صدا و سیمای ملی یا حزبی؟ /از کمپین قطعی برق تا داس ساترا

«صدا و سیما در جایگاه رسانه اپوزیسیون نسبت به دولت عمل می‌کند. این در حالی است که جایگاه رسانه ملی، جایگاه یک رسانه اپوزیسیون نیست.» این جمله‌ای است که ۱۰ سال پیش علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور در دولت یازدهم درباره عملکرد صدا و سیما بیان کرد.

اما اظهارات مشابه از زمانی که دولت پزشکیان فعالیت خود را آغاز کرده است تشدید شده و عملکرد صدا و سیما مغایر با دفاعیات مدیران آن در خصوص موضع گیری‌ها است.

انتقاد از دولت را به ما بسپارید

باشگاه خبرنگاران جوان اخیراً با انتقادی از نوع مواجه صدا و سیما با عملکرد دولت نوشت: «مجری برنامه‌ای در شبکه سه، رسماً اعلام کرد که در حال تهیه بولتن برای نمایندگان مجلس است. درحالی‌که وظیفه صداوسیما انتقال اشکالات به دولت است نه آنکه آنها را برای نمایندگان دسته‌بندی کند! 

صداوسیما از یک رسانۀ اطلاع رسانی به یک قرارگاه سیاسی علیه دولت تبدیل شده تا دولت را زمین‌گیر کند.

مجلس راه تعامل با دولت را بسته و موتور استیضاح را روشن کرده است. در این مسیر صداوسیما که رییس آن عضو هیات دولت است یار رئیس جمهور است یا باری بر دوش او؟

واضح و مشخص است که آنچه در این برنامه گفته می‌شود در حمایت از مردم نیست. وگرنه این رسانه به سراغ دولت بدهکار سابق می‌رفت که به گفته آقای پزشکیان، بدهی انبوهی را به جا گذاشت و رفت. و می‌پرسید چرا وزارت بهداشت دولت قبل  ۹۰ همت، وزارت نیرو ۱۲٠ همت، وزارت راه ۱۲۰ همت و ۱۳۹ همت بدهی به بازنشستگان به جا گذاشت؟ آنهم فقط در سه سال! و البته این بخش کوچکی از یک بدهی بزرگ است.

ظاهراً انتقام از شکست در انتخابات، حتی بعد از شش ماه از نتیجۀ آن به اتمام نرسیده است.»

جریان پایداری به دنبال تسخیر رسانه ملی

حضور جریان پایداری در حوزه‌های مدیریتی صدا و سیما تیتر دیگری بود که رویداد 24 به آن اشاره کرد و نوشت: «جریان پایداری اعتقاد دارد با افزایش فشار رسانه‌ای به دولت می‌توان باعث استعفای پزشکیان و به قدرت رساندن جلیلی شد.

پس از استیضاح وزیر اقتصاد توسط جریان پایداری، در دستوری تشکیلاتی قرار شده که جای پای این جریان در رسانه ملی بیش از پیش تقویت شود و عملاً رسانه ملی در کنار رجانیوز بعنوان بازوی رسانه‌ای این جریان برای انتخابات شورای شهر باشد.

همچنین این جریان تندرو اعتقاد دارد با افزایش فشار رسانه‌ای به دولت می‌توان باعث استعفای پزشکیان و به قدرت رساندن جلیلی شد.

این جریان، استیضاح همتی را نمونه موفق همکاری عملیاتی حزب پایداری و صداوسیما ارزیابی کرده‌اند و افزایش فشار به دولت و شخص پزشکیان را در یک بازی ۲گانه خواستار شده‌اند.

در همین راستا قرار شده برخی نزدیکان رسانه‌ای حزب پایداری مانند علی نادری سردبیر پیشین رجانیوز در کنار سایر اعضای حزب پایداری در صداوسیما مانند وحید جلیلی و تیمش که از حزب پایداری مشهد به تهران آمده‌اند و حسن روزی طلب و معاون استان‌ها و... در حوزه‌های محتوایی رسانه ملی مسئولیت بگیرند.»

