تاکید هنرمندان جهان بر منع خشونت و استفاده از اسلحه در منتخبی از آثار سال ۲۰۲۲

پس از پایان همه‌گیری بیماری کرونا بود که هنرمندان در سراسر دنیا به مرور فعالیت‌های هنری خود را از سر گرفتند. در راستای همین اتفاق سینماها، گالری‌ها و سالن‌های تئاتر نیز فعالیت مجدد خود را آغاز کرده‌اند. جشنواره‌های مختلف و رویدادهای رقابتی و غیر رقابتی هم نیز به طور کم و بیش در حال برگزاری هستند هرچند ابتلای تعدادی از شهروندان کشورهایی چون ژاپن، چین و برخی کشورهای اروپایی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. 

حال چند روز مانده به آغاز سال ۲۰۲۳ برخی رسانه‌های بین‌المللی به انتشار آثار منتخب تولید شده در سال گذشته می‌پردازند. به طور مثال خبرگزاری «رویترز» طی چند روز گذشته به انتشار جالب‌ترین عکس‌های سال پرداخت که گزارش آن در ایلنا منتشر شد. «آرت نیوز» نیز به تازگی طی گزارشی به آثار منتخب خلق شده در سال ۲۰۲۲ پرداخته است. این رسانه همچنین آثاری را مدنظر داشته که سال گذشته به رویدادهای مختلفی چون جشنواره‌ها و سالانه و دوسالانه‌ها ارائه شده‌اند.

مطلب «آرت نیوز» اینگونه آغاز شده است: در سال ۲۰۲۲، هنر دوباره غوغا کرد. نمایشگاه‌های «بلاک‌باستر» بازگشتند و جشنواره‌های هنری برتر جهان، از جمله دوسالانه ونیز و «Documenta» نیز فعالیت خود را از سر گرفتند. حال پس از یک سال مطالعه تاریخی آثار گذشته سرعت گرفته و آثار هنری جدیدی نیز تولید و ارائه شده‌اند؛ اگرچه هنرمندان در طول همه‌گیری کرونا همچنان با شور و اشتیاق مانند قبل به خلق و ارائه آثار هنری می‌پرداختند، اما این انرژی امسال بیشتر و محسوس‌تر است. 

امسال در سرتاسر جهان، هنرمندان به موضوعاتی چون نژادپرستی، استعمار و زن ستیزی در جامعه امروز پرداخته‌اند. هنرمندان طی آغاز فعالیت‌های خود نسبت به جهان امروز و مشکلات آن، مبارزه‌ای جدی را آغاز کرده‌اند که اتفاق خوبی است. 

در طول این مسیر آشکار شد که شیوه مطالعه تاریخ هنر نیز باید تغییر کند. خوشبختانه هنرمندان رنگین‌پوست و زنان هنرمندی که دهه‌ها با موضوعات مذکور سروکار داشتند، دوباره به میدان آمده‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به تغییر نگاه هنرمندان امروزی آثار تولیدی آن‌ها با ارزش‌تر و چشم‌گیرتر از قبل است. کارشناسان با درک این که هیچ چیز ثابت نیست، تصورات گذشته را در مورد آثار معروف تغییر دادند. آن‌ها حتی طی این روند نسبت به ایجاد یک انتزاع جدید و محبوب در سال‌های آینده اظهار امیدواری کرده‌اند. 

در یک نقطه متوجه شدند که یک انتزاع محبوب برای سال‌ها وارونه آویزان بوده است. در ادامه بررسی برخی از مهم‌ترین آثار هنری ساخته شده یا ارائه شده در سال ۲۰۲۲ قابل مشاهده است.

۱/«Google Doodle» اثر آلیتیا هاون رامیرز،  (۲۰۲۲) 

کودک خردسال آلیتیا هاون رامیرز در ماه مارس یک نقاشی را به عنوان بخشی از مسابقه «Doodle for Google» ارائه کرده است. «Doodle for Google» به کودکان اجازه می‌دهد تا برای نمایش آثار هنری خود در صفحه اصلی موتور جستجو رقابت کنند. اثری که این دختر ۱۰ساله ارسال کرده، گویای این است که یک دختر و حیوان خانگی‌اش روی یک مبل کنار هم نشسته‌اند. 

