همت عالی بانوان استان فارس، اشتغال زایی با صندوق‌های قرض‌الحسنه محله‌محور

هر چند بانک‌ها در بسیاری از کشورها در حوزه تأمین مالی خرد نیز سلطه خود را حفظ کرده‌اند اما مؤسسات پولی غیربانکی نظیر تعاونی‌های اعتبار، ارائه‌کنندگان مهم خدمات اعتباری خرد هستند.

اعتبارات خرد یا تأمین مالی خرد مفاهیم مهمی است که در اقتصاد توسعه و برنامه‌های مبارزه با فقر به ویژه در کشورهای در حال توسعه، شکل گرفته است. با این حال تأمین مالی خرد در کشورهای پیشرفته نیز جایگاه ویژه‌ای به خصوص در مؤسسات پولی غیربانکی مانند اتحادیه‌های اعتباری دارد.

هر چند بانک‌ها در بسیاری از کشورها در حوزه تأمین مالی خرد نیز سلطه خود را حفظ کرده‌اند اما مؤسسات پولی غیربانکی نظیر تعاونی‌های اعتبار، ارائه‌کنندگان مهم خدمات اعتباری خرد هستند.

اهمیت تأمین مالی خرد به آن اندازه است که برنامه‌های فراوانی توسط دولت‌ها، نهادهای بین‌المللی توسعه‌ای و همچنین نهادهای غیردولتی به عنوان کلیدی‌ترین استراتژی برای فقرزدایی در کشورهای با درآمد پایین و دهک‌های فقیر در کشورهای غنی در حال اجرا است.

صندوق‌های قرض‌الحسنه به عنوان نهادهایی مردمی و خودجوش در بستر فرهنگ اسلامی کشور شکل گرفتند. این نهاد به جهت نیت خیرخواهانه مؤسسین و ماهیت عقد قرض الحسنه در زمره مؤسسات خیریه قلمداد شده است. هر چند طول عمر این نهاد کمتر از 50 سال است اما توانسته در نقاط زیادی از کشور به شکل چشم‌گیر و در عین حال در مقیاس‌های کوچک و خرد به فعالیت بپردازد.

مبنای فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه، قبول سپرده‌های قرض‌الحسنه و اعطای تسهیلات به نیازمندان در قالب عقد قرض است. صندوق قرض‌الحسنه نقش واسطه میان قرض‌دهنده و قرض گیرنده را به عهده دارد. به این مفهوم که قرض‌دهنده یا سپرده‌گذار با نیت خیر و جهت کمک به افراد دیگر اقدام به افتتاح حساب و سپرده‌گذاری در صندوق قرض‌الحسنه می‌کند و مدیران صندوق عمدتاً متقاضیانی را که اعضای معرفی‌ کننده آنها وجوه بیشتری را در صندوق سپرده‌گذاری کرده‌اند جهت دریافت وام و تسهیلات در اولویت قرار می‌دهند.

صندوق‌های قرض‌الحسنه مساجد و حسینیه‌ها

این صندوق‌های قرض‌الحسنه در داخل مساجد و حسینیه‌ها شکل گرفته و عموماً توسط هیئت امنای مسجد و یا حسینیه مدیریت می‌شوند. منابع این دسته از صندوق‌ها عمدتاً از افراد خیر تأمین می‌شود و برای اعطای وام‌های خرد به افراد نیازمند تخصیص می‌یابد. اکثر این دسته از صندوق‌های قرض‌الحسنه نیز فاقد شخصیت حقوقی ثبت شده، هستند.

یکی از برنامه‌های طرح اعتلای سازندگی در عرصه بسیج سازندگی، راه‌اندازی و مدیریت صندوق‌های قرض‌الحسنه و همچنین تشکیل و راهبری گروه‌های جهادی مسجد محور در هر محله است.

سرهنگ محمد زهرایی، رئیس سازمان بسیج سازندگی کشور هم در این راستا در مراسم واگذاری تجهیزات به 65 کارگاه خانگی در بیرجند در 29 تیرماه سال اظهار داشت: نهضت جهش تولید در دستور کار بسیج سازندگی است. نهضت جهش تولید، آرایش جنگی اقتصاد مقاومتی مردم‌محور در برابر استکبار است. در اقتصاد مردم‌پایه باید دنبال زنجیره ارزش کوچک برویم که از فرهنگ مردم نشأت گرفته باشد.

وی با تاکید بر اینکه صندوق‌های قرض‌الحسنه مردم‌یار اشتغال‌زا در بسیج مستضعفین کشور 20 هزار صندوق با 900 هزار نفر عضو دارد، پیوند بین تشکیل صندوق‌های قرض‌الحسنه مردمی، خیرین و جهادگران را بسیار مهم عنوان کرد و گفت: اگر طرح‌های اشتغال‌زا از حاشیه‌نشینی جلوگیری کند، خیرین هم پای کار می‌آیند و ما هم دنبال الگوهای قابل تکثیر هستیم و هر حمایتی نیاز باشد انجام می‌دهیم.

زهرایی گفت: در طرحی سه ساله تلاش می‌شود 20 هزار صندوق به 35 هزار نفر و اعضا به 3 میلیون نفر واگذار شد. تفاهم‌نامه‌های مختلف منعقد شده و از تبصره‌های مختلف استفاده شده تا مشاغل پا بگیرد.

