چرا هنوز مقابله با قاچاق کتاب روی کاغذ است؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران خبرگزاری تسنیم «پویا»، بیش از یک ماه از امضای قرارداد میان معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در برخود با پدیده انتشار غیرقانونی کتاب‌های ناشران(قاچاق کتاب) می‌گذرد، اما با وجود متضرر شدن بسیاری از ناشران در این جریان هنوز خبری مبنی بر اجرایی شدن تفاهم نامه و موفقیت اتحادیه و وزارت ارشاد در برخورد با عاملان قاچاق کتاب شنیده نمی‌شود.
قاچاق کتاب که از اواسط سال گذشته به صورت جدی و فراگیر گریبان نشر را گرفته، تاکنون ضرر و زیان‌های بسیاری بر پیکره نحیف این روزهای نشر وارد کرده است، از آنجا که قانون مشخصی برای مقابله با این موضوع تاکنون وجود نداشته است و ناشران برای طی کردن مسیر قانونی باید هزینه‌های بسیاری را تحمل کنند، کار چندان به شکایت و برخورد قاطع نیانجامیده است، اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به عنوان قدیمی‌ترین صنف نشر در کشور هم که از چندی پیش حرکت‌هایی را برای مبارزه در این راه آغاز کرده است، به باور بسیاری از ناشران هنوز نتوانسته گامی عاجل بردارد.
پس از امضای قرارداد مذکور نیز هرچند انتظار می‌رفت، اتحادیه به سرعت وارد میدان شده و خبرهای خوشحال‌کننده‌ای به گوش برسد، اما هیچ خبری مبنی بر آغاز حرکت در این مسیر وحود ندارد، به همین منظور و برای پیگیری چندو چون تفاهم‌نامه مذکور به سراغ هومان حسن پور عضو هیئت مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان استان تهران رفتیم.
حسن‌پور در این گفت‌وگو طولانی شدن روند رسیدن به یک تفاهم نامه مشترک میان ارشاد و اتحادیه ناشران را طبیعی دانسته و از الزامات برخود درست در این زمینه عنوان می‌کند، وی می‌گوید:چون مشکلات ریز و درشتی بر سر راه وجود دارد، ما بسیار دقیق روی این موضوع متمرکز شده و با احصاء جنبه‌های مختلف قضیه وارد امضای تفاهم‌نامه شدیم تا هیچ موردی جا نماند.
وی ادامه می‌دهد: ما از اواسط سال گذشته موضوع امضای تفاهم نامه با وزارت ارشاد را مورد بررسی قرار دادیم، چندین جلسه میان دو طرف برگزار شد تا به نقاط مشترکی رسیدیم. تفاهم‌نامه مذکور حاصل چندین سال تجربه دوستان صنف و وزارت ارشاد است و در آن تلاش شده تا موانع قانونی برطرف شده و از مسیرهای حرفه‌ای عمل کنیم. در طول این یکی دو سال اخیر در برخورد با قاچاقچیان کتاب مسیرهای مختلفی را پیمودیم و بارها گره‌هایی در کار ایجاد شد که این موانع همه اکنون برطرف شده است. چرا که این تفاهم‌نامه چند وجهی است، از یک طرف اتحادیه با ارشاد قرارداد بسته است، اما در طرف دیگر ارشاد با چندین نهاد مختلف و درگیر در این امر تفاهم کرده است.تا اجرای مفاد این تفاهم‌نامه ضمانت اجرایی لازم را داشته باشد.
حسن‌پور هم‌چنین در پاسخ به طولانی شدن اجرای تفاهم‌نامه از امضای قرارداد تا امروز تصریح می‌کند: شاید این انتقاد وارد باشد، اما حقیقت ماجرا این است که وقتی اعضای کمیته مشخص می‌شوند و کارهای اجرایی و معارفه‌ها انجام شود اندکی طول می‌کشد، اینکه انتظار داشته باشیم تا امروز قرارداد امضا شد، نخستین جلسه صبح فردا برگزار شود، معقول نیست.
وی ادامه داد: البته قرار بود نخستین جلسه کارگروهی که به این منظور متشکل از مدیرکل اداره کتاب، مدیرکل اداره چاپ، مدیرکل حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس اتحادیه تشکیل شده است، روز گذشته برگزار شود که به دلایلی عملی نشد، ما ظرف این هفته یا هفته آینده نخستین جلسه کارگروه را تشکیل خواهیم داد و تفاهم‌نامه وارد فاز عملیاتی می‌شود.
حسن‌پور با اشاره به جزئیات تفاهم‌نامه گفت: جزئیات تفاهم‌نامه را سخنگویی که در جلسه کارگروه انتخاب می‌شود، اعلام خواهد کرد اما ما در سه مرحله برخورد خواهیم کرد، مرحله نخست عملیات ضربتی است، مرحله دوم عملیات بازدارنده شدید که ظرف شش ماه انجام می‌شود و مرحله سوم عملیات کلی که ظرف یکسال انجام می‌شود.
وی درپاسخ به اینکه آیا برآوردی از میزان دقیق خسارتی که به ناشران بر سر قضیه قاچاق کتاب وارد شده در دست دارید؟ می‌گوید: نه چنین تحلیلی نداریم،چون بخشی از کتاب‌های قاچاق را ناشر اصلی هنوز منتشر نکرده است، این برآورد زمانی اتفاق می‌افتد که برخورد شده و بتوان محاسباتی کرد، اما دوستانی که آسیب دیده‌اند، رقم‌های بالایی مطرح می‌کنند.
حسن‌پور انتقادات برخی ناشران مبنی بر طولانی بودن روند بررسی را چنین پاسخ داد: نکته مهمی که وجود دارد، این است که همکاران ما باید همکاری‌های لازم را داشته باشند، این تصور درست نیست که با گزارش یک تخلف کار تمام شده است؛ بلکه دوستان باید بعد از آن را نیز پیگیری کنند، به هر حال باید شاکی خصوصی وجود داشته باشد تا بتوان یک تخلف و دزدی را بررسی کرد. برای نمونه موردی وجود داشت که یک فروشگاه پلمپ شد، اما هیچ ناشر نیامد از این فروشگاه شکایت کند. طبیعتاً بدون شاکی و بدون دلیل نمی‌توان فروشگاه را بسته نگاه داشت.
وی در پایان گفت: ما به عنوان اتحادیه وظیفه داریم آرامش را در صنف برقرار کنیم، نمی‌توانیم گروهی را مامور کنیم که کتابفروشی به کتابفروشی برود و دنبال کتاب‌های قاچاق باشد، این ناشران هستند که باید به جای کلی‌گویی مصداقی موارد را مطرح کنند تا ما بتوانیم آن را پیگیری کنیم، خوشبختانه قوه قضائیه در این زمینه قول همکاری داده است.
عمده ناشرانی که از قاچاق کتاب متضرر شده‌اند معتقدند حل این مسئله با پاسکاری اتحادیه و ارشاد ممکن نیست، آن‌ها معتقدند اتحادیه باید بسیار پیش از این‌ها وارد میدان شده و برخوردهای جدی انجام می‌داد. اقدامی که به باور حسن‌پور اساسا امکان اجرا نداشته چرا که اتحادیه نهاد صنفی است و نمی‌تواند وارد برخورد قضایی شود.
با وجود این باید صبر کرد و دید تفاهم‌نامه‌ای که گفته می‌شود همه جانبه است و ظرف یکسال ریشه قاچاق را می‌کند، می‌تواند موفق باشد؟
منبع: تسنیم
10
