تقویم تاریخ ورزش
انتخاب پله به عنوان برترین فوتبالیست قرن در سال ۲۰۰۰
در چنین روزی در سال ۲۰۰۰ پله در کنار مارادونا به عنوان برترین فوتبالیست قرن انتخاب شد.
ادیسون آرانتس دوناسیمنتو پله در سال ۱۹۴۰ در یک محله فقیرنشین به نام ترزکوآکوز به دنیا آمد. پدرش که به "دوندینو" معروف بود یک فوتبالیست بود ولی به شهرت پسرش دست نیافت. پله از زمانی که یاد گرفت به توپ ضربه بزند عاشق فوتبال بود ولی مادرش از این علاقه زیاد راضی نبود زیرا شوهرش از مسابقات پول کمی برای خانه میآورد و مادر پله به دنبال راه بهتری برای سرنوشت پسرش بود.
پله در دوران خود به عنوان بازیکن حضور در سه فینال جام جهانی را تجربه کرد و رکوردهای بسیاری را شکست و به اولین بازیکنی تبدیل شده که ۱۰۰۰ گل به ثمر رسانده است. در واقع لقب پله در دنیا، "سلطان فوتبال" است. از القاب دیگر او میتوان مروارید سیاه را هم نام برد. او به طور کل به عنوان بزرگترین بازیکن تاریخ جهان شناخته میشود.
پله در خانوادهاش به Dico شهرت داشت. در واقع شهرت اصلی او Pele نبوده بلکه به دلیل این که وی به دروازهبان تیم واسکوداگاما که نام وی Bile بوده علاقه خاصی داشته لقب او را هم پله یا Pile مینامند. پدر پله هم فوتبالیست بود اما به دلیل آسیب دیدگی از ناحیه زانو زود از دنیای فوتبال آن هم با تیم آتلتیکو مینیرو خداحافظی کرد.
در سن ۱۵ سالگی به تیم جوانان سانتوس و پس از یک سال بازی به تیم بزرگسالان سانتوس پیوست. پله در اولین بازی برای تیمش در برابر کورینتیانس که با برد ۷-۱ این تیم همراه بود یک گل به ثمر رساند. در سن ۱۶ سالگی در صدر جدول گلزنان لیگ برزیل قرار گرفت. فقط بعد از ۱۰ ماه از عقد قرارداد حرفهای با سانتوس به تیم ملی برزیل دعوت شد.
بعد از جام جهانی ۱۹۶۲ با تیم برزیل بسیاری از تیمهای ثروتمند اروپایی خواهان او شدند اما دولت برزیل با اعلام این که پله گنجینه ملی برزیل است، مانع از پیوستن وی به تیمهای اروپایی شد. در ۱۹ نوامبر ۱۹۶۹ پله موفق شد هزارمین گلش را به ثمر برساند. در واقع این گل در استادیوم ماراکانا و در برابر تیم واسکوداگاما و از روی نقطه پنالتی به ثمر نشست.
در جایی پله اعلام کرد که زیباترین گلی که زده در استادیوم "روآ" و در لیگ پائولیستا برابر رقیب منطقهای سائوپائولو یعنی یوونتود بوده است هر چند تصویر ویدیویی از این گل وجود ندارد اما به درخواست پله یک انیمیشن از این صحنه درست شد . البته با ارزشترین گل در برابر فلومیننزه و در استادیوم ماراکانا و در مارس ۱۹۶۱ رخ داد که این گل را هم زیباترین گل در تاریخ استادیوم ماراکانا شناختهاند.
