زیرا ما در آنجا یک مومیایی دست‌نخورده پیدا کرده‌ایم».

لاندگرافووا می‌گوید وقتی ما در سال گذشته این مقبره را دوباره کشف کردیم، آن را به طور کامل جستجو کردیم و یک ساختار زیرزمینی در آن پیدا کردیم که در واقع همان اتاقک تدفین بود.

«ما از همکاران انسان‌شناس مصری خواستیم مومیایی را بررسی کنند، اما به آن‌ها نگفتیم که آن به چه کسی تعلق دارد. آن‌ها بعد از بررسی مومیایی گفتند که این فرد در زمان مرگ بسیار پیر بوده است. این دقیقا همان چیزی است که در متون باستانی مربوط به پتاشپسس نوشته شده است».

بر طبق اطلاعات موجود، پتاشپسس که در دربار فراعنۀ دورۀ پنجم پادشاهی خدمت می‌کرد، نخستین مقام ارشد خارج از خانوادۀ سلطنتی است که توانست با یک شاهدخت از خاندان سلطنتی ازدواج کند.

تابوت پتاشپسس در اتاقک تدفین

یکی از نکاتی که کشف اخیر را به اتفاقی بسیار مهم و تاریخی تبدیل می‌کند این است که این قدیمی‌ترین مومیایی سالم و دست‌نخورده‌ای است که تا به امروز کشف شده است. به گفتۀ لاندگرافووا:

«این مومیایی واقعا خارق‌العاده است. وقتی سارقان باستانی مقبره‌ها به یک مقبره دستبرد می‌زدند اولین چیزی که دنبالش بودند خود مومیایی بود، زیرا فکر می‌کردند ممکن است جواهرات و طلسم‌های طلایی را در لابلای پوشش مومیایی پیدا کنند. به همین خاطر است که خیلی از مومیایی‌ها به صورت قطعه‌قطعه و غارت شده پیدا می‌شوند. اما این مورد خاص کاملا دست‌نخورده است، طوری که انگار می‌خواهد بایستد و با ما احوالپرسی کند»!

مقبرۀ پتاشپسس در نزدیکی هرم جوزر کشف شده است

کشف این مقبره با کمک تصاویر ماهواره‌ای و مطالعۀ نقشه‌های قدیمی انجام شده است. کاوش‌ها هنوز ادامه دارند و این احتمال وجود دارد که یافته‌های بعدی در این محوطه پرتو تازه‌ای بر روابط خانوادگی پتاشپسس و وقایع دوران او بیاندازند.