حدود دو ماه پس از خلق اثر بود که رامیرز به اتفاق ۱۸ کودک دیگر و دو بزرگسال توسط مرد مسلحی که در مدرسه ابتدایی راب تگزاس مورد صابت گلوله قرار گرفت و کشته شدند. با در نظر گرفتن چنین اتفاقی نقاشی رامیرز حالا یادآور تلخ زندگی‌های از دست رفته به دلیل خشونت اسلحه است. 

در نهایت این نقاشی به دور نهایی رویداد «Doodle for Google» راه نیافت. اما گوگل با نمایش آن در صفحه ویژه‌ای که برای احترام به رامیرز و سایر قربانیان ایجاد کرده، این اثر را مورد توجه قرار داده است. جدا از اینها زمانی که جو بایدن (رییس‌جمهور فعلی آمریکا) قول داده یکی از نقاشی‌های رامیرز را در کاخ سفید آویزان کند. این قول بایدن هنوز عملی نشده است. 

۲/ «VIII. W 22mm» اثر «Tiona Nekkia McClodden» 

یکی از آثار نمایش داده شده در گالری واکر ۵۲ نیویورک طی یک سال گذشته اثری است که توسط هنرمندی نوظهور «Tiona Nekkia McClodden» خلق شده است. متریال به کار رفته در این اثر نوعی پلاستیک صنعتی است که بیشتر برای ساخت غلاف چاقو و آلات برنده مورده استفاده قرار می‌گیرد. این نوع پلاستیک همچنین ماده خوبی برای پوشاندن اسلحه و تفنگ‌های دستی است. مک‌کولدن تلاش کرده به واسطه اثرش از اسلحه به عنوان نماد خشونت جمعی نام ببرد.

اما چرا این اثر مورد توجه است؟ مک کلودن، یک هنرمند سیاه‌پوست اهل فیلادلفیا است که پس از حوادث مربوط به پاندمی کووید ۱۹ و اعتراضات جورج فلوید (سیاه پوست کشته شده توسط پلیس آمریکا) یاد گرفت که چگونه با اسلحه شلیک کند! او با وجود این توانایی و با توجه به اینکه سیاه پوستان همواره در خطر ظلم و تبعیض حکومت‌ها هستند اما آن را وسیله‌ای ترسناک می‌داند. او معتقد است که اسحله می‌تواند افراد را نجات دهد، زمانی که تحت فشار سیستم‌های مختلف هستید به آن‌ها قدرت بدهد. 

۳/ ایشکود (آتش) (۲۰۲۲) اثر ربکا بلمور

مجسمه ایشیکود یا «آتش» اثر ربکا بلمور یکی دیگر از آثار مورد توجه سال ۲۰۲۲ است که در دوسالانه «ویتنی» شرکت داده شده است. 

چرا تندیس عجیب «ایشکود» مورد توجه است؟این اثر مبهم و شبح‌گونه در نوع متریال و نحوه ساخت روند خلاقانه‌ای را تا کامل شدن پیموده است. ربکا بلمور سازنده این اثر برای ساخت آن کیسه خوابی را توسط گل پر کرده است.

گزارشگر «آرت نیوز» این اثر را تسخیرکننده دانسته که با یک بازو نگه داشته می‌شود. او یکی دیگر از ویژگی‌های اثر را رنگ اخرایی مات آن دانسته به قهوه‌ای تیره محو می‌شود. اما آنچه این اثر را شاخص ساخته صدها گلوله‌ای است که تندیس را احاطه کرده‌اند. سازنده اثر با بهره‌گیری از فشنگ‌ها نگاه‌ها را به سمت خشنونت مداومی برده که مردم در دوران «پسااستعماری» با آن روبرو هستند.