در سال ۱۹۷۲ و پس از ۱۷ سال بازی در تیم سانتوس از این تیم خداحافظی کرد و در سال ۱۹۷۴ با تیم امریکایی نیویورک کاسموس برای فصل ۱۹۷۵ قرارداد امضا کرد و در آخرین سال حضورش در این تیم موفق شد این تیم را به مقام قهرمانی لیگ امریکا برساند البته در سال ۱۹۷۷ میلادی. در اول اکتبر ۱۹۷۷ کفشهایش را برای همیشه در برابر خیل عظیمی از مردم در استادیوم "ژیانت" آویزان کرد. در این دیدار دوستانه او یک نیمه در تیم کاسموس و یک نیمه هم در تیم سابقش سانتوس بازی کرد و در پایان دیدار هم پیراهن شماره ۱۰ تیم سانتوس به افتخار وی برای همیشه بایگانی شد و به پله تعلق گرفت.
او در دوران حرفهای خود سه جام جهانی را تجربه کرد و ۱۲۸۱ گل به ثمر رساند.
اولین بازی ملی پله در ۷ جولای ۱۹۵۷ برابر آرژانتین و به شکست ۲-۱ برزیل منجر شد که در آن بازی پله تنها گل برزیل را به ثمر رساند یعنی ۳ ماه قبل از رسیدن به سن ۱۷ سالگی . اولین گلش در جام جهانی هم برابر ولز و در جام جهانی ۱۹۵۸ سوئد بود که به عنوان جوانترین بازیکن هم معرفی شده بود.
پله جوانترین بازیکن در تاریخ جامهای جهانی است که موفق شد برابر تیم فرانسه و در نیمه نهایی جام جهانی سال ۵۸ موفق به زدن ۳ گل در یک دیدار یا همان هتتریک شود، آن هم با سن ۱۷ سال و ۲۳۹ روز. او جوانترین بازیکنی است که موفق شده در فینال جام جهانی حضور داشته باشد. در فینال جام ۵۸ هم ۲ گل به ثمر رساند که یکی از گلهای او را جزو برترین گلهای تاریخ جام جهانی به شمار میآورند.
در جام جهانی ۱۹۶۲ پله در بازی مقابل چکسلواکی وقتی دو بازیکن حریف را دریبل زد با خطای سنگین مدافع حریف روبهرو شد و در نهایت جام جهانی را هم از دست داد. جالب است بدانید کسی که جانشین پله در ادامه تورنمنت شد کسی نبود به جزء گارینشای معروف که اتفاقا توانست باعث دومین قهرمانی تیم برزیل در جام جهانی شود و ستاره مسابقات هم لقب بگیرد.
در جام جهانی ۱۹۶۶ و در حالی که پله موفق شد برای سومین بار متوالی در ۳ جام جهانی گلزنی کند، در بازی سوم برابر پرتغال بر اثر تکلهای متوالی و خشن بازیکنان تیم پرتغال، پله باز هم ناچار به ترک جام جهانی شد به طوری که بعد از پایان مسابقات اعلام کرد که دیگر حاضر نیست در جام جهانی بازی کند.
پله در جام جهانی ۱۹۷۰ هم موفق به گلزنی شد. در فینال جام ۷۰ پله در دیدار برابر ایتالیا گل ابتدایی بازی را زد و در ۲ گل دیگر هم به عنوان پاسور شریک بود که در نهایت با برتری ۴-۱ برزیل همراه بود. به عبارتی برزیل تمام بازیهای خودش را با برد به پایان رساند. با این قهرمانی برزیل برای همیشه جام "ژول ریمه" را از آن خودش کرد. آخرین بازی پله برای زردپوشان برزیلی در تاریخ ۱۸ جولای ۱۹۷۱ و برابر تیم یوگسلاوی و در شهر ریودوژانیرو بود.
رکورد او در تیم برزیل برابر با ۶۷ برد و ۱۴ تساوی و ۱۱ باخت و ۳ قهرمانی در جام جهانی است که تا به حال کسی به آن دست پیدا نکرده و یک نکته جالب هم این که تیم برزیل در مسابقاتی که پله و گارینشا به طور همزمان در تیم برزیل بازی میکردند رنگ شکست را هرگز به خودش ندید.
