سعید عقیقی: «حکایت دریا» حکایت ماست

این منتقد سینمایی نوشت:« اصالت نومیدی شاید کلید درک واپسین ساخته فرمان آرا باشد؛ فیلمی منطبق با حال و روز ِ طاهر ِ محبّی و شاید خیلی‌ها، که در آن دیگر نه می‌توان سنگی در آب انداخت و نه همراه کودکی فرشته وار، همسفر رستگاری شد.

فیلم ساز این بار دو دهه دیرتر، دو دهه پیرتر ، با ته مانده‌ی جام ِ طنّازی و پیاله‌ای لبالب از اندوه باز می‌گردد و با مرور خاطرات دوره‌ی دوّم فیلمسازی اش ، به بهترین نمونه های آن (خانه ای روی آب ، بوی کافور عطریاس) نزدیک می شود.

بهره‌گیری از ساختار سه بَندی (آغاز در تیمارستان-گسترش در خانه- بازگشت به تیمارستان)، سکوت میان جمله ها، شخصیّت‌هایی که گویی از دنیای گلشیری برای دلداری موقّت ِ طاهر پای به دنیای او نهاده اند ، ژاله که قلب ِغریبه‌اش دیگر بر زخم های عاطفی گذشته مرهم نمی گذارد، پروانه که ورودش لحظه‌ای توهّم تشکیل خانواده کامل را زنده می‌کند و امیر که مرگ اش دوباره طاهر را به تیمارستان پرتاب می کند، کامل کننده تجربیّات فیلم ساز از دو دهه اخیر است.

حضور کوتاه رویا نونهالی در جست و جوی پسر گم شده اش ، ارجاعی‌ست واضح به نوزاد و کودک ِ مُرده بوی کافور... و خانه‌ای روی آب؛ هم چنان که خود فیلم قطعه سوم سونات ِ خودنگاری مرگ اندیشانه در آثار فیلم ساز را می‌نوازد و در آن به چیزی تلخ تر از مرگ، که عبارت است از جوان کُشی ، جدایی ،بحران عاطفی و فراموشی ، اشاره میکند.

این بار از بوسِ کوچولوی فرشته مرگ خبری نیست و مُردگان در حقیقت و زندگان در ذهن طاهر با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند. موسیقی ِ گاه "پرایزنر وار " پیمان یزدانیان در قیاس با سازبندی بومی ِاحمد پژمان در -مثلا- خانه ای روی آب ، ابعاد منطقی تری به درام مدرن ،ذهنیّت گرا و گاه "کیشلوفسکی وار" فرمان آرا بخشیده است. برای من که شادمانی فانتزی و جنون آمیز دلم می خواد نگرانم کرده بود،تلخ کامی و سکون حکایت دریا واقعی تر ، و به دنیای فیلم ساز نزدیک تر است.

در نسخه ای که من دیدم البته کاستی‌هایی هست؛مثل لب زدن یک شخصیت و شنیده نشدن صدایش در یکی دو جا ، یا بُرش دادنِ دو صحنه گفت و گوی دو نفره به یکدیگر که به دلیل چیدمان صحنه دوم(همصحبتی ِ مهین و ژاله) کمی تصنّعی از کار درآمده است. شاید فیلم باید بیش از این می‌بود، و -مثلا- رابطه طاهر ،پروانه و ژاله ،یا فصل دیدار با هوشنگ به یاری شگردهای گفت و گو نویسی و کُنش‌های شخصیّت ها گسترش و ژرفای بیش تری می‌یافت.

اما این‌ها چندان مهم نیست. پس از مدّت‌ها صدای انسانیّت یک فیلم ایرانی را از حنجره پیرمردی پریشان در فیلمی عمیقا اندوهگین، متوازن میان لحن شخصی و ابعاد اجتماعی و به اندازه اندوه‌اش موقّر، از یک فیلم ساز صاحب سبک می‌شنویم. "حکایت دریا" حکایت ماست.»

«حکایت دریا» نهمین ساخته بهمن فرمان‌آراست که اواخر سال ۹۵ در شهرستان رامسر فیلمبرداری شد و فاطمه‌ معتمدآریا ، علی نصیریان، لیلا حاتمی، صابر ابر، علی مصفا، رویا نونهالی، داریوش اسدزاده، پانته‌آ پناهی‌ها ، اصغر پیران و بهمن فرمان آرا در آن به ایفای نقش پرداختند.

منبع: ایسنا

72