متاورس چیست و آیا جایگزین اینترنت می‌شود؟

این نام جدید از برنامه‌های زاکربرگ و یارانش برای تغییرات چشمگیر در دنیای شبکه‌های مجازی و اینترنت حکایت دارد. یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها، پروژه‌ای هیجان‌انگیز با نام مِتاوِرس (Metaverse) است.

گفته می‌شود متاورس مفهومی که از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی داریم را در آینده‌ای نزدیک دگرگون خواهد کرد. متاورس برای غول‌های فناوری به اندازه‌ای اهمیت دارد که دیگر بزرگان این صنعت نیز دست‌روی‌دست نگذاشته‌اند. مایکروسافت، انویدیا و چندین شرکت بزرگ فعال در حوزه فناوری نیز سخت در تلاش هستند تا سهمی از متاورس را از آن خود کنند. با این حال از آنجایی که با مفهوم جدیدی روبه‌رو هستیم، در ادامه ابتدا با هم می‌بینیم متاورس چیست. در ادامه نیز نگاهی به ویژگی‌های این پروژه جدید میندازیم تا ببینیم متاورس در آینده چگونه جای اینترنت را می‌گیرد.

متاورس چیست؟

گفته می‌شود که متاورس قرار است جایگزین اینترنت فعلی شود. به همین دلیل بهترین راه برای تعریف متاورس، بررسی آن با اینترنت فعلی است. در اینترنتی که این روز‌ها با آن سروکار داریم، با محیطی دو بعدی روبه‌رو هستیم. در حالی که متاورس، اینترنتی سه بعدی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای حضور در دنیای سه‌بعدی متاورس، باید حتماً از هدست یا عینک‌های مخصوص استفاده کنید. به لطف این تجهیزات، به جای مرور صفحه‌های وب در دنیای دوبعدی، می‌توانید در محیطی کاملاً سه‌بعدی در دنیای آنلاین به گشت‌و‌گذار مشغول شوید.

کاربران با ساخت آواتار (Avatar) شخصی‌سازی شده، شکل‌و‌شمایل خود را به صورت مجازی به دنیای متاورس وارد می‌کنند. این کاربر‌ها در شبکه‌های اجتماعی که بر اساس متاورس گسترش داده می‌شود، با یکدیگر به گفتگو می‌پردازند. از طرف دیگر قرار است متاورس معماری پیوسته‌ای داشته باشد. به لطف این ویژگی، متاورس دنیایی شبیه به دنیای ما را خلق می‌کند که نیازی نیست در آن همه‌چیز از اول ساخته شود. تمامی جنبه‌های زندگی واقعی، در دنیای متاورس شبیه‌سازی خواهد شد. به لطف این ویژگی کاربران زندگی کاملاً مجازی را در دنیا‌های آنلاین متاورس دنبال می‌کنند. کاربران می‌توانند یکدیگر را بدون محدودیت جغرافیایی به شام دعوت کنند، با هم به کنسرت بروند، دوست‌های جدید پیدا کنند و عاشق شوند.

متاورس درواقع شبکه‌ای گسترده از خدماتی است که در کنار هم تجربه‌ای از حضور در دنیا‌های آنلاین را پیش روی کاربران قرار می‌دهد. همان‌گونه که در گوشی‌های هوشمند امروزی فقط با یک اپلیکیشن تعامل نداریم، در متاورس نیز با مجموعه‌ای از خدمات روبه‌رو خواهیم بود.

تاریخچه متاورس

متاورس فناوری است که هنوز با نمونه‌های کاربردی آن فاصله زیادی داریم. با این حال مفهوم متاورس چندین دهه است که در داستان‌ها، بازی‌های رایانه‌ای و فناوری‌های دیجیتال وجود دارد. ماجرای خلق واژه متاورس به دهه ۹۰ میلادی باز می‌گردد. در آن زمان نیل استفنسون (Neal Stephenson)، کتابی با نام اِسنو کرَش (Snow Crash)، منتشر کرد.

استفنسون در این کتاب مفاهیمی مانند آواتار (Avatar) و متاورس را در قالب داستان برای اولین بار پیش‌بینی کرد. این مفاهیم در آینده با همین نام‌ها به دنیای دیجیتال راه پیدا کردند. مدت‌ها بعد ارنست کلاین (Ernest Cline)، کتاب بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One)، را نوشت. این کتاب زندگی بشر در سال ۲۰۴۴ را روایت می‌کند. در این داستان انسان‌ها می‌توانند زندگی مشقت‌باری که در دنیای واقعی دارند را با زندگی خوشایندی در دنیای دیجیتال ادامه دهند. در نهایت نیز با تغییر نام فیس‌بوک به متا، مشخص شد که سلاطین فناوری برنامه‌های زیادی برای متاورس دارند.

