چگونه سوژه ها در «فرمول یک» پیدا می شوند؟/اعتقادات سیاسی، پشت در برنامه
مسلما همه ما با شنیدن كلمه اتاق فكر شاخك هایمان تیز می‌شود و می‌خواهیم بدانیم این واژه چه معنایی در یك برنامه تلویزیونی دارد.
همان‌طور كه از نامش مشخص است، افرادی در این اتاق حضور دارند كه مسؤولیت محتوای یك برنامه را به عهده دارند. حال ممكن است این سؤال برایتان پیش آمده باشد كه برنامه فرمول یك كه هر روز یك سوژه را دستمایه قرار می‌دهد و از مهمانی دعوت می‌كند كه مستقیم با موضوع برنامه مرتبط است، چگونه اتفاق می‌افتد؟ یا چه كسانی در این اتاق حضور دارند؟ در اتاق فكر برنامه فرمول یک، شش نفر حضور دارند كه مسؤولیت تحقیق و انتخاب سوژه‌های برنامه را به عهده دارند. این شش نفر هم از روزنامه‌نگاران باسابقه در حوزه اجتماعی انتخاب شده‌اند كه هر كدام از آنها در زمینه‌هایی به شكل تخصصی سال‌ها كار كرده‌اند و دغدغه‌مند هستند. حال ممكن است سؤال بعدی این باشد كه این روزنامه‌نگاران چه دیدگاه‌هایی دارند. این روزنامه‌نگاران هم از اصلاح‌طلبان هستند و هم اصولگرایان، اما هر كدام فارغ از دیدگاه‌هایشان، كنار هم نشسته اند تا یك برنامه اجتماعی مناسب روانه آنتن كنند. البته در استخدام این افراد به هیچ وجه دیدگاه‌های سیاسی ملاك نبوده و هر كدام از آنها اعتقادات سیاسی‌شان را پشت در برنامه می‌گذارند و هدفشان انتخاب سوژه‌های اجتماعی و فرهنگی است كه برای مردم اهمیت دارد و علاقه‌مند هستند در برنامه مورد علاقه‌شان ببینند و بشنوند و بر این اساس هم مهمانانی را به برنامه دعوت می‌كنند.
معتادی كه امروز سرآشپز معتبری شد
در سال‌های اخیر مشاركت برنامه‌سازان با مردم بیشتر شده و تلاش می‌كنند تا این تعامل رنگ دو سویه به خودش بگیرد و به هیچ وجه یك‌سویه نباشد. بنابراین تا امروز برخی از سوژه‌ها به پیشنهاد خود فرد یا مردم بوده است كه در دایركت اینستاگرام برنامه پیام داده‌اند.
در این باره می‌توان به سوژه‌ای اشاره كرد كه چندی پیش در فضای مجازی به برنامه پیام داده بود و از آنجا كه حرف‌های او ارزش شنیدن داشت به برنامه دعوت شد. او سال‌ها درگیر اعتیاد شدید بود و حتی كارش قاچاق مواد مخدر از ایران به تركیه بود، اما از یك جایی تصمیم گرفت درست شود و حالا امروز سرآشپز معتبر و بزرگی است كه در یكی از هتل‌ها مشغول به كار است. تیم محتوایی برنامه بعد از پیشنهادهای مردمی در حد یك برنامه تلویزیونی صحت و سقم ماجرا را تحقیق می‌كنند و استعلام می‌گیرند. البته ضیا در این باره تاكید می‌كند او به هیچ وجه مسؤول حرف‌های مردم نیست، اما در حد یك برنامه تلویزیونی تحقیق می‌كنند تا حرف‌های فرد مذكور صحیح باشد.