وی ایجاد اشتغال با هدف تحقق جهش تولید و کمک به بهبود معیشت مردم از اهداف مهم این صندوق‌ دانست و تاکید کرد: تمامی افرادی که در تاسیس این صندوق‌ها نقش داشته‌اند از مردم عادی بودند و بسیج تنها وظیفه آموزش آنها و تسهیل‌گری را برعهده داشته است.

توسعه صندوق‌های قرض الحسنه محله محور در فارس

استان فارس هم در راه‌اندازی و توسعه صندوق‌های قرض الحسنه محله محور در شهرها و روستاها همت گماشت و صندوق‌های فعالی را راه‌اندازی کرد که خدمات قابل توجهی، به ویژه در مناطق محروم و کمتر برخوردار ارائه داده‌اند.

یکی از این صندوق‌های قرض الحسنه فعال، صندوق شهید لشکری در شهرستان نورآباد ممسنی است که با 30 نفر عضو، در یک سال گذشته 17 مورد پرداخت وام 2 تا 5 میلیونی داشته و توانسته 14 مورد اشتغالزایی کند.

شاخص‌ترین فعالیت‌های انجام گرفته در این صندوق، اشتغال 7 بانوی سرپرست خانوار جهت بسته‌بندی محصولات ارگانیک محلی همچون کشمش، مویز، قصب، حبوبات، ترشیجات و راه‌اندازی و مدیریت پیج اینستاگرام با بیش از 5 هزار دنبال‌کننده است.

راضیه صادقی، مدیر این صندوق در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه ‌پنج سال است که کار تولید و بسته‌بندی محصولات ارگانیک را شروع کرده، تصریح کرد: تاکنون توانستم چند خانواده بی‌سرپرست را در کسب درآمد ناچیز کمک کنم.

وی که 36 سال و علاقه زیادی به آشپزی، ترشیجات و خوراکی‌های سنتی دارد، برای کمک به همشهریان خود، با راه‌اندازی و مدیریت این صندوق قرض‌الحسنه و وام به افرادی که از نظر مالی مشکل داشتند، برای پرورش مرغ، خیاطی، تولید کشک و کره و ماست محلی به اشتغالزایی زنان سرپرست خانوار کمک شایانی کرده است.

صادقی گفت: در این مدن، وام تحصیلی تا سقف پنج میلیون تومان هم اعطا کرده است. وی با بیان اینکه به دلیل سرمایه کم صندوق، در خیلی موارد نمی‌تواند به موقع به اعضا وام‌های مناسب پرداخت کند، تصریح کرد: اگر تسهیلاتش بیشتر بود عالی بود. ما هم شرمنده همشهریان نمی‌شدیم. اگر می‌توانستیم مقدار وام را بیشتر کنیم، می‌شد یک کارگاه کوچک راه‌اندازی کرد و خانم‌های بیشتری را به کارگیری کرد تا بتوانند زندگی را به خوبی بچرخانند.

صندوق شهدای روستای دشت رزم از توابع شهرستان ممسنی از دیگر صندوق‌های موفق در استان فارس است که از سه سال گذشته کار خود را آغاز کرده و تا کنون 124 عضو دارد و وام‌های از 300 هزار تومان تا 3میلیون تومان برای اشتغال خانگی، تحصیلات دانشگاهی و ضروری خانواده‌ها برای درمان یا رفع مشکلات دیگر اعطا کرده است.

خانم قربانی خرید دستگاه ریسندگی پشم، دستگاه جوجه کشی و آموزش جوجه کشی و تغییر شیوه پرورش مرغ محلی از سنتی به علمی و افزایش تولید و درآمد خانوا را از عمده دلایل ارائه تسهیلات دانست و تأکید کرد: در این راستا، عمدتا زنان برای کمک به اقتصاد خانواده، یا زنان سرپرست خانوار درخواست وام داده و به اشتغال خانگی و کسب درآمد برای خود رسیده‌اند.

وی همکاری سپاه را در این راه قابل تقدیر دانست و گفت: سرمایه اولیه صندوق ما با 26 عضو، نفری 26 هزار تومان بود که امروز سرمایه هر نفر 620 هزار تومان شده است. به گفته قربانی بازپرداخت وام‌ها 10 ماهه است که تاکنون بالغ بر 118 میلیون تاکنون وام داده‌ایم.

قربانی با تأکید بر اینکه مبلغ این وام‌ها برای راه‌اندازی و تثبیت یک کسب و کار با اشتغال چندنفر بسیار کم است، خواستار همراهی و کمک مسئولان در کمک به صندوق‌های قرض‌الحسنه شد تا به اشتغال تثبیت شده کمک شود.

صندوق‌های قرض‌الحسنه برای کارهای گسترده‌تر بسیار محدود است، بهتر است مسئولین مربوطه، خیران را به این سمت هدایت کنند تا با افزایش نرخ وام‌های قرض الحسنه با اشتغال خانواده‌ها و کارگاه‌های کوچک زودبازده کمک شده، در رفع بیکاری قدمی بزرگ برداشته شود؛ اگر چه تاکنون هم در تولید کارگاه‌های تک نفره یا خانوادگی بسیار مثمرثمر بوده است.

منبع: تسنیم

68