پایان جایزه «مهرگان» و انتقادهایی که مطرح شد
در مراسم پایانی جایزه مهرگان از وضعیت محیط زیست و ممیزی کتاب انتقاد شد. همچنین محمد قاسم‌زاده برگزیده جایزه مهرگان با بیان این‌که نویسندگی در ایران نه پول به همراه دارد نه شهرت، نویسندگان را عاشقان بی‌عار ادبیات دانست.
به گزارش ایسنا، مراسم پایانی شانزدهمین دوره جایزه مهرگان ادب و یازدهمین دوره جایزه مهرگان علم در حوزه محیط زیست روز جمعه ۱۳ اسفندماه در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم علیرضا زرگر مدیر جایزه مهرگان گفت: بالاخره بعد از چند سال وقفه در برگزاری مراسم عمومی جایزه مهرگان ادب و علم موفق شدیم امسال با طی مراحل قانونی این جایزه را در مکان فعلی برگزار کنیم. پیش از این نویسندگان و اهالی علم عادت کرده بودند در یک جمع خصوصی ۳۰، ۴۰ نفره جمع شوند. امسال خوشبختانه این فرایند طی شد و توانستیم از آن جمع‌های ۳۰، ۴۰ نفره به جمع حاضر در این سالن برسیم.
او سپس ابراز امیدواری کرد این جایزه هر سال امکان برگزاری داشته باشد.
زرگر به اتفاقات تلخ و شیرین حوزه فرهنگ و هنر در یک سال گذشته اشاره کرد و شیرین‌ترین اتفاق را موفقیت اصغر فرهادی در کسب جایزه اسکار دانست و گفت: امیدوارم این سلسله موفقیت‌ها محدود به سینمای ما نباشد و بتوانیم در زمینه ادبیات و تشکل‌های زیست‌محیطی نیز موفقیت کسب کنیم. ما در زمینه هنر موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌ایم، اما هنوز ادبیات ما آن‌چنان که باید و شاید، جایگاه خودش را در جهان پیدا نکرده است.
او در ادامه درباره جایزه مهرگان اظهار کرد: امسال هیأت داوران جایزه مهرگان ۴۰۳ اثر شامل ۲۰۶ مجموعه داستان و ۱۹۷ رمان را در این جایزه خوانده‌اند. در حوزه مهرگان علم به دلیل محدودیت کتاب‌های تألیفی هیأت داوران این بخش تصمیم گرفت محدود به کتاب‌های تألیفی نماند و مجموعه‌ای از چهره‌های خادم محیط زیست و تشکل‌ها را ببیند و از تشکل‌هایی که در برنامه‌های ترویجی و آموزشی در حوزه محیط زیست فعالیت تاثیرگذار داشته‌اند، قدردانی کند.
مدیر جایزه مهرگان همچنین به اتفاقات تلخی که رخ داده است اشاره کرد و گفت: متأسفانه در ابتدای سال، مهرگان علم علی پازوکی دبیر و داور هفت دوره خود را از دست داد. ایشان با یک بیماری ساده به بیمارستان رفت ولی به خانه برنگشت. در بخش ادبیات نیز مهندس فتح‌الله بی‌نیاز که یار و همراه همه نویسندگان بود، از دنیا رفت. درِ خانه بی‌نیاز به روی همه نویسندگان باز بود. از شهرستان‌ها به او مراجعه می‌کردند. او داستان‌های آن‌ها را می‌گرفت، می‌خواند و برای‌شان نقد می‌نوشت و به دنبال ناشر می‌گشت. بی‌نیاز به تنهایی به عنوان یک نهاد فرهنگی عمل می‌کرد. از اتفاق این منتقد بزرگ تاریخ ادبیات ما در حال رفتن به یک جلسه نقد ادبی از دنیا رفت که برای کسی که عمری را صرف ادبیات و نقد کرده بود جالب توجه بود.
زرگر در ادامه از سیمین بهبهانی و توران میرهادی به عنوان دو بانویی که هر یک نقش موثری در پیشبرد ادبیات و فرهنگ ما داشتند، یاد کرد.
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: هزینه‌های برگزاری جوایز خصوصی بالا نیست اما با این حال مشکلاتی دارند که نمی‌توانند به کار خود ادامه دهند. در جایزه مهرگان هم ما هزینه‌های زیادی نداریم ولی سعی می‌کنیم آن را سنجیده هزینه کنیم. ای کاش جوایز دولتی هم بتوانند گزارشی از دخل و خرج خودشان را به مردم ارائه کنند.
مدیر جایزه مهرگان همچنین اظهار کرد: مهرگان بنا دارد اگر روند برگزاری جلساتش دوام بیاورد حوزه‌های جدیدی را وارد جایزه کند چون این جایزه مورد اقبال جامعه کتاب‌خوان قرار گفته است.
ادامه این مراسم به حوزه محیط زیست و بخش مهرگان علم اختصاص پیدا کرد. در این بخش هوشنگ ضیایی رئیس هیأت داوران مهرگان علم وضع محیط زیست را بسیار اسفناک دانست.
عبدالحسین وهاب‌زاده از فعالان مدارس طبیعت نیز در سخنانی گفت: به عنوان معلمی که ۴۴ سال درس محیط زیست داده است می‌گویم بخش عمده فجایع محیط زیستی به خاطر محروم کردن کودکان از بودن و بازی کردن در طبیعت است.
او در بخش دیگری از سخنانش به انتقاد از برگزاری کلاس‌های شبه کنکور در مقاطع مختلف تحصیلی حتی در دوره مهدکودک پرداخت و گفت: این مدرسه‌ها باعث رنجور کردن کودکان شده‌اند.