۴/«جریان خلیج»  اثر وینسلو هومر، (۱۸۹۹/۱۹۰۶) 

وینسلو هومر نقاش و تصویرگر آمریکایی که او را با بیشتر آثار دریایی‌اش می‌شناسند مردی سیاه‌پوست را نقاشی کرده که روی یک قایق دراز کشیده ست. در اطراف او آب‌های متلاطم و کوسه‌های تیز دندان خودنمایی می‌کنند. 

وینسلو هومر (زاده ۲۴ فوریه ۱۸۳۶ – درگذشته ۲۹ سپتامبر ۱۹۱۰) که عمدتاً خودآموخته بود، فعالیت خود را با کار به عنوان تصویرگری تجاری آغاز کرده است و متعاقبا بهً نقاشی رنگ روغن پرداخته؛ ضمن اینکه آثاری رسانه‌ای و استودیویی را هم تولید می‌کرده است.

«آرت نیوز» در ادامه نوشته است: جای تعجب ندارد که دانشمندان و هنرمندان بیش از یک قرن این اثر را مورد توجه داشته‌اند و نسبت به آن وسواس نشان داده‌اند. 

این اثر در نمایشگاه گذشته‌نگار هومر که در موزه هنر «متروپولیتن» امسال برگزار شد، نمایش داده شده است. درا دامه استقبال مخاطبان و هنردوستان و کارشناسان باعث شد متصدیان توجه بیشتری به آن نشان دهند و آن را از منظری دیگر مورد ارزیابی قرار دهند. 

کارشناسان و متصدیان برای بررسی بیشتر به این موضوع پرداخته‌اند که هومر در مناطق گرمسیری مانند باهاما و کوبا کار می‌کرده است و به این واسطه با مردان و زنان سیاه پوست بومی منطقه هم‌زیستی داشته است. آن‌ها به این موضوع پی برده‌اند که صحنه این اثر استعاره‌ای درباره استقامت انسان در برابر خطرات پیرامونی خود است. شاید هم کار واقعاً در مورد تجارت در اقیانوس اطلس باشد. به هر روی این موضوع دیدگاهی کاملا جدید به آثار وینسلو هومر است؛ نمونه‌ای از روش‌های متنوعی که در آن اسرار تاریخ هنر تنها با در نظر گرفتن لنزهای انتقادی جدید عمیق‌تر می‌شوند. 

۵/ «سیتی» اثر مایکل هایزر، (۱۹۷۰–۲۰۲۲) 

سرانجام پس از پنج دهه تلاش در صحرای «نوادا»، درب «سیتی» به عنوان اثر بی‌نظیر مایکل هایرز به روی علاقمندان گشاده شد.

«سیتی» در فهرست طولانی‌ترین آثاری قرار دارد که به یاد ماندنی بودنش امری مسلم است. او با بکارگیری زمینی به مساحت ۱ ¾ مایل طول و ½ مایل عرض، مجموعه عظیمی از اشکال خاکی انتزاعی را با متریال‌هایی چون سنگ، خاک، بتن و غیره ساخته است. کاری که مایکل هایزر انجام داده به نوعی تصورات راجع به مقایس‌ها را بی‌اعتبار می‌کند. 

۶/«شهر نیویورک ۱» اثر پیت موندریان، (۱۹۴۱) 

دلیل توجه به این اثر در گزارش «آرت نیوز» این است که آن را برای عصری که تعداد کمی از مخاطبان ادعای قانع‌کننده‌ای برای اثبات مسیر و جهت آثار هنری دارند، مناسب دانسته است. پس از نمایش دادن تابلوی «شهر نیویورک۱» بحث‌هایی در اینباره مطرح شد که اثر هفتاد وپنج سال وارونه نسب شده است! 

