کودک‌آزاری در قزوین، واقعیتی تلخ در سایه روشن زندگی
کودک‌آزاری، واقعیتی تلخ اما انکارناپذیر در لایه‌های درون جامعه بسیاری از شهرها از جمله قزوین است که آسیب‌های جبران ناپذیری را بر سلامت جسمی و روانی کودکان برجای می‌گذارد.
به همان اندازه که تعریف واقعی از کودک آزاری با توجه به بافت سنتی و فرهنگی جامعه وجود ندارد، مواجهه با ابعاد مختلف و اشکال متفاوت آن نیز می‌تواند ترسناک و غم انگیز باشد.
واقعیت اجتماعی کودک آزاری اگرچه امروز از شکنجه‌ها و تنبیه بدنی تا حدودی فاصله گرفته است اما در جوامع به ظاهر پیشرفته نیز با توسعه امکانات رفاهی و دستیابی بشر به فناوری شاهد تنوع روش‌های کودک آزاری هستیم.
با نگاه اجمالی می‌توان دریافت امروزه کودک آزاری با ساده‌ترین روش‌ها از محروم کردن کودکان از تحصیل و تنبیه بدنی، شروع می‌شود و در نهایت به بی توجهی به نیازهای روحی، روانی و اجتماعی کودک، رفتارهای غلط اجتماعی و نادیده گرفتن نیازهای عاطفی کودکان ختم می‌شود.
بسیاری از جامعه شناسان براین عقیده‌اند، شاید ساده‌ترین و دم دستی‌ترین تعریف واقعی از کودک آزاری را بتوان مترادف با واژه تلخ کودکان کار دانست، کودکانی که عمدتاً از خدمات اجتماعی، رفاهی و تحصیل محروم هستند و با وجود غیر قانونی بودن فعالیت اقتصادی به حضور در مشاغل خیابانی مجبور می‌شوند.
ابن عده معتقدند، بیکاری، اعتیاد، فقر و طلاق، منشأ اصلی کودک آزاری در جامعه است که خشونت، فساد جنسی و فحشا دستاوردهای آن به شمار می‌رود، در حالیکه بیش از ۹۰ درصد کودک آزاری‌ها در درون خانواده اتفاق می‌افتد و ریشه در نحوه تربیت و فرزندپروری دارد.
به گفته برخی از کارشناسان و مسوولان بهزیستی، سوء رفتار با کودکان که از آن به عنوان کودک آزاری یاد می‌شود یکی از هولناک‌ترین آسیب‌های اجتماعی بوده که امروزه در حال تبدیل شدن به یک چالش اساسی و بحران اجتماعی است و حتی گفته می‌شود زنگ خطر این آسیب اجتماعی در قزوین به صدا در آمده است.
هرگونه سوء استفاده از کودکان مصادیق کودک آزاری است
عضو هیات علمی دانشگاه و انجمن جامعه‌شناسی قزوین گفت: کودک آزاری امروز در دنیای مدرن جزء بزهکاری پنهان تلقی می‌شود که به خاطر ضعف شخصیتی بزه دیده تا اعلام وقوع نشود جرم تلقی نمی‌شود.
لیلا حاجی آقایی افزود: زمانی که از کودک آزاری صحبت می‌شود حتماً نباید تصاویر وحشتناک از آسیب جسمی به خاطر بیاید چون گاهی، کودک آزاری با رفتارهای روزمره و حتی تعریف داستان‌های خیالی و اسطوره‌ای برای کودکان به وقوع می‌پیوندد، به طول مثال بارها کودکان خود را با عبارتی مانند اینکه "اگر خوابت نبرد لولو پشت در است" کودک را ترسانده‌ایم که خود این عبارت، از مصادیق کودک آزاری است و تأثیر آن بعدها در زندگی کودک نمایان می‌شود.