پرستویی: این صدا و سیما، ملی نیست

اما این اتفاقات در وضعیتی است که مهمترین گلایه هنرمندان از صدا و سیما نوع مواجه نهاد ساترا وابسته به صدا و سیما با تولیدات نمایش خانگی و سینمایی است.

تا جایی که بازیگر سینما و تلویزیون در این خصوص گفت:«تلویزیون دیگر نمی‌تواند مخاطب جذب کند. چون خط‌مشی آن تغییر کرده و بیشتر جناحی شده تا وجه ملی‌اش را حفظ کند. الان هم متأسفانه می‌بینیم که با این نگاه ساترا به نمایش خانگی ممیزی‌ها و رویکردی که در صدا‌و‌سیما‌ست، در اینجا هم دخیل شده، در حالی که اوایل شروع فعالیت نمایش خانگی و زمانی که تحت نظارت ارشاد بود، آزادی عمل بیشتری وجود داشت.»

پرویز پرستویی که این روز‌ها مشغول بازی در سریال «شکارگاه» به کارگردانی نیما جاویدی شده است، یکی از هنرمندانی است که سال‌هاست از تلویزیون خداحافظی کرده و مدتی است در نمایش خانگی فعالیت می‌کند.

وی بیان کرد: مسئولیت نمایش خانگی در ابتدا به عهده وزارت ارشاد بود، اما الان ساترا که زیر نظر صداوسیماست، وارد موضوع شده. من که مدت‌هاست با تلویزیون کاری ندارم و واقعا این رسانه را دیگر نمی‌شناسم. به دور از هر نگاه سیاسی، من از سال ۸۸ یعنی بعد از «آشپزباشی» با تلویزیون خداحافظی کردم. چرا؟به این دلیل که تلویزیون دیگر نمی‌تواند مخاطب جذب کند. چون خط‌مشی آن تغییر کرده و بیشتر جناحی شده تا وجه ملی‌اش را حفظ کند.

این بازیگر با تأکید بر وجود چارچوب‌های لازم برای فعالیت در هر فضایی افزود: آزادی عمل به این معنا نیست که هرکاری دلمان بخواهد انجام دهیم؛ چراکه خود ما به چارچوب‌هایی مقید هستیم. حتی من در فیلم «خرس» که یکی از تهیه‌کنندگان آن بودم و توقیف شد به وزیر وقت هم گفتم بیایید اثر نهایی را با آنچه شما مجوز داده‌اید مقایسه کنیم؛ چراکه در بخش‌هایی شما مجوز آن را داده‌اید، اما خود ما سانسور کرده و سمتش نرفتیم، چراکه وقتی قرار است با یک اثر به خانه مردم برویم، باید بدانیم که نمی‌شود مخاطبی که ممکن است آن کار را ببیند را تفکیک کنیم. همه آدم‌ها از فیلسوف تا افراد معمولی و هر طیفی می‌تواند آن اثر را ببیند، برای همین ما باید مراقبت این موضوع باشیم.

پرستویی با اشاره به اتفاق اخیری که در مورد سریال «تاسیان» افتاد و آن را به طور ناگهانی گرفتار توقیف کرد، افزود: چیزی که باید جا بیفتد این است که ساترا یا هرجایی که قرار است مجوز دهد باید پای حرفی که می‌زند بماند. ما این مشکل را زمانی در ارشاد هم داشتیم. به عنوان مثال، در حال حاضر ما دو فیلم توقیفی داریم، یکی «صد سال به این سال‌ها» اثر سامان مقدم که در توقیف ۱۵ ساله است و دیگری فیلم «خرس».