متصدی نمایش جدید موندریان در موزه Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen K۲۰ آلمان با استناد به اختلافات در شواهد تصویری از استودیوی هنرمند و همچنین نمایشگاهی که مدت کوتاهی پس از مرگ او برپا شده بود، این موضوع را مطرح کرده که جهت‌گیری نقاشی در تمام سال‌ها نادرست بوده است!

کیوریتور نمایشگاه آثار جدید موندریان برای اثبات این فرضیه در نوع نمایش دادن اثر خلاقیتی به خرج داده است. او اثر موندریان را همانطور که قبلا نشان داده شده بود، آویزان کرده است. اما یادآور شده اگر کار را برگردانم (آن را وارونه کنم) آن را خطر نابودی قرار داده‌ام. او در نهایت به این نتیجه رسیده که شاید اصلاً تراز درست یا غلط وجود نداشته باشد؟ 

۷/« آیین اشیا» هنر و فرهنگ مشترک بان نور، (۲۰۲۲) 

«آرت نیوز» نوشته است: برای گذراندن تابستان ۲۰۲۲ راه‌ها و کارهای زیادی وجود داشته اما یکی از برجسته‌ترین، نمادین‌ترین اتفاقات ساخت رمپ اسکیتی گرافیتی شده است که توسط «Baan Norg Collaborative Arts and Culture» خلق شده و «The Ritual of Things» یا آیین «اشیا» نام دارد. 

گزارشگر «آرت نیوز» تاکید کرده: حتما لازم نیست اسکیت‌باز باشید تا در اطراف سطح‌های شیب‌دار مختص این کار جمع شوید و می‌توانید آن را اثری هنری تلقی کنید. 

یکی از دلایل انتخاب این اثر به عنوان یکی از چندین اثر برگزیده سال ۲۰۲۲ از نگاه «آرت نیوز» این است که در زمان نمایشگاه آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفته است. از طرفی اتفاقی که این اثر ایجاد کرده خارج از اتحادیه اروپا بوده که یکی دیگر از دلایل دیده نشدن اثر همین موضوع است.

اما این اثر شیبدار گرافیتی شده واسطه انجام چه کار بزرگتری بوده است؟ قضیه این است که یک گروه تایلندی در شهر کاسل اسکیت‌بردهای مستعمل را جمع‌آوری کرده‌اند که در میان آن‌ها مورد اهدایی هم وجود داشته است. اعضای این گروه سپس اسکیت‌برردها را به نونگ فو برده‌اند تا به این واسطه از اسکیت‌بازان دعوت کنند برای آموزش این ورزش به کشاورزان به مناطق مربوطه بروند. این گروه تایلندی نسبت به اینکه نسل‌های جوان و آینده با یادگیری اسکیت در کشاورزی به خانواده خود و مردم محلی کمک کنند. آن‌ها معتقدند با استفاده از ابزار و ادوات دیگر می‌توان صنعتی چون کشاورزی را ارتقاء بخشید. در کل این اثر و سازندگان آن تلاش دارند بر همکاری‌های جمعی و مقوله «باهم بودن» تاکید کنند و به ترویج آن بپردازند؛ لذا آنچه از هنر کلاسیک برایشان مهم‌تر بوده، همین موضوع و اشتراک‌گذاری منابع بوده است. 

۸/ «Brain Forest Quipu» اثر Cecilia Vicuña

«Brain Forest Quipu» اثر حجمی «Cecilia Vicuña» / «اوسیسیلیا ویکونا» یکی دیگر از آثار مورد توجه رسانه‌ها و هنرمندان در سال ۲۰۲۲ است. آنچه در این اثر عظیم اهمیت داشته تطبیق آن فضایی است که در آن جانمایی شده است. اینکه هنرمند (باتوجه به حجم اثرش) تلاش نکرده تا از هر اینچ سالن به نفع خود استفاده کند نیز امتیاز دیگری است که ارزیابان به این اثر داده‌اند.