در ادامه شهرام اقبال‌زاده در سخنانی به انتقاد از نظام آموزش و پرورش و همچنین ممیزی کتاب‌ها پرداخت و گفت: ما سال‌هاست از آموزش و پرورش به عنوان نظام پادگانی یاد می‌کنیم. در این نظام آموزشی خنده برای کودکان ممنوع است و آن‌ها از زندگی در طبیعت دور هستند.
این مترجم ادبیات کودک و نوجوان افزود: ادبیات کودک بدون مرزبندی کودک را با شادی و آزادی آشنا می‌کند.
او همچنین ابراز امیدواری کرد بخش ادبیات کودک و نوجوان به جایزه مهرگان برگردد.
مهدی غبرایی داور بخش مهرگان ادب در هنگام خواندن بیانیه هیأت داوران از ممیزی کتاب‌ها انتقاد کرد و گفت: چنان‌چه فضای ممیزی و محدودیت‌ها کاهش پیدا کند می‌توان امیدوار بود آثار بهتری توسط نویسندگان خلق شود.
این مترجم همچنین گفت: بروز و ظهور سلیقه‌ها و دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد شرایط سختی را برای پدیدآورندگان آثار ادبی به وجود آورده است و چنان‌چه این روند ادامه یابد بر خلق آثار اثر خواهد گذاشت.
او سپس برگزیدگان دوره شانزدهم جایزه مهرگان ادب را معرفی کرد.
محمد قاسم‌زاده که رمان او با عنوان «چیدن باد» در این دوره از جایزه اثر برگزیده در بخش رمان اعلام شد پس از دریافت لوح، تندیس و جایزه‌اش در سخنانی گفت: در جامعه‌ای که نقد ادبی تقریبا مرده است جوایز ادبی به نوعی نقد ادبی محسوب می‌شوند. این جایزه میراث کسانی است که عمری بابت ادبیات و فرهنگی این مملکت زحمت کشیده‌اند. ما باید این جوایز را حمایت کنیم و حرمت آن‌ها را نگه داریم.
این داستان‌نویس افزود: در کشوری دست به خلق آثار ادبی می‌زنیم که نه پولی به نویسنده می‌رسد و نه شهرتی؛ ما عاشقان بی‌عار ادبیات هستیم.
او همچنین گفت: داوری از نوشتن بسیار سخت‌تر است و مطمئنا عده‌ای برای انتخاب آثار توسط داوران این جایزه به آن‌ها حمله خواهند کرد.
در بخش رمان جایزه مهرگان ادب کتاب «چیدن باد» نوشته محمد قاسم‌زاده از نشر «قطره» به عنوان اثر برگزیده لوح و تندیس جایزه مهرگان ادب را دریافت کرد.
همچنین رمان «خوف» نوشته شیوا ارسطویی از نشر روزنه به عنوان نخستین رمان تحسین‌شده جایزه مهرگان ادب اعلام شد. «کافور پوش» نوشته عالیه عطایی از نشر «ققنوس» هم دومین رمان تحسین‌شده معرفی شد. رمان «پایان خوش ناتمام» نوشته کاوه میرعباسی از نشر «ثالث» نیز رمان شایسته تقدیر معرفی شد.
همچنین در بخش مجموعه داستان کوتاه این جایزه مجموعه داستان «سرطان جن» نوشته رامبد خانلری از نشر «آگه» به عنوان برگزیده، لوح و تندیس این بخش را به خود اختصاص داد.
مجموعه داستان «غریبه‌ای زیر درخت نارنج» نوشته کرم‌رضا تاج‌مهر از نشر «ثالث» به عنوان اولین مجموعه داستان تحسین‌شده، و مجموعه داستان «پل‌ها» نوشته احمد ابوالفتحی از نشر «چرخ» به عنوان دومین اثر تحسین‌شده معرفی شدند. همچنین مجموعه داستان‌های «دوربرگردان» نوشته میثم کیانی از نشر «زاوش» و مجموعه داستان «عکسهای دسته‌جمعی» نوشته حمید امجد از نشر «نیلا» آثار شایسته تقدیر این دوره از جایزه مهرگان ادب شناخته شدند.
هیات داوران مهرگان ادب، جواد اسحاقیان، علیرضا سیف‌الدینی و مهدی غبرایی بودند.
جایزه مهرگان علم در حوزه محیط زیست نیز در دوره یازدهمین به سیدآهنگ کوثر اهدا شد.
در این بخش همچنین مدرسه طبیعت کاوی کنج مشهد به مدیریت سیمین کاظمی، کانون آشنایی با حیات وحش با مدیریت دنا ضیایی، کانون سبز فارس با مدیریت بهمن ایزدی به عنوان تشکل‌های تحسین‌شده معرفی شدند. همچنین کانون خزنده‌شناسان فارس با مدیریت هانیه غفاری، و افشین زارعی و محمدعلی الله‌قلی به خاطر برنامه «هوای تازه» شبکه افق تقدیر شدند.
هیات داوران مهرگان علم، اسکندر فیروز (رییس هیات داوران، هوشنگ ضیایی (دبیر هیات داوران)، محمدرضا داهی، بهرام معلمی، عبدالحسین وهاب‌زاده، اسماهیل عباسی، هومن جوکار و مژگان جمشیدی بودند.
در پایان مراسم اهدای جایزه مهرگان ادب و علم، بخش‌هایی از سخنان زنده‌یاد فتح‌الله بی‌نیاز در دوره‌های گذشته جایزه مهرگان پخش شد.
این مراسم با تاخیر آغاز شد و بخش مربوط به محیط زیست با سخنرانی‌های طولانی همراه بود که نارضایتی برخی نویسندگان را در پی داشت.
منبع: ایسنا
10