پله در ۱۳۶۳ بازی توانسته ۱۲۸۱ گل به ثمر برساند البته این شامل بازیهایی هم میشود که پله با تیمهای سانتوس و نیویورک در تورهای مختلف انجام داده و آن بازیها هم برای وی حساب شده است، حتی بازیهایی که برای تیم نیروهای نظامی با پیراهن برزیل انجام داده است. تعداد گلهای به ثمر رسانده پله در مسابقات لیگ برزیل شامل ۵۸۹ گل در ۶۰۵ بازی است. پله در جایگاه سوم برترین گلزنان ملی جهان با ۷۷ گل در ۹۲ بازی قرار دارد.
همچنین وی با ۱۲ گل در جایگاه چهارم و پشت سر رونالدو، گرد مولر و ژوست فونتن در لیست برترین گلزنان تاریخ جامهای جهانی است. پله در ۳ قهرمانی برزیل در جام جهانی سهم داشته اگرچه در فینال ۶۲ به دلیل مصدومیت حاضر نشد. او جزو بازیکنانی است که موفق شدهاند در ۲ فینال جام جهانی گلزنی کنند (به همراه پل برایتنر آلمانی، زین الدین زیدان فرانسوی و واوای برزیلی)
*پله از نگاهی دیگر
او ضمن مهارت بازی به عنوان هافبک یا مهاجم، مهارت کامل بازی با هر دو پا را داشت. او تمامکنندهای قهار بود، دریبلزنی بینظیر و پاسوری به یاد ماندنی. او حتی – به عنوان یک فوروارد – تکلزن قهاری نیز بود. سرعت و قدرت شوت او از معروفترین ویژگیهایش بودند.
یکی از داستانهای جالب در مورد پله به این صورت هست که در سال ۱۹۶۷ دو گروه از گروههای مسلح در نیجریه که با هم جنگ میکردند ۲ روز را اعلام آتش بس میکنند تا بتوانند بازی دوستانه پله را در لاگوس مشاهده کنند!
افتخارات
برترین ورزشکار قرن بیستم به انتخاب کمیته بینالمللی المپیک
بهترین بازیکن جام جهانی ۱۹۷۰
مرد سال فوتبال آمریکای جنوبی ۱۹۷۳
قهرمان جام جهانی ۱۹۵۸، ۱۹۶۲ و ۱۹۷۰
قهرمان جام بین قارهای با سانتوس ۱۹۶۲ و ۱۹۶۳
رکورددار گلزنی در بازیهای رسمی با ۱۲۸۱ گل
۹۲ بازی ملی، ۷۷ گل
حضور در جام جهانی: ۴ دوره (۱۹۵۸، ۱۹۶۲، ۱۹۶۶ و ۱۹۷۰) - ۱۴ بازی، ۱۲ گل
در سال ۱۹۹۲ پله به عنوان سفیر سازمان ملل برای بوم شناسی و محیط زیست برگزیده شد. در سال ۱۹۹۵ هم به خاطر خدمات برجسته به ورزش جایزه مدال طلایی را از سوی رییسجمهور برزیل دریافت کرد. همچنین از سوی رییس جمهور برزیل به عنوان وزیر ورزش فوق العاده برزیل و همچنین سفیر حسن نیت یونسکو هم انتخاب شد. در سال ۲۰۰۱ هم به دلیل درگیری به خاطر اتهام رشوهگیری از سمت خود کنارهگیری کرد. در سال ۱۹۹۷ هم مقام شوالیه بریتانیا به صورت افتخاری به پله اهدا شد. پله همچنین چندین زندگینامه هم نوشته و چندین فیلم درباره زندگی وی ساخته شده است. وی همچنین در سال ۱۹۸۱ و در فیلم "فرار به سوی پیروزی" که با حضور ستارههای فوتبال جهان و بازیگر مشهور هالیوود سیلوستر استالونه ساخته شد هم حضور داشت که در آن فیلم نقش زندانیهایی را داشتند که در کمپی از نازیهای آلمانی زندانی بودند و با برگزاری یک مسابقه فوتبال موفق به فرار شدند. او همچنین در ۱۲ فیلم و مجموعه تلویزیونی ایفای نقش کرده است.