وی با بیان اینکه عمدتاً کودک آزاری شامل آزار جسمی، جنسی، عاطفی و بی‌توجهی به کودکان است، اظهار داشت: افرادی که در دوران کودکی مورد آزار قرار می‌گیرند عمدتاً وقتی به بزرگ‌سالی می‌رسند حدود چهار برابر بیشتر از افراد عادی، احتمال ارتکاب جرم را دارند و می‌توان گفت به همین دلیل است که جنین در دین اسلام از زمان انعقاد نطفه دارای یکسری حقوقی است که در کتاب‌ها فقهی به آن اشاره شده و والدین موظف به رعایت این حقوق هستند.
کودکان کار، مشمول کودک آزاری از نوع غفلت هستند
این کارشناس جامعه شناسی با بیان اینکه کودکان کار، مشمول کودک آزاری از نوع غفلت هستند، افزود: طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که در سال ۸۱ مصوب شده، هر گونه خشونت جسمی و روحی، اذیت و آزار کودکان و سو استفاده از آنها مانند بهره‌کشی‌های جنسی و نادیده گرفتن حقوق کودک، بهداشت، سلامت و تحصیل آنها کودک آزاری تلقی می‌شود.
حاجی آقایی اضافه کرد: بر اساس تعاریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری جسمی به فعالیتی اطلاق شده است که یکسری فشارها و حملات فیزیکی به طور عمدی به کودک وارد شود و درد، بریدگی، داغ، سوختگی، مسمومیت، شکستگی استخوان‌ها و آسیب جسمی را در پی داشته باشد.
این کارشناس گفت: همچنین بر اساس این تعریف، کودک آزاری جنسی، کودک آزاری هیجانی و عاطفی به عنوان کودک آزاری معرفی شده است.
وی افزود: باید توجه داشت که یکی از مولفه‌های کودک آزاری «غفلت» است که شاید بیشتر از سایر موارد، فراوانی داشته باشد، منظور این است والدین نتوانند و نخواهند برای برطرف کردن نیازهای اولیه کودک مانند سلامتی او گام بردارند.
کودکان آزاردیده، مهارت زندگی کردن را نخواهند آموخت
این عضو انجمن جامعه شناسی قزوین گفت: کودکان کار، مشمول کودک آزاری از نوع غفلت هستند چون عمدتاً از تحصیل و تفریح بازمانده‌اند که از مهمترین مصادیق غفلت محسوب می‌شود.
وی افزود: کودکی که به عنوان کودک کار در جامعه حضور دارد در معرض آسیب و آزارهای جسمی، آزارهای روحی و حتی جنسی قرار دارد که می‌تواند آینده و زیست اجتماعی کودک را دچار آسیب کند.
حاجی آقایی با بیان اینکه مساله کودکان خشونت دیده باید جدی تلقی شود، افزود: ضروری است تا مطالعاتی در این زمینه در حیطه پژوهش کاربردی انجام شود چون اغلب کودکان آزاردیده دچار سو رفتار کلامی خواهند شد و در حقیقت اصطلاحات ناصحیح، هتاکی‌ها، ناسزاگویی و سخیف گویی در این افراد عادی می‌شود و بعدها در جمع‌ها دچار چالش هستند.
وی اضافه کرد: انزوا مرحله بعدی در زندگی این افراد است که موجب می‌شود جزو مطرودان اجتماعی باشند و احساس ضعف و ناتوانی کنند، به عبارت دیگر، نسل آینده کشور که باید سکاندار جامعه باشد حتی نمی‌تواند مهارت‌های زندگی کردن را بیاموزد.
بهزیستی استان قزوین، حامی کودکان در معرض آسیب است
معاون اجتماعی بهزیستی استان قزوین با بیان اینکه این سازمان حامی کودکان در معرض آسیب است، گفت: بهبود وضعیت سلامت اجتماعی در بعد کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی همگانی، یکی از مهمترین دغدغه‌های هر حاکمیتی است که در تمام جوامع، بخشی از سیاست‌های کلان بوده و منابع مالی صرف آن می‌شود.