ماجرای پیرمرد و رزق حلال
در اتاق فكر برنامه فرمول یك، سرعت نقش موثری دارد، زیرا برنامه از شنبه تا چهارشنبه پخش می‌شود، به همین دلیل بچه‌های تیم محتوایی باید در انتخاب سوژه دقیق باشند و هم این‌كه عملكردشان سریع باشند تا بتوانند شماره تلفن فردی را پیدا كنند كه به سوژه ربط دارد؛ همین كار را سخت می‌كند، اما گروه تحقیق این برنامه این قدرت را دارد و روزنامه نگارانی كه در اتاق فكر حضور دارند به واسطه ارتباطات شان سعی می‌كنند واكنش سریع نسبت به اتفاقات داشته باشند. به عنوان مثال وقتی عكس یك پیرمردی در فضای مجازی منتشر می‌شود كه هنگام فروختن چای، پاكتش را زیر وزنه‌اش می‌گذارد و هیچ رد و نشانی از او در این فضا نیست، سریع به واسطه روزنامه‌نگارانی كه در شهرهای مختلف حضور دارند این فرد را پیدا می‌كنند و برای حضور در برنامه دعوت می‌شود. البته گاهی هم به خاطر كهولت سن مهمان، عوامل برنامه شال و كلاه می‌كنند و به شهری می‌روند كه آن شخص ساكن است. چندی پیش در فضای مجازی تصویر پیرمردی بود كه نزد وزیر جهاد كشاورزی شعری خوانده بود، اما به دلیل كهولت سن نمی‌توانست به تهران بیاید و گروه عازم جایی شدند كه این فرد ساكن بود. این موارد نشان می‌دهد گروه محتوایی این برنامه منسجم هستند و تلاش می‌كنند سوژه‌های داغ را مورد بررسی قرار داده و به موقع به آن بپردازند.
تفكیك رسانه‌ها ممنوع!
احتمال دارد یكی از سؤالات شما به عنوان مخاطب این باشد كه سوژه‌های این برنامه فقط از فضای مجازی استخراج می‌شود یا تیم محتوای خودشان هم به دنبال انتخاب سوژه هستند. باید گفت هر دو شكل این ماجرا رخ می‌دهد. چند روز پیش مادر یك شهید در برنامه دعوت شد كه تا قبل از ورودش به برنامه، مردم به هیچ وجه او را در فضای مجازی ندیده بودند و این سوژه‌ای بود كه تیم محتوایی به آن رسیده بود و از مادر شهید دعوت شد. بعد از این‌كه او در برنامه حضور پیدا كرد حرف‌های این مادر كه بسیار هم تاثیرگذار بود در فضای مجازی دست به دست چرخید. بنابراین علی ضیا به عنوان مسؤول تحقیق برنامه به هیچ وجه تفكیكی بین فضای رسانه‌ها قائل نمی‌شود و آنچه اهمیت دارد این است كه سوژه‌ای در برنامه دستمایه قرار داده شود كه ارزش پرداخت به آن را داشته باشد. بنابراین دو نفر از شش نفر اعضای تیم محتوایی مسؤول رصد كردن فضاهای مختلف مجازی در اینستاگرام، تلگرام و ... هستند و چهار نفر دیگر باید سوژه‌های متفاوت را انتخاب كنند. همچنین اگر هم این تیم دست روی موضوعی بگذارد كه قبلا در رسانه‌ها به آن پرداخته شده، سعی می‌كنند زاویه تازه‌ای برای آن در بیاورند تا حرف‌های مهمان برای مخاطب شنیدنی باشد و او را به فكر وا دارد.
گرفتن نان از دست مردم!
از ابتدا تعریف شده كه هفته‌ای یك چهره مشهور یا یك مسؤول در برنامه فرمول یك حضور یابند و دیگر مهمانان از خود مردم باشند. یعنی دعوت از افراد معمولی كه شاید هر روز خیلی ساده از كنارشان عبور می‌كنیم، اما همین افراد حرف‌هایی دارند بسیار شنیدنی یا اتفاقاتی در زندگی‌شان رخ داده كه می‌تواند برای هر كدام از ما درس باشد؛ درسی از جنس زندگی.
علی ضیا در این باره تاكید دارد علاقه مند است نانش را از دست مردم بگیرد و افتخارش همین است. به همین دلیل در طول هفته مهمانانی از جنس مردم انتخاب می‌شوند. از سوی دیگر او و گروهش ساعت‌ها برای انتخاب سوژه‌ها وقت می‌گذارند و با این‌كه برنامه پنج روز در هفته پخش می‌شود، اما او و گروهش چهار روز در هفته از ساعت 11 تا یك جلسه انتخاب سوژه دارند. از الان سوژه‌های برنامه عید طراحی می‌شود.
