قوانین دست وپاگیر پخش جام‌جهانی از پلتفرم ها و پاسخ ساترا
چند روز قبل ساترا شرایط پخش مسابقات جام‌جهانی از پلتفرم‌های دارای مجوز را اعلام کرد؛ خبری که گویای در اختیار قرار دادن قاب اختصاصی (iframe) شبکه‌های سه و ورزش به این پلتفرم‌ها و البته تعیین بایدهایی از پیش تعیین‌شده بود که بسیاری از صاحبان پخش کننده در فضای مجازی را از تولید ویژه برنامه ای برای جام جهانی منصرف می کرد.
این الزام همچنین در ادامه با پرسش‌هایی از این دست از سوی صاحبان پلتفرم ها همراه شد: آیا امکان در اختیار قرار دادن تصاویر صرف (کلین) از این رویداد وجود نداشت و اساسا چرا پخش مسابقات جام‌جهانی در پلتفرم‌ها باید به قاب اختصاصی شبکه‌های سه و ورزش با گزارشگرهای انتخابی و حتی تبلیغات آنها محدود شود؟
طبق آخرین اعلام ساترا، حق مالکیت پخش مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ توسط سازمان صداوسیما خریداری شده است و در نتیجه پلتفرم‌های دارای مجوز از ساترا تنها می‌توانند از طریق قاب اختصاصی (iframe) شبکه‌های سه و ورزش نسبت به پخش مسابقات جام جهانی اقدام کنند.
در الزام ها و انحصار تعیین شده برای پخش مسابقات جام جهانی از پلتفرم ها، دو وجه امنیتی و اقتصادی احتمال می رود که هر کدام از آنها بار دیگر پرسش هایی را با خود به همراه دارد.
اگر علت این تصمیم وجه امنیتی و تاکید بر اصل انحصار صوت و تصویر فراگیر در اختیار صداوسیما باشد، شاید بتوان این پرسش را مطرح کرد که آیا با کمی انعطاف بیشتر، ساترا نمی توانست اجازه پخش «تصاویر کلین» مسابقات (تصاویری بدون هیچگونه صداگذاری، زیرنویس و تبلیغات) را به پلتفرم ها بدهد تا در این مسیر با به کارگیری گزارشگر و کارشناسان انتخابی خود، شاهد شکوفایی خلاقیت های بیشتر و البته شنیدن صداهای تازه تر باشیم؟
و اما در وجه دوم و بحث مالی می توان گفت، آن‌طور که مشخص است اگر پخش مسابقات در پلتفرم ها با زیرنویس های شبکه های پخش کننده همراه باشد، در این بایدها، سود اقتصادی و مقوله تبلیغات همچنان سهم شبکه های پخش کننده و به طور کلی سهم سازمان صداوسیماست. هرچند که نمی توان از این نکته گذشت که به هر طریق رسانه ملی با خرید قانونی حق پخش مسابقات، مبلغ بالایی را هزینه کرده که طبیعتا انتظار دارد بخشی از این رقم را بر اساس تبلیغاتی که روی آنتن می فرستد برگرداند.
اما می توان این پرسش را هم مطرح کرد که آیا نمی شود حداقل در این مسیر از زیرنویس های شبکه های پخش کننده صرف نظر کرد تا پلتفرم ها با انگیزه پخش تبلیغات، تمایل بیشتری به تولید ویژه برنامه های جام جهانی نشان دهند، مخاطب هم امکان انتخاب بیشتری داشته باشد و در ادامه ساترا هم هزینه‌ای را برای پلتفرم پخش‌کننده در ازای پخش بازی ها تعیین کند؟
پاسخ ساترا به پرسش های مطرح شده
محمدصادق افراسیابی ـ معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا ـ پرسش‌هایی را درباره‌ی نحوه در اختیار قرار دادن تصاویر رقابت‌های جام جهانی برای پخش از طریق پلتفرم‌ها را پاسخ داده است.
او با بیان اینکه این تصمیم از نظر مالی برای صدا و سیما هزینه اقتصادی بالایی داشته است اما بعد حمایتی آن برای پلتفرم ها و کمک به اجرای قوانین پخش زنده در کشور مد نظر بوده است، اظهار کرد: صدا و سیما برای اخذ کپی رایت پخش زنده بازیهای جام جهانی از طریق پلتفرم های دارای مجوز هزینه بالایی به فیفا پرداخت کرده است. برنامه ریزی اولیه این است که در صورت امکان تصویری که به صورت آی فریم در اختیار پلتفرم ها قرار می گیرد، فاقد زیرنویس باشد.
در عین حال پلتفرم‌ها می‌توانند برای برنامه سازی با موضوع جام جهانی از شورای تولید و انتشار ساترا مجوز بگیرند و تا کنون برخی طرح ها هم مجوز گرفتند که باید دید با توجه به محدودیت زمان آیا موفق به برنامه سازی می‌شوند یا خیر؟
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تصاویری که از مسابقات جام‌جهانی در اختیار پلتفرم‌ها قرار میگیرد، کلین خواهد بود، توضیح داد: بازی‌ها با لوگوی شبکه سه یا ورزش سیما و احتمالاً بدون زیرنویس در قالب ای فریم (iframe) پخش خواهند شد و تصمیم فعلی بر این است این اتفاق به این صورت و بدون زیر نویس محقق شود.
افراسیابی در پاسخ به اینکه آیا پلتفرم‌ها اجازه دارند گزارشگر را خودشان انتخاب کنند، اظهار کرد: فعلا بنا بر این است که صوت و تصویر همان باشد که به صورت آی فریم در اختیار پلتفرم ها قرار میگیرد اما طرح‌هایی از سوی پلتفرم‌ها مطرح بوده که برنامه‌سازی در ایام جام‌جهانی را با حضور هنرمندان و افراد شناخته‌شده در حوزه ورزش داشته باشند که اگر به تولید برسد در نوع خود اتفاق خوبی خواهد بود و پلتفرم‌ها می‌توانند با چنین طرح هایی برای خود مزیت رقابتی ایجاد کنند.
با این همه به گفته‌ی معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا، بازی‌ها با لوگوی شبکه سه یا ورزش سیما و احتمالاً بدون زیرنویس تبلیغاتی به صورت (iframe) پخش خواهند شد و تصویر و صدای بازی ها همان خروجی است که از طریق شبکه های سه و ورزش سیما پخش می‌شود و هر نوع برنامه سازی مرتبط با جام جهانی در پلتفرم ها مانند سایر برنامه های تلویزیونی نمایش خانگی نیاز به اخذ مجوز از شورای صدور مجوز تولید و نشر ساترا دارد.