پری میرزایی افزود: در کشور ما نیز بخش قابل توجهی از اهداف کلان انقلاب، توجه به مسائلی نظیر ایجاد عدالت و رفع تبعیض‌های اجتماعی، احیای کرامت انسانی و بستر سازی مناسب اجتماعی و فرهنگی برای رشد و تعالی افراد بوده است.
وی اظهار داشت: این درحالی است که میزان بهره‌مندی اقشار مختلف جامعه از برنامه‌های اجتماعی، رفاه اقتصادی، امکانات فرهنگی و نظام سلامتی به یک میزان نیست و بخشی از مردم، به علل مختلفی از حیث بهره‌مندی از منابع اقتصادی و اجتماعی دچار مشکل هستند و در وضعیت دشوار و در معرض آسیب‌های گوناگون قرار دارند.
این مسوول اضافه کرد: از این رو، گام نخست برای تأمین سلامت اجتماعی، تلاش برای مدیریت، پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی است و سازمان بهزیستی با رسالت رویارویی با آسیب‌های اجتماعی تأسیس شده و اقدامات و برنامه‌های متعددی را در این راستا طرح‌ریزی و اجرا کرده است.
معاون اجتماعی بهزیستی قزوین با اشاره به راه اندازی اورژانس اجتماعی، تصریح کرد: لزوم رسیدگی به وضعیت افراد در معرض آسیب و کودکان موجب شد تا حساسیت ویژه‌ای در کشور شکل بگیرد که نهایتاً به تأسیس اورژانس اجتماعی منجر شود.
وی گفت:اورژانس اجتماعی در سال ۱۳۸۷ در شهرستان‌های استان قزوین آغاز به کارکرد و هم اکنون تمامی شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر جمعیت در استان قزوین دارای اورژانس اجتماعی هستند.
میرزایی افزود: یکی از مهمترین اهداف راه اندازی اورژانس اجتماعی خدمت رسانی به تمامی گروه‌های در معرض خطر است که در این بین کودکان و به خصوص کودکان کار بیشترین گروه هدف هستند، چون تأثیر خشونت، کودک‌آزاری و رفتارهای نامناسب اجتماعی در سنین کودکی، پایه و اساس بسیاری از ناهنجاری‌ها را ایجاد می‌کند بنابراین تلاش کردیم تا به مساله کودک و به‌خصوص کودک‌آزاری در استان قزوین به‌صورت جدی بپردازیم.
کودک آزاری در صدر تماس‌های اورژانس اجتماعی قزوین قرار دارد
معاون اجتماعی بهزیستی استان قزوین با بیان اینکه کودک آزاری در صدر تماس‌های آورژانس اجتماعی قرار دارد، افزود: طبق تعاریف موجود به هرگونه آسیب جسمی، فکری، جنسی، سوء استفاده، بی توجهی و بدرفتاری با کودکان زیر سن ۱۸ سال چه از سوی فردی که حضانت و سرپرستی کودک را بر عهده دارد یا یک فرد بزرگ‌تر در کانون خانواده یا خارج از آن باشد، "کودک‌آزاری" گفته می‌شود.
وی اظهار داشت: با بررسی‌های صورت گرفته در مصادیق کودک آزاری، می‌توان گفت که بیشترین کودک آزاری از نوع "غفلت و مسامحه" بوده، چون آزارگر از مصادیق کودک آزاری اطلاع نداشته است و رفتار خویش را به مثابه انجام موارد تربیتی عنوان می‌کند.
میرزایی اضافه کرد: آگاه‌سازی آحاد جامعه از مصادیق کودک آزاری و قوانین مرتبط با آن، بیش از پیش ضروری احساس می‌شود و همین امر نیز رسالت اورژانس اجتماعی را دوچندان می‌کند، به هر حال استفاده از کودکان برای فعالیت‌هایی غیر از روند طبیعی سن آنها کودک آزاری است و قطعاً در صورت تماس و اطلاع‌رسانی، اورژانس اجتماعی به مساله رسیدگی می‌کند.
