جنگ جهانی اسکار با ارزش‌های سینمایی
جشنواره‌های بین‌المللی همیشه با یک رویکرد خاص برگزار می‌شوند و فیلم‌ها را با یک نگرش و جهت‌گیری ایدئولوژیک انتخاب می‌کنند و اساساً جشنواره‌های شناخته‌شده‌تر بیشتر رویکرد سیاسی را پیشه می‌گیرند.
در واقع ایدئولوژی در این رویداد‌ها حرف اول را می‌زند. در فستیوال کن ۲۰۲۲ به فیلمی توجه می‌کنند که حاصل نگاه افراطی در ضدیت با ایران است.
جایزه بازیگر زن را هم به کسی می‌دهند که نه در بازیگری بلکه در بی‌عفتی زبانزد است و فیلم عنکبوت مقدس را فیلمی مهم جلوه می‌دهند؛ فیلمی که یک ماه است در فضای مجازی منتشر شده و همه مخاطبان آن را اثری مغشوش و شلخته می‌دانند. حالا همین فیلم در اسکار جزو ۱۵ اثر حاضر در لیست نهایی است.
اثری که حتی کارگردانش الفبای سینما را نمی‌داند و ضعف‌های بی‌شماری از ایده تا اجرا دارد حتی یک قاب متقاعد‌کننده یا حرکت دوربین با استاندارد‌های حداقلی در آن نمی‌بینیم و همین عنکبوت مقدس در کن و اسکار به ضرب و زور لابی‌های صهیونیسم بالا می‌رود. اگر قرار باشد یک دلیل برای سیاسی‌بودن و ضد اسلامی بودن کن و اسکار مطرح کنیم، همین کافی است.
البته چنین اتفاقی اعتبار چنین رویداد‌هایی را نزد افکار عمومی ایرانیان بیشتر از پیش کاهش می‌دهد و به سینماگران ایرانی نیز اگر هوشیار باشند این پیام را مخابره می‌کند که بیش از این برای دیده‌شدن در چنین جشنواره‌هایی دست و پا نزنند، اما هدف از نوشتن این یادداشت به عنوان کسی که فیلم جنگ جهانی سوم را دیده این بود که چرا چنین فیلمی که به لحاظ قابلیت‌های سینمایی اساساً قابل‌مقایسه با عنکبوت مقدس نیست و از نظر محتوا و فرم می‌تواند اثر قابل‌قبولی باشد، در این مرحله حذف می‌شود.
جنگ جهانی سوم را در اکران محدودش دیده و شگفت‌زده شده‌ام، اثری که درباره قشر کارگر جامعه است و به موازات آن یک عشق دیده می‌شود.
در این فیلم نه تحقیر وجود دارد و نه سیاه‌نمایی، به‌رغم عدم علاقه به فیلم‌های هومن سیدی، اما این فیلم به دلیل نوع مضمون و اجرا در جشنواره‌های (هنری) دنیا جایزه‌های متعددی گرفته‌است و معتقدم بهترین انتخاب برای اسکار بود، اما، چون جنگ جهانی سوم فارغ از نگاه و نگرش سیاسی یک اثر قصه‌گو درباره یک کارگر است که اساساً پتانسیل جهانی هم دارد، در اسکار پذیرفته نمی‌شود، چراکه جنگ جهانی سوم فارغ از جهت‌های سیاسی و مواضع تخریبی علیه ایران، قصه‌ای جهانی دارد.
قصه‌ای که در جنگ جهانی سوم روایت می‌شود، تنها متعلق به ایران نیست و هومن سیدی با تمرکز و استعداد توانسته با هوشمندی جهانی در فیلمش شکل بدهد که نه سیاه‌نمایی علیه ایران است و نه توهین به مخاطب، قطعاً اسکار از چنین فیلمی استقبال نمی‌کند، چراکه این فیلم نگاه تخریبی به جامعه ایرانی ندارد.
