دلخوری همایون رحیمیان از برخی خوانندگان تازه به دوران رسیده/ رهبر ارکستری که موافق پاپ است
رهبر ارکستر ملی گفت: مشکل این روزهای ما عدم همکاری خوانندگانی است که از طریق ارکستر ملی وارد این حرفه شدند و الان دیگر حد و مرزی نمی‌شناسند و وقتی به آن‌ها پیشنهاد می‌دهیم که با ارکستر اجرا داشته باشید می‌گویند نه.
«ماه من» عنوان تازه‌ترین کنسرت ارکستر ملی ایران است که ۱۲ و ۱۳ تیر ماه از ساعت ۲۱:۳۰ در تالار وحدت برگزار می‌شود. ارکستر ملی ایران در این اجرا با رهبری همایون رحیمیان و خوانندگی حسام‌الدین سراج، قطعاتی نوستالژیک در موسیقی ایرانی را اجرا می‌کند.
خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا در خصوص این اجرا، ارکستر ملی ایران، تغییر ذائقه مخاطب و... با همایون رحیمیان(رهبر ارکستر ملی) گپ‌وگفتی داشته است که در ادامه می‌خوانید.
آقای رحیمیان، این روزها اجرای «ماه من» به خوانندگی حسام‌الدین‌الدین سراج را در تالار وحدت دارید. می‌دانیم که آقای سراج صدایی بسیار خاص، زیبا و سازگار با ارکستر سمفونیک و ملی دارد... این چندمین همکاری شماست؟ کمی درباره پروژه «ماه من» بگویید.
رحیمیان: نزدیک به ۴۰ سال است که در خدمت آقای سراج هستم؛ ایشان یکی از خوانندگان موردعلاقه مردم هستند. سال‌ها پیش کاری را ساخته بودم و به دلیل رنگ زیبایی که صدای ایشان داشت آن قطعه را به حسام‌الدین سراج سپردم تا آن را اجرا کند. همین کارها موجب تداوم همکاری ما تا امروز شد. کنسرت جدیدمان را هم با همفکری یکدیگر برنامه‌ریزی کردیم.
قطعاتی که در این کنسرت قصد اجرای آن را داریم از آلبوم «نگاه آسمانی» انتخاب کرده‌ایم و در کنار آن چند کار نوستالژیک را برای ارکستر سمفونیک یا ملی تنظیم کرده‌ام.
قطعاتی که در این کنسرت قصد اجرای آن را داریم از آلبوم «نگاه آسمانی» انتخاب کرده‌ایم و در کنار آن چند کار نوستالژیک را برای ارکستر سمفونیک یا ملی تنظیم کرده‌ام. یعنی درواقع سازهای بادی و برنجی را هم اضافه کرده‌ام که جذاب‌تر باشد. آثاری مانند «سیمین بری گل پیکری» و «ماه من» از کارهای قدیمی است که آن را تنظیم مجدد کرده‌ایم.
موافق موسیقی پاپ هستم
حضور مخاطب در ارکستر سمفونیک یا ملی چه اندازه اهمیت دارد؟ این روزها شاهد این هستیم که تمایل مخاطب به سمت و سوی موسیقی پاپ است. این بین مقصر منِ رسانه هستم؟ شمایِ هنرمند هستید؟ یا مردم؟
رحیمیان: این موضوعات زنجیروار به یکدیگر متصل هستند. وقتی گوش مخاطب را به شنیدن موسیقی خاصی عادت بدهید همین مسائل پیش می‌آید. وقتی که مدام موسیقی پاپ در رادیو و تلویزیون پخش شود، من هم به آن عادت می‌کنم متاسفانه راه غلطی را در پیش گرفته‌ایم. روزهایی که ما در رادیو و تلویزیون کار می‌کردیم و مسئولیت پخش را داشتیم این تعادلات را حفظ می‌کردیم اما امروز از دست خارج شده است.
من خودم موافق موسیقی پاپ هستم و از شنیدن برخی آهنگ‌ها لذت می‌برم. البته در مقابل برخی از این کارها را به دلیل گزینش شعرهای بد دوست ندارم. این روزها ۹۰ درصد کارهایی که در رادیو پخش می‌شوند آثار پاپ هستند. حالا روی چه سیاستی این کار را می‌کنند، نمی‌دانم. در حوزه کاری خودمان تلاشمان این است آثاری را اجرا کنیم که برای مردم تازگی داشته باشد و موسیقی ملی ما را پیش ببرد.
خوانندگانی که از طریق ارکستر ملی وارد این حرفه شدند دیگر حد و مرزی نمی‌شناسند
مشکل این روزهای ما عدم همکاری خوانندگانی است که از طریق ارکستر ملی وارد این حرفه شدند و الان دیگر حد و مرزی نمی‌شناسند و وقتی به آن‌ها پیشنهاد می‌دهیم که با ارکستر اجرا داشته باشید می‌گویند نه.
دلیلش چیست؟
رحیمیان: ممکن است من این‌ها را بگویم خیلی‌ها خوششان نیاید اما متاسفانه عده‌ای به اسم مردم، جیب مردم را خالی می‌کنند. شما اگر خیلی علاقه به خواندن برای مردم را دارید باید با ارکستر ملی یعنی همانجایی که پر و بال گرفته‌اید اجرا داشته باشید. این روزها به برخی خوانندگان که پیشنهاد می‌دهیم جبهه و گارد می‌گیرند. چون پول‌هایی که از اجراهای شخصی به دست می‌آورند خیلی بیشتر از این حرف‌هاست. این یعنی اینکه آن دسته افراد مادی‌گرا هستند.