این مسوول خاظر نشان کرد: کودک آزاری همواره یکی از مهمترین علل تماس با خط ۱۲۳ محسوب می‌شود که این مهم نشان دهنده حسایت عموم مردم به بحث کودکان و سلامت روانی آنان است.
وی تصریح کرد: در هشت ماه امسال، ۶ هزار و ۷۹۷ تماس با خط ۱۲۳ برقرار شد که نشان از شناخت گسترده مردم از خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی است.
میرزایی اضافه کرد: در ۶ ماهه نخست سال جاری از بین تمامی موارد کودک آزاری‌های اعلام شده بیش از نیمی دختر بوده و بیشترین کودکان آزاردیده در بازه سنی بین پنج تا ۱۳ سال قرار داشته اند، در حالیکه بیشتر این کودک آزاری‌های حادث شده بر روی اطفال از نوع غفلت و مسامحه بوده، به این معنی که از نیازهای اساسی کودک اعم از نیازهای بهداشتی، تحصیلی و معیشتی او غفلت شده است.
معاون اجتماعی بهزیستی استان قزوین تاکید کرد: بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که بیشتر آزارگران در سن ۳۵ تا ۳۹ ساله بودند و این نکته نیز حائز اهمیت است که عمده دلیل این کودک‌آزاری‌ها، اعتیاد والدین بوده و تندخویی و پرخاشگری نیز در مراتب بعدی قرار دارند.
وی با بیان اینکه هر چقدر، مدت زمان آزار، کوتاهتر باشد تبعات جسمی و روانی آن بر روی کودک کاهش می‌یابد، افزود: لزوم اطلاع‌رسانی به موقع توسط شهروندان، خانواده‌ها و سایر افرادی که شاهد کودک آزاری هستند دارای اهمیت خاصی است و بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که کودکان آزار دیده و در معرض آسیب حداقل به مدت یک ماه تحت فشارهای روحی و روانی قرار دارند.
کودک آزاری یک واقعیت تلخ اجتماعی در قزوین است
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری قزوین، کودک آزاری را یک واقعیت تلخ اجتماعی دانست و گفت:سند ملی حقوق کودکان در کارگروه اجتماعی زنان و خانواده تصویب و افق آن تا سال ۱۴۰۴ تنظیم شده است.
صدیقه ربیعی افزود: این سند برنامه جامعی است که تمام وظایف نهادهای مرتبط با پیگیری امور کودکان و نوجوانان را در ۱۰ سال آینده تبیین کرده است.
ربیعی افزود: در حال حاضر فرمانداری‌های شهرستان‌های استان، این سند ملی را دریافت کرده اند و با اجرای راهبردهای این سند می‌توانیم کودکان کار و آزار دیده را از وضعیتی که درگیر آن هستند نجات دهیم.
ربیعی اظهار داشت: نخستین راهبرد ما در این حوزه ارتقای وضعیت حقوق بنیادین کودکان بوده و اهدافی هم برای این راهبرد در نظر گرفته شده است که رفع موارد تبعیض ناروا، تضمین حق داشتن بقا، آزادی عقیده و غیره از جمله اهداف این راهبرد است.
وی خاطرنشان کرد: دومین راهبرد ما ارتقای روابط خانوادگی است که افزایش مراقبت‌های جایگزین، کاهش موارد محرومیت نگهداری از کودک و ارتقای وضعیت نگهداری کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست از اهداف این راهبرد است.
این مسوول گفت: راهبرد بعدی ما تأمین سلامت و رفاه اولیه کودکان است که گسترش خدمات تأمین اجتماعی، بهبود وضعیت سلامت کودکان و حمایت از کودکان در معرض خطر در آن دیده شده است.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری قزوین اظهار داشت: نهادینه‌سازی فرهنگ دوستدار کودک، تقویت فرصت‌های آموزشی و پرورشی، گسترش مراقبت‌های ویژه و تقویت تدابیر حمایتی از کودکان در معرض خطر، بهبود ساختار و نظام مدیریت و اجرای قوانین حمایتی در دستور کار ما قرار دارد.
