دوست دارم آثارم درباره زنان باشد
شیوا مکی‌نیان بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر فعالیت خود را از دهه 70 در اصفهان آغاز کرد.
شیوا مکی‌نیان با حضور در جشنواره‌های جهانی از سن هجده‌سالگی تاکنون توانسته بیشترین تعداد اجراهای خارج از کشور را در میان بازیگران ایرانی داشته باشد. «شب روی سنگفرش خیس»، «پارتی»، «موهای بلوند»، «بازگشت افتخارآمیز مردان جنگی»، «دایره گچی‌قفقازی»، «آوازهای ماندالا»، «اترارنامه» و «سرخاب» از جمله نقش آفرینی‌های این هنرمند در عرصه تئاتر است. ایران تئاتر با او درباره فعالیت‌های اخیرش به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
از اجرای جدید روی صحنه تئاتر چه خبر؟
من بعد از بازی در نمایش «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت» به کارگردانی هادی مرزبان که در فروردین و اردیبهشت سال جاری در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت، در پروژه دیگری به ایفای نقش نپرداخته‌ام.
این کم‌کاری دلیل خاصی دارد؟
در مرحله اول ضعف در نگارش فیلمنامه و نمایشنامه است که باعث می‌شود، محتاطانه عمل کنم. در مرحله بعد کارگردانی اثر دارای اهمیت است. از نظر من متن و کارگردان دو رکن اصلی یک نمایش یا فیلم به شمار می‌آیند که امیدوارم شرایطی ایجاد شود تا بتوانم با کارگردان‌هایی که متن‌های خوب انتخاب می‌کنند، همکاری کنم.
مخاطب هم در این انتخاب محتاطانه موثر است؟
بله، قطعا. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که مردم به رسانه‌های اجتماعی توجه زیادی دارند. نگاه و اندیشه‌شان به جهان هستی، شکل زندگی، مسائل اجتماعی و… بسیار تغییر کرده است. مخاطب تئاتر فهیم و اهل مطالعه است.
به همین دلیل من به عنوان بازیگر تلاش می‌کنم تا انتخاب بهتری داشته باشم؛ کما اینکه من و همکارانم با توجه به شرایط شغلی که داریم مجبور به کار کردن و امرار معاش هستیم و ممکن است گاهی به ایفای نقش در آثاری بپردازیم که به لحاظ متن، کارگردانی و گروه سلیقه ما نباشند؛ اما من تا جایی که امکان داشته باشد، سعی می‌کنم شاید کم ولی انتخاب بهتری داشته باشم.
ضعف ما در بحث نمایشنامه‌نویسی تنها ناشی از پرداختن به موضوعات تکراری است؟
نه الزاما این ضعف ناشی از پرداختن به موضوعات تکراری نیست. بنابر شرایطی که ما از گذشته تاکنون در تئاتر با آن مواجه هستیم، در برخی موارد امکان پرداختن به دغدغه‌های خودمان را نداریم و مجبور هستیم تا تنها به بعضی از موضوعات بپردازیم. نویسنده‌های ما آنقدر دغدغه‌مند هستند که درباره موضوعاتی بنویسند تا شاید مسیر زندگی یک تماشاگر را تغییر بدهد اما گاهی این متون امکان و شرایط اجرا برای‌شان فراهم نبوده است؛ پس نمی‌توانیم به همه چیز یک طرفه نگاه کنیم و بگوییم متن‌ها بد است. شاید متن‌هایی که اجازه اجرا پیدا می‌کنند، متن‌های مورد قبول خیلی از دوستان نیست.
شما علاوه بر بازیگری تجربه کارگردانی تئاتر هم دارید، در این مدت برای تولید اثر جدید اقدام کرده‌اید؟
در چند ماه گذشته نمایش «ما» را نوشته و کارگردانی کردم که قرار بود در بارسلون اسپانیا روی صحنه برود، اما با توجه به شرایط فعلی و به منظور پرهیز از چالش‌هایی که ممکن است برای گروه پیش بیاید، تصمیم گرفتم تا اجرای این اثر را به تعویق بیندازم.
برای بازی در این نمایش از همراهی کدام هنرمندان بهره برده بودید؟
بازیگران نمایش «ما» دوستان هنرمند من آرام جعفری و زهره پرتوی و بهار نوحیان بودند.
برای اجرا در ایران هم تصمیمی داشتید؟
بله، در نظر داشتیم بعد از بازگشت از سفر در ایران اجرا داشته باشیم، ولی ترجیح دادیم در شرایط مناسب و زمانی که حال دل همه تماشاگران خوب باشد، روی صحنه برویم.
پرداختن به موضوعاتی با محوریت زنان از دغدغه‌های شما در آثار دیگری است که تاکنون اجرا کرده‌اید، این دغدغه درنمایش «ما» نیز وجود دارد؟
قطعا، همینطور است. اثر قبلی من نمایش «me»که در اسپانیا به عنوان اثر برگزیده معرفی شد در مورد زنان بود. سه سال پیش هم مونولوگی با قصه‌ای زنانه برای اجرا در استرالیا آماده کرده بودم که به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا بستر مناسب برای اجرای آن مهیا نشد و این دغدغه در نمایش «ما» نیز همچنان ادامه دارد.
چه دلیلی باعث می‌شود تا بیشتر به تولید آثاری با محوریت زنان بپردازید؟
من به عنوان یک زن دوست دارم تا آثارم درباره زنان باشد. چون فکر می‌کنم فهم، درک و لمس لحظه‌های زنانه چیزی نیست که از نگاه من دورمانده باشد، به همین دلیل ترجیح من پرداختن به مسائل زنان است و امیدوارم از عهده این مسئولیت برآیم.