این افراد اگر خیلی مردمی هستند با ارکستر ملی که روزی خانه آن‌ها بوده سالی سه شب اجرا داشته باشند. این اواخر آقای مختاباد و سراج با ارکستر همکاری کردند اما نمی‌شود که همه این زحمت‌ها روی دوش این عزیزان باشد. اگر واقعا مردمی هستند باید کار کنند حتی پول نگیرند. البته که نمی‌گویم پول نگیرند، بحثم این است که با دستمزد کمتر کار مردمی انجام بدهند.
کار کردن با ارکستر ملی باید برای خوانندگان افتخار باشد چرا که با ۷۰_۸۰ نوازنده درجه‌یک مملکت روبرو هستند. حیف است که عده‌ای ۴نوازنده دور خودشان جمع می‌کنند و با آن‌ها کنسرت می‌گذارند.
رهبری ارکستر مانند نقاشی‌ای است که باید آن را رنگ‌آمیزی کنید
در ارکستر ملی، رهبر ارکستر به نوعی نقش پدرسالار را دارد که باید خط و ربطی بین سازهای زهی، بادی، کوبه‌ای برقرار کند. این بین حساسیت گوش شما چه اندازه اهمیت دارد؟ یا بهتر است بگویم اساسا حساسیت گوش شما بیشتر به کدام سازهاست؟
رحیمیان: اینطور که شما گفتید خیلی سنگین شد. رهبر ارکستر کارش هماهنگ کردن ریتم نوازنده‌هاست و کار خیلی خاصی انجام نمی‌دهد و در قطعاتی بالانس صدا را ایجاد می‌کند و اوست که می‌گوید کدام قسمت آرام‌تر و کجا قوی‌تر باشد. در واقع این کار مانند نقاشی است که جلوی شما می‌گذارند و می‌گویند آن را رنگ‌آمیزی کنید. سلیقه رهبرها متفاوت است.
به نقاشی اشاره کردید. ارکستر سمفونیک و ملّی مانند یک نقاشی متحرک و پویاست. آن شخصی که به عنوان بیننده و ناظر در پایین نشسته است علاوه بر اینکه گوشش باید دقیق کار کند چشمش هم مُدام باید کار کند. این بین حرکات بدن و دست شما اهمیت فراوانی دارد. کمی در این‌باره بگویید.
رحیمیان: به هرحال هر رهبر ارکستری شگردهای خاص خودش دارد اما منظور اصلی همان هماهنگ کردن نوازنده‌هاست که با سلیقه‌ای که یک رهبر دارد می‌تواند بین گروه بالانس و تعادل برقرار کند.
رهبر ارکستر برچه اساسی انتخاب می‌شود. یعنی علاوه بر اینکه باید آهنگسازی. پُلیفنی، سازشناسی و... بداند دیگر چه چیزهایی اهمیت دارد؟
رحیمیان: رهبر ارکستر باید تجربیات کافی را از لحاظ موسیقی داشته باشد. یک رهبر خوب باید نوازندگی، آهنگسازی و... بداند و فقط این نیست که یکجا بیاستد و دست تکان بدهد. این بین تجربه رهبر ارکستر در خصوص حرفه موسیقی اهمیت فراوانی دارد.
می‌خواهید من را با «فرهاد فخرالدینی» در بیاندازید؟
درخصوص حاشیه‌هایی که آقای «فرهاد فخرالدینی» با ارکستر ملی داشت صحبت کنیم. در ۳۸ دوره جشنواره موسیقی فجر بود قطعه‌ای از ایشان اجرا کردید که باعث اعتراض فخرالدینی شد...
رحیمیان: می‌خواهید من را با فرهاد فخرالدینی در بیاندازید؟ خودم کنسرت مایستر ارکستر ملی و ویولن یک ایشان بودم. صمیمانه با فخرالدینی کار می‌کردم و زمانی که ایشان ارتباطشان را با ارکستر قطع کردند من هم به احترام ایشان از ارکستر ملی کناره‌گیری کردم. در ۳۸دوره جشنواره فجر قطعه‌ای را از ایشان اجرا کردیم که بعدها به من اعتراض کردند که چرا این کار را کردی؟ البته فکر نمی‌کنم اعتراضشان ربطی به مسائل سیاسی داشته باشد. من هم گفتم تصمیمی بوده که در بنیاد رودکی گرفته شده و من هم اجرا کردم.
از «حشمت سنجری» بسیار آموختم
تالار وحدت به نوعی خانه شماست. در آخر از «حشمت سنجری» بگویید. می‌دانم که تاثیر عمیقی در روند کاری شما گذاشته‌است.
رحیمیان: حشمت سنجری استاد ویولن من بودند و سال‌های سال ارکستر سمفونیک را اداره می‌کردند. به نوعی باید بگویم که صاحب این‌جا بودند و من بسیار از ایشان آموختم. در این اجرایی که با آقای سراج هم داریم یکی از کارهای حشمت سنجری را اجرا خواهیم کرد.
در انتها اگر حرفی مانده سرپا گوشیم...
رحیمیان: ممنونم از شما. در آخر باید بگویم که دوست دارم مردم ما جذب موسیقی خوب شوند و گوششان به شنیدن موسیقی خوب عادت کند.