مهربانی رئیس اداره گاز گناباد
گاهی تیم محتوایی برنامه فرمول یك دست روی سوژه‌هایی می‌گذارد كه حتی در فضای مجازی هم خبری از آن نباشد و باید گفت خیلی محلی است. چندی پیش رئیس اداره گاز گناباد به خانه‌هایی سرمی‌زد كه نمی‌توانستند پول گازشان را پرداخت كنند و او بعد از این‌كه در جریان زندگی‌شان قرار می‌گرفت، پول گاز آنها را می‌داد. این خبر توسط روزنامه‌نگاران محلی پیگیری شده بود، اما به واسطه ارتباط منسجم تیم محتوایی برنامه این سوژه ردیابی و به آن پرداخته شد.
به همین دلیل تیم محتوایی سعی می‌كند روی یك خط مستقیم برای انتخاب سوژه حركت نكند و به دنبال اتفاقات بكری باشد كه می‌تواند روی تك‌تك آدم‌ها تاثیراتی بگذارد. در این برنامه گاهی مهربانی‌ها یادآوری می‌شود كه خیلی ساده است، اما از آن غفلت می‌كنیم و یادمان می‌رود كه می‌توانیم با یك حركت ساده، اما موثر دل هموطن مان را به دست بیاوریم.
داستان زنده شدن یك مرده
سوژه‌های جالب در برنامه فرمول یك كم نیستند. یكی از سوژه‌ها درباره فردی بود كه سال‌ها قبل در اثر حادثه‌ای آسیب می‌بیند و از خانواده‌اش دور می‌شود. همه خبر مرگ مصطفی را به خانواده می‌دهند و حتی برگه فوت برای او صادر می‌شود. تا این‌كه بعد از مدتی همسر این فرد ازدواج مجدد می‌كند و سال‌ها بعد مصطفی جلوی در خانه‌اش می‌رود و می‌گوید زنده است.
تیم اتاق فكر برنامه فرمول یك سعی می‌كنند هرازگاهی روی چنین سوژه‌هایی دست بگذارند كه برای مردم جالب باشد و ضمن این‌كه تكراری هم نباشد.
محیط زیست و آموزش و پرورش
حوزه اجتماعی شامل موضوعات متفاوتی است، حتی باید گفت این حوزه، رنگین كمانی از سوژه‌هایی است كه هر كدام از آنها یك رنگی دارند. گاهی رنگ‌هایش تیره است و بعضی مواقع هم روشن. برنامه فرمول یك فقط سراغ سوژه‌های تلخ و تیره نمی‌رود.
آنها تلاش می‌كنند به سراغ مطالباتی بروند كه باید در جامعه درست شود. به همین دلیل اولویت اصلی این برنامه، دست گذاشتن روی موضوعات محیط زیست و آموزش و پرورش است و دو نفر از روزنامه‌نگاران اتاق فكر برنامه در این دو حوزه به شكل تخصصی كار كرده‌اند. به همین دلیل، حجم بالایی از مهمانان این برنامه از معلمان و دانش‌آموزان هستند.
چندی پیش هم علی ضیا به كمپین بدون خودرو ملحق شده و با دوچرخه سر كار می‌رود تا به مردم بگوید فقط در برنامه حرف نمی‌زند و اهل عمل هم است. از دیگر موضوعاتی كه در این برنامه به شكل جدی دنبال می‌شود، سوژه‌های فرهنگی است. در این حوزه هم از مهمانانی دعوت می‌كند كه دغدغه فرهنگی دارند. فرقی نمی‌كند روحانی باشد یا یك فرد معمولی. در همین خصوص امام‌جمعه یكی از شهرها چند وقت پیش به برنامه فرمول یك دعوت شد كه در مرزها، آسیب‌های فرهنگی را مورد بررسی قرار داده بود و تلاش كرد با اقدامات فرهنگی فضای شادی را برای مردم فراهم كند.
منبع: جام جم
1981