اسکار یا کن همیشه ثابت کرده‌اند از هنر استقبال نمی‌کنند و فیلمی که آن‌ها می‌خواهند چیزی مانند عنکبوت مقدس است؛ اثری که نشانه‌ای از هنر در آن نیست؛ اثری که بر اساس یک پروژه ضد‌ایرانی و با پول‌های سعودی ساخته شده‌است.
اگر در همین اسکار پیش‌رو جایره کارگردانی را به علی عباسی و جایزه بازیگر زن را به زر امیرابراهیمی بدهند، قطعاً نباید تعجب کرد، چراکه این کارگردان نابلد آنقدر برای ساخت عنکبوت مقدس دلار گرفته‌است و قطعاً با لابی‌های گوناگون جایزه جشنواره‌های خاص با گرایش سیاسی رایزنی کرده که این اتفاق غیرمحتمل نیست، اما معلوم است که در صورت تحقق آن، اسکار به طور کامل بی‌اعتبار می‌شود.
وقتی دم افراط‌گرایی اسکار بیرون می‌زند
محمد تقی فهیم، منتقد و کارشناس سینما در این‌باره اینگونه در فضای مجازی واکنش نشان داده‌است: وجود فیلم عنکبوت مقدس در لیست اولیه انتخاب‌شده‌ها برای اسکار ۲۰۲۳ اصلاً تعجب‌انگیز نبود. همچنین پذیرفته‌نشدن فیلم جنگ جهانی سوم ساخته هومن سیدی هم پرسش‌انگیز نیست. فقط می‌ماند انتظار هیئت انتخاب ایرانی فیلم برای اسکار که چه خوش‌بین بودند!
وقتی فیلم عنکبوت‌مقدس در کن مورد توجه قرار گرفت، بودند کسانی که هنوز به گرایش هنری فستیوال کن چشم امید داشتند و افرادی هم با توجیه اینکه فیلم را ندیده‌اند از کنار قضیه به راحتی عبور کردند، در حالی که تصاویر، پوستر و خصوصاً تریلر فیلم آشکارا نشان می‌داد که عنکبوت مقدس نه‌تن‌ها فیلم ضعیفی است، بلکه از حداقل‌های اثری فرمیک برخوردار نیست.
نگارنده در همان مقطع بحث غیر‌هنری بودن فیلم را مطرح و براساس قواعد و مؤلفه‌های فرم‌شناسی طرح موضوع کردم، چراکه قصه فیلم از قبل معلوم بود، بنابراین نیازی به دیدن همه فیلم برای تعقیب قصه نبود. برای درک زیبایی‌شناسی و خصوصاً سطح هنری کار اعم از فیلمبرداری تا میزانسن، دکوپاژ، قاب‌بندی‌ها و بازیگری ضرورتی به دیدن تمام تایم کامل فیلم نیست.
فهیم در ادامه آورده‌است: پخش آنلاین فیلم باعث شد تقریباً همه آن‌هایی که فیلم را دیدند، بر ضعف‌های آشکار آن تأکید کنند. هنوز فیلم هست و اگر کسی شکی نسبت به سطح کیفی فیلم داشته باشد، می‌تواند به آن مراجعه کند.
حالا که فیلم عنکبوت‌مقدس در لیست اولیه جا دارد، هنوز برخی جای، اما و اگر را باز گذاشته‌اند، غافل از اینکه سال‌هاست اسکار (و البته کن) بیش از هر عامل و مولفه هنری سینمایی بر گرایش موضوعی و مضمونی آثار در نسبت با سیاست‌های دیپلماتیک این کشور‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند. نگرشی به غایت سیاسی که بعضاً از افراط‌گرایی سرچشمه می‌گیرد.
مراسم اسکار و جشنواره‌های درجه یک دیگر اعتبار سینمایی ندارند. این را خیلی سال است همه فهمیده‌اند و مخاطبانی جهانی بر این رویکرد واقفند برای همین رویداد‌های مذکور به جای هنر به افزایش زرق و برق و حاشیه‌سازی روی آورده‌اند.
دنیا یکطرف بهبهشت خودمیرود ایران هم طرف دیگر