بازیگر سینما تاکید کرد: اگر ما به یک اثر فرهنگی مجوز ساخت می‌دهیم، باید این قدرت را داشته باشیم که پای آن بمانیم. در سینما این کار را کردیم که بعد از ارائه پروانه ساخت تا زمان پخش باید پروسه‌ای طی شود، اما در طول این مدت ممکن است یکی دو اتفاق در جامعه باعث شود تا آن اثر زیر سؤال برود، اما نباید مسائل بیرونی و جاری را در زمان پخش آن اثر دخیل کنیم.

وی در خصوص فیلم قاتل و وحشی تاکید کرد: این فیلم چند سال است که ساخته شده و خود من هم بار‌ها برای آن پست گذاشتم که شما مجوز دادید تا این کار ساخته شود. حال چرا به آن پروانه نمایش نمی‌دهید؟ اصلا آن را توقیف کردید، پس چرا اعلام کردید که می‌خواهیم در جشنواره اکرانش کنیم! بعد چه شد که این اتفاق نیفتاد؟ همه اینها نارضایتی و دل‌چرکینی به وجود می‌آورد. آن تیم سرمایه و زمانش را گذاشته و الان با چه روحیه و انرژی باید دوباره کار کند؟

او در همین زمینه ادامه داد: در این فضا لازم است که ثبات وجود داشته باشد که وقتی دم از قانون می‎‌زنیم خودمان بی‌قانونی نکنیم، اما این اتفاق در حال حاضر خیلی جا‌ها در حال وقوع است.

پاسخ جبلی: بی‌انصافید

از زمان ریاست جمهوری مسعود پزشکیان تا به امروز صدا و سیما جولان‌گاه مخالفان و رقبای دولت چهاردهم شده و حضور پررنگ آنان در این رسانه غیرقابل چشم پوشی است. یک روز جوانی در صدا و سیما می‌گوید؛ «شرممان می‌آید که بگوییم این شخصی که در کشور‌های خارجی سخنرانی می‌کند رئیس‌جمهور ماست.» و روز دیگر سعید جلیلی، رئیس دولت سایه و محمدمهدی میرباقری، پدر معنوی جبهه پایداری به صورت همزمان به شبکه‌های تلویزیون می‌آیند تا علیه مواضع دولت سخن بگویند.

رئیس صدا و سیما  در پاسخ به تمامی ‌انتقادها گفته است: «به نظر نمی‌رسد که این انتقادات از رسانه ملی مبنی بر داشتن مواضعی علیه دولت چهاردهم منصفانه باشد. در برنامه‌های گفت‌و‌گویی و چالشی و مناظره‌ای به صورت طبیعی هر دو طرف حضور پیدا کرده و دیدگاه‌های خودشان را بیان می‌کنند. ما سعی می‌کنیم به صورت منصفانه در برنامه‌هایی که دو طرف حضور دارند و گفت‌و‌گو‌های چالشی صورت می‌گیرد، از هر دو طیف حضور داشته باشند.»

جبلی ادامه داد: «در برخی برنامه‌ها نیز مانند به اضافه یک به نوبت از دیدگاه‌های مختلفی به عنوان کارشناس در برنامه حضور پیدا می‌کنند. تلاش ما این است که حرکت ما منصفانه، عادلانه باشد. دیدگاه‌های مختلفی هم که در مسائل حساسی مانند مذاکره با آمریکا وجود دارد، هم رهبری و هم رئیس جمهوری با قاطعیت آن را به دلیل مواضع استکباری و جنگ طلبانه آمریکا رد کردند. در این مورد هم شاهد همدلی هستیم.»

وی افزود: «در برنامه‌های دیگری مانند شیوه، مناظره‌های شبکه خبر، جام جم دیدگاه‌های مختلفی در مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... مطرح می‌شود. ما تلاش می‌کنیم این موضوع را تقویت کنیم.»

اما ابراز تاسف از بی‌انصافی اقدام عملی نیست. باید از آقای جبلی پرسید که چه اتفاقی در صدا و سیما افتاده است که این انتقادها شکل گرفته و به قوت نیز باقی است.