کشف بقایای تدفین ۴ انسان پشت یک سد
باستان‌شناسان ایرانی با کاوش در حوضه آبگیر سد مراش در استان زنجان، بقایای تدفین چهار انسان روی یک کف گچی را کشف کردند که شواهد موجود این احتمال را مطرح کرده که تدفین‌ها درون صندوق چوبی قرار داشته است.
شقایق هورشید، سرپرست هیأت باستان‌شناسی کاوش‌های نجات‌بخشی سد مَراش در شهرستان ماهنشان استان زنجان درباره این کاوش گفت: در زمستان سال ۱۳۹۳ و پس از موافقت‌های اولیه بین پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و شرکت سهامی آب منطقه‌ای استان زنجان، حوضۀ آبگیر سد مَراش به سرپرستی «لاله عبدی‌کیا» و با هدف نجات‌بخشی مورد بررسی و شناسایی باستان‌شناختی قرار گرفت و در مجموع ۱۶ محوطه از دوره‌های پارینه‌سنگی میانی، مس و سنگ، هزارۀ اول پیش از میلاد، اشکانی، ساسانی تا اوایل اسلام و سده‌های میانی و متأخر اسلامی در این محدوده شناسایی شد.
این باستان‌شناس ادامه داد: پیرو توافق‌های پیشین و تفاهم‌نامۀ بسته‌شده، نخستین کاوش نجات‌بخشی در این حوضه پس از گذشت پنج سال از بررسی‌ها، در زمستان ۱۳۹۸ در محوطۀ شمارۀ ۶ به سرپرستی بنده انجام شد که در نتیجۀ آن بقایای استقراری فصلی مربوط به دورۀ «اشکانی» کاوش و مستندنگاری شد.
هورشید افزود: در ادامۀ این پژوهش‌های میدانی، این‌بار پس از گذشت چهار سال دوباره در ماه‌های آذر و دی، کاوش نجات‌بخشی محوطۀ شمارۀ ۵ در دستور کار تیم باستان‌شناس قرار گرفت که پس از ارزیابی‌های اولیه و میزان پراکنش سفال‌های سطحی، محل ایجادِ نخستین گمانه در جنوب شرق محوطه مشخص شد که با برداشت خاک‌های سطحی، بقایای دیواری آجری نمایان و سپس با ادامۀ کاوش و پیگردی دیوار، سرانجام یک بنای هشت‌ضلعی آشکار شد.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی کاوش‌های نجات‌بخشی سد مَراش اضافه کرد: در ادامه و برای تشخیص کاربری بنا، کاوش در مرکز آن ادامه یافت که در نتیجه، در عمق ۱۳۰ سانتی‌متری نسبت به کف بنا، بقایای اسکلتی چهار تدفین انسانی روی یک کف گچی آشکار شد که با توجه به بقایای چوب، میخ و بست‌های فلزی فرسوده به نظر می‌رسد این تدفین‌ها درون صندوقی چوبی قرار داشته‌اند. بخشی از گورستانی بزرگ با گور‌های ساخته‌شده از سنگ و ملات گچ در کارگاه دیگری نمایان شد.
این باستان‌شناس گفت: در بخش شمالی محوطه، پس از بررسی‌های آرکئوژئوفیزیک که توسط دکتر کوروش محمدخانی انجام شد، بقایای دو زباله‌دانی بزرگ مربوط به کورۀ سفال‌پزی شناسایی و کاوش شد که در نتیجۀ آن، بیش از ۱۶ هزار قطعه سفال که بیشتر دارای لعاب سوخته، ذوب‌شده و در کل دگرشکل‌شده بودند، مستندنگاری شدند.