موضوع مهم دیگر که این اثر معاصر را شاخص ساخته حسی است که به عنوان یک اثر بسیار بزرگ اما شکننده در مخاطب ایجاد می‌کند. مخاطب با دیدن این اثر هر لحظه منتظر فرو ریختن آن است؛ اما طراحی تخصصی ویکونا و استفاده از منسوجات، صدف‌ها، پرها و مواد دیگر آن را استحکام بخشیده است. این اثر با همراهی دو سیستم صوتی هشت‌ساعته که موسیقی پخش می‌کند نمایش داده می‌شود. 

همهمه و هیاهوی جمعیتی در حال گذر، صدای پرندگان، برخورد امواج، و ضربات طبل بلند اصواتی هستند که در مدت زمانی هشت‌ساعته با سکوت‌هایی تعمدی پخش می‌شوند. در همان مقطع بوده که اوسیسیلیا ویکونا به اتفاق مخاطبان و هنرمندان و طرفدارانش، برای اعتراض به اوضاع آب و هوایی زمین راهپیمایی‌ها و کارناوال‌های هنری راه انداخت. 

۹/«دختری با فلوت» (۱۶۶۵-۷۰) اثر یوهانس ورمیر

نقاشی «دختری با فلوت» اثر یوهانس ورمیر (۷۰-۱۶۶۵) در اکتبر سال گذشته در گالری ملی هنر در واشنگتن دی‌سی نمایش داه شد اما متصدیان کمی بعد آن را از انظار عمومی حذف کردند که این اتفاق واکنش‌ها و انتقادهای بسیار در پی داشت. 

اثر مذکور یکی از چهار نقاشی موجود در مجموعه گالری ملی شهر واشنگتن دی‌سی است که با تکنیک رنگ روغن پرتره دختری با کت خز آبی و کلاه مخروطی را نشان می‌دهد که فلوتی طلایی در دست دارد. کارشناسان پس از تجزیه و تحلیل دقیق نقاشی «دختری با فلوت» متوجه شدند یوهانس ورمیر هنگام خلق اثر فاقد دقت معمولی بوده است.

آن‌ها دریافته‌اند که لایه نهایی رنگ حاوی رنگدانه‌های درشت آسیاب شده است که با سطح صافی که مدنظر هنرمند بوده، هم‌خوانی ندارد. کارشناسان معتقدند این بخش از اثر توسط یکی از همکاران ورمیر ساخته شده است. اما از طرفی این موضوع مطرح شده است که یوهانس ورمیر هیچ‌گاه کارگاه، شاگرد و دستیاری نداشته است. 

۱۰/ «right؟» اثر بانو سنت اوغلو 

اثر مورد توجه دیگر مربوط به سال ۲۰۲۲ متعلق به Banu Cennetoğlu هنرمند ساکن ترکیه و شهر استانبول است که در موزه پیتسبورگ نمایش داده شده است. او با استفاده از بادکنک‌های طلایی و طرح‌هایی انتزاعی و ظاهرا بدون ترکیب و انسجام، مقاله‌ای از اعلامیه جهانی حقوق بشر را بیان می‌کند که در سال ۱۹۴۸ توسط سازمان ملل به تصویب رسیده است.

اتفاقی که این ترکیب و سازه را اهمیت بخشیده نگاه نمادین بانو سنت اوغلو به سیاست است. هنگامی که نمایشگاه در سپتامبر افتتاح شد، بالن‌ها و بادکنک‌ها پر و شناور بودند، اما در ادامه هلیوم آن‌ها به آرامی کاهش یافته که عمدی بوده است. طی این اتفاق لحن کار نیز تغییر کرده است. سنت اوغلو با انجام این کار می‌خواسته احساس امنیت کاذبی را که لفاظی سیاسی می‌تواند ارائه دهد، برجسته کند. این هنرمند ترک با ارائه چنین اثری قصد داشته به بینندگان یادآوری کند؛ وعده‌ها همیشه محقق نمی‌شوند. او به واسطه اثر «right؟» می‌گوید تعهدات اخلاقی و کاری همیشه نیاز به مراقبت دارند.