راز قتل «پابلو نرودا» پس از ۵۰ سال

«پابلو نرودا» شاعر شیلیایی برنده نوبل که در سال ۱۹۷۳ به مرگی مشکوک درگذشت، سال‌هاست چهره مورد بحث محققان و پزشکان دنیا بوده است و پیش از این گروهی از کارشناسان بین‌المللی که روی پرونده او و نمونه‌های باقی‌مانده از جسد کار می‌کردند، نتیجه گرفتند که ابتلا به سرطان مطمئنا علت اصلی مرگ او نبوده است. این امر احتمال به قتل رسیدن چهره بزرگ ادبی را که از طرفداران «سالوادور آلنده» ـ رییس‌جمهور آزادی‌خواه شیلی ـ هم بود، افزایش داد.

نرودا دو هفته بعد از کودتای نظامی «پینوشه» که به سرنگونی دولت «سالوادور آلنده» منجر شد، در بیمارستانی در سانتیاگو درگذشت اما برخی، از جمله برادرزاده نرودا، «رودولفو ریس»، مدت‌ها بر این باور بودند که او به دلیل مخالفتش با دیکتاتوری آغازین «آگوستو پینوشه» به قتل رسیده است.

مرگ نرودا آن‌چنان پرحاشیه و مشکوک بود که ۱۰ سال پیش بنا بر اظهارات راننده شخصی او، دادگاه شیلی حکم نبش قبر او را صادر کرد و دانشمندانی از چندین کشور دنیا سه سال روی باقی‌مانده جسد او کار می‌کردند.

نمونه‌هایی از جسد نرودا برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه‌های پزشکی قانونی در چهار کشور فرستاده شد و در سال ۲۰۱۵ دولت شیلی گفت که احتمال زیادی وجود دارد که شخص ثالثی مسئول مرگ او باشد و دو سال بعد، تیمی از دانشمندان بین‌المللی گفتند که «۱۰۰% متقاعد شده‌اند» که این شاعر بر اثر سرطان پروستات فوت نکرده است.

«رودولفو ریس» به تازگی اعلام کرده که آزمایش‌های علمی نشان داده که سم کلستریدیوم بوتولینوم در بدن عمویش هنگام مرگ وجود داشته است، که نشان می‌دهد او واقعاً پس از کودتا «مسموم» شده است. قرار است نتایج تحلیل کارشناسان در گزارشی منتشر شود.

«ریس» به خبرگزاری اسپانیایی «Efe» گفت: «ما اکنون می‌دانیم که هیچ دلیلی برای وجود کلستریدیوم بوتولینوم در استخوان‌های او وجود ندارد. معنی آن چیست؟ این بدان معناست که عمویم (پابلو نرودا) در سال ۱۹۷۳ با مداخله ماموران دولتی به قتل رسیده است.

این باکتری که نوروتوکسین تولید و موجب بوتولیسم می‌شود، در سال ۲۰۱۷ روی یکی از دندان‌های نرودا کشف شد و محققان دانشگاه مک‌مستر کانادا و دانشگاه کپنهاگ ثابت کردند که این باکتری از طریق تابوت یا محیط اطراف وارد بدن نرودا نشده است.

«پابلو نرودا» از مشهورترین و تأثیرگذارترین چهره‌های ادبیات معاصر جهان است که علاوه بر تعداد زیادی کتاب، یک مجموعه بزرگ شعری را از خود باقی گذاشت. از جمله آثار او می‌توان به «اسپانیا در قلب ما»، «عاشقانه جدید برای استالینگراد» و «چوب‌بر بیدار خواهد شد» اشاره کرد.

او از فعالان سیاسی شیلی بود که در جنوب سانتیاگو به دنیا آمد. نرودا یکی از حامیان سرسخت و دوست «سالوادور آلنده» رییس‌جمهور چپ‌گرای شیلی بود که فقط ‌۱۲ روز پس از کودتای نظامی «آگوستو پینوشه» که به سرنگونی «آلنده» انجامید، در بیمارستان درگذشت. برخی معتقدند او به ‌دلیل این‌که قصد داشت رهبری حزب مخالفان حکومت را برعهده بگیرد و به همین دلیل به قتل رسیده است.

اگرچه نرودا توسط دوستش «گابریل گارسیا مارکز» به عنوان "بزرگترین شاعر قرن بیستم به هر زبانی" توصیف شده است، اما شهرت او در سال های اخیر به دلیل جزئیات زندگی شخصی وی آسیب دیده است. این نویسنده نه تنها به یک مورد تجاوز اعتراف کرده بود، بلکه همسر اول و دخترش، «مالوا مارینا» را که با یک اختلال عصبی به دنیا آمد و در سن ۹ سالگی درگذشت، رها کرده بود.