ربیعی گفت: یکی از تلاش‌های ما برای ایجاد ساختار برای مدیریت بهتر این اوضاع، راه اندازی چهار گروه کاری تخصصی طرح حمایت از کودکان بوده که برای اقدام متناظر به شهرستان‌ها ابلاغ شده و جلسات آن به‌صورت مستمر در حال برگزاری است.
کلینیک تخصصی حقوق کودکان در قزوین راه‌اندازی شد
وی گفت: همچنین در راستای حمایت‌های حقوقی و قضایی از کودکان، تفاهم‌نامه‌ای با کانون وکلای دادگستری امضا کردیم که با هدف آگاهی با قوانین حوزه کودکان و ارائه خدمات حقوقی به کودکان آسیب‌دیده اجرایی شد و در مدت زمان کوتاهی توانست بخشی از مشکلات این حوزه را مرتفع کند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری قزوین اظهار داشت: در همین زمینه سلسله وبینار استانی در حال برگزاری است که کنشگران حوزه کودکان در این جلسات با حضور فعالان حوزه کودک در سطح ملی حضور دارند و می‌تواند به افزایش آگاهی در بعد گسترده در حوزه کودکان منجر شود.
ربیعی خاطرنشان کرد: همچنین با همکاری کانون وکلا کلینیک تخصصی حقوق کودک در شهرستان قزوین راه‌اندازی شد که در این کلینیک به همه کودکان، خدمات ارائه می‌شود و همچنین کودکان به‌صورت گروهی در این کلینیک حضور می‌یابند و آگاهی رسانی‌های لازم در خصوص حقوق فردی به این افراد صورت می‌گیرد.
وی افزود: ما معتقدیم بخشی از مشکلاتی که برای کودکان رخ می‌دهد به این دلیل است که کودکان و نوجوانان با حقوق خود آشنا نیستند.
قزوین شهر دوستدار کودک، خانه کودکان کار در قزوین راه‌اندازی شد
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری قزوین گفت: خانه کودکان کار قزوین با همکاری شهرداری راه‌اندازی شده است و خدمات آموزشی، فرهنگی، بهداشتی و تفریحی به این کودکان توسط سازمان بهزیستی ارائه می‌شود.
ربیعی افزود: آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های طرح شهر دوستدار کودک به شهرداری قزوین ابلاغ شده و کارگروه‌های این حوزه شکل گرفته و مباحث این حوزه در دستور کار قرار گرفته است که در همین راستا پارک ویژه کودکان در هفته کودک، کلنگ زنی شد و امیدواریم تا پایان سال مورد افتتاح و بهره‌برداری قرار بگیرد.
این مسوول اضافه کرد: همچنین در اقدامی دیگر با مشارکت بهزیستی استان، یک طرح آسیب شناسی و ریشه‌یابی در حوزه کودک آزاری و کودکان کار در استان صورت گرفت که در این پایش، پایین بودن سطح آگاهی مردم در خصوص حقوق کودکان از مهمترین علل این اتفاق بود و با همراهی سازمان‌های مردم‌نهاد در تلاشیم تا آگاهی مردم را در این حوزه ارتقا دهیم.
ربیعی اضافه کرد: ما با همه وجود معتقدیم که ارائه آموزش‌های درست به کودکان، نسل سالم و تندرست جامعه را تأمین خواهد کرد از این رو در تلاشیم تا با اجرای طرح‌های حمایتی در کنار جلوگیری از ترویج پدیده‌های اجتماعی نامناسب نظیر کودکان کار، از حقوق کودکان دفاع کنیم و برای آینده بهتر آنها تلاش نماییم.
منبع: ایرنا
68