متاورس چگونه کار می‌کند؟

برای آشنایی با کاربرد متاورس بهتر است مثال‌هایی از نمونه‌های ابتدایی آن بزنیم. به احتمال زیاد تعریف هدست‌های واقعیت مجازی (Virtual Reality Headset)، را شنیده‌اید. نمونه‌های این هدست‌ها را در کنسول بازی پلی‌استیشن ۴ و ۵، هدست واقعیت مجازی آکولوس (Oculus) و هدست‌های واقعیت مجازی موبایل دیده‌ایم. به لطف این فناوری، کاربر پس از گذاشتن هدست بر روی سر، با دنیای مجازی روبه‌رو می‌شود. کاربری که این هدست را گذاشته، کاملاً احساس می‌کند که در دنیای دیگری حضور دارد. بازی‌های ویدئویی جذابی را سراغ داریم که بر پایه فناوری واقعیت مجازی ساخته شده‌اند. گیمر در دنیای این بازی‌ها با دشمنان و معما‌ها تعامل پیدا می‌کند.

در کنار واقعیت مجازی، فناوری واقعیت افزوده (Augmented reality) نیز دستاورد جدیدی است که انتظار می‌رود نمونه‌های پیشرفته آن به متاورس راه پیدا کند. برای آشنایی با واقعیت افزوده نیز باید سری به بازی‌های ویدئویی بزنیم. معروف‌ترین نمونه از این بازی‌ها، بازی پوکمون گو (Pokemon Go) است. در این بازی، گیمر‌ها با شخصیت‌های بازی پوکمون در دنیای واقعی بوسیله گوشی هوشمند تعامل برقرار می‌کنند. سه‌گانه معروف ماتریس (Matrix)، نمونه بسیار جالبی از فناوری متاورس در دنیای آینده است. اگر این فیلم‌ها را دیده باشید، حتماً به خاطر دارید که شخصیت‌های داستان به دنیایی خیالی وارد می‌شدند که با دنیای واقعی مو نمی‌زند.

چرا متاورس اهمیت دارد؟

انصافاً باید اعتراف کرد حضور گوشی‌های هوشمند در یکی دو دهه اخیر، انقلابی در صنعت فناوری ایجاد کرد. با این حال بسیاری از بزرگان فناوری از قافله ساخت گوشی‌های هوشمند عقب مانند. مایکروسافت و متا (فیس‌بوک)، بزرگانی بودند که نتوانستند در صنعت ساخت گوشی‌های هوشمند خودی نشان دهند. با این حال از آنجایی که گوشی‌های هوشمند به بلوغ رسیده‌اند، شرکت‌های بزرگی مانند متا و مایکروسافت، به دنبال فناوری‌های جدیدی هستند تا با عرضه این فناوری‌ها، حرف اول را در دنیای دیجیتال آینده بزنند.

هر دو شرکت متا و مایکروسافت مدتی است تحقیقات گسترده‌ای برای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده انجام داده‌اند. در این زمینه می‌توان به دستاورد‌های مایکروسافت برای ساخت فناوری هولولنز (Hololens)، اشاره کرد. این فناوری اکنون در صنایع دفاع آمریکا استفاده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود متاورس تعامل انسان با بازی‌های رایانه‌ای را نیز دگرگون کند. این فناوری در کنار بازی‌های رایانه ای، دیگر حوزه‌های هنری را نیز دستخوش تغییرات چشمگیر می‌کند.

چقدر با تجربه متاورس فاصله داریم؟

برای شما از عزم متا و مایکروسافت برای حضور در دنیای تاورس سخن گفتیم. در این بین دیگر سلاطین فناوری نیز دست روی‌دست نگذاشته‌اند. انتظار می‌رود در آینده خبر‌های از عزم شرکت‌های بزرگ دیگری مانند آمازون نیز به گوش برسد. با این حال گفته می‌شود برای دستیابی کامل به متاورس، چیزی حدود ۲۰ سال زمان نیاز باشد.

آیا متاورس جای اینترنت امروزی را می‌گیرد؟

بر اساس آخرین آمارها، چیزی حدود ۱.۷ میلیارد وب‌سایت وجود دارد. کاملاً مشخص است این حجم از اطلاعات را نمی‌توان به راحتی به پروژه‌ای مانند متاورس منتقل کرد. مارک زاکربرگ، متاورس را نسخه‌ای متفاوت از اینترنت فعلی می‌داند. وی در صحبت‌های خود تاکید دارد که اینترنت فعلی همچنان در اختیار کاربران خواهد بود. با این حال بسیاری از خدمات در این اینترنت، جای خود را به خدمات جدیدی در متاورس می‌دهد.

در مجموع باید گفت هنوز فاصله زیادی تا اجرایی شدن متاورس داریم. با این حال با توجه به نمونه‌هایی که از آن دیده‌ایم، می‌توان پیش‌بینی کرد با یکی از جاه‌طلبانه‌ترین فناوری‌های تاریخ روبه‌رو هستیم.