گونه‌های حیات وحش در معرض انقراض کشورمان کدامند؟
در پی شیوع ویروس کرونا در جهان علی رغم بهبود موقتی شرایط زندگی حیوانات طی چند ماه اخیر همچنان گونه‌هایی از حیات وحش کشور در معرض تهدید انقراض قرار دارند.
حیواناتی در در معرض خطر انقراض قراردارند، طیف وسیعی از گونه‌ها را دربر می‌گیرند. برای شناخت بهتر آن‌ها و آشنایی با خطراتی که این گونه‌ها را تهدید می‌کند، در ادامه به ۱۰ نکته اشاره شده است.
*گونه‌ای که می‌توان آن را منقرض شده به حساب آورد، پرنده مهاجری است که تنها بازمانده جمعیت غربی درنای سیبری در جهان است و تنها یک فرد از جمعیت آن باقی مانده است. تک درنای سیبری به نام «امید» معمولا آبان ماه به ایران می‌آید و در اواخر زمستان به زیستگاه اصلی خود در سیبری باز می‌گردد.
*اگر گونه‌های حیات وحش در معرض خطر انقراض ایران را در فهرستی قرار دهیم، بدیهی است که یوزپلنگ آسیایی در راس این فهرست قرار می‌گیرد چراکه جمعیت آن کمتر از ۱۰۰ فرد است و گونه دیگر بعد از آن گوزن زرد ایرانی است که جمعیت آن زیر ۱۰۰۰ راس است البته اقدامات اجرایی خوبی در جهت حفظ این گونه صورت گرفته که خیلی امیدوار کننده است.
* بسیاری از گونه‌های شاخص حیات وحش ایران در شرف تهدید و خطر انقراض هستند اما ممکن است برخی از آن‌ها در سطح جهانی تهدید نشده باشند مانند گونه «مرال» که در معرض تهدید جهانی نیست اما در جنگل‌های شمال کشور و گونه «شوکا» در غرب کشور به شدت در معرض خطر انقراض هستند که دلایل اصلی آن شکار غیر مجاز، تغییر کاربری اراضی و تخریب جنگل‌هاست که بر کاهش شدید جمعیت این گونه‌ها تاثیر گذاشته است و می‌توان گفت جمعیت‌های باقی مانده این گونه‌ها در پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده هستند.
*فوک دریای خزر نیز گونه‌ای است که در معرض خطر انقراض قرار دارد و جمعیت آن از چند میلیون به کمتر از ۵۰ هزار رسیده است و با وجود اینکه هنوز جمعیت قابل توجهی از فوک‌های دریایی باقی مانده‌اند اما کاهش جمعیت آن‌ها یک تهدید به حساب می‌آید چراکه تنها زیستگاه این گونه در دریای خزر است.
*خانواده‌ای از آبزیان که خاویار ماهی‌ها هستند و در ایران پنج گونه از آن‌ها در دریای خزر زیست می‌کنند به‌شدت در معرض خطر انقراض هستند چراکه از گونه ماده و باردار آن‌ها برداشت می‌شود و تنها زیستگاه آن‌ها نیز دریای خزر است.
*برخی از گونه‌های خزندگان کشور زیستگاه‌های بسیار محدودی دارند که مطالعات گسترده‌ای نیز روی آن‌ها انجام نشده است مانند مانند افعی دم عنکبوتی در غرب ایران و افعی البرزی که تهدید جدی متوجه آن‌ها نیست اما چون این گونه‌های خزندگان زیستگاه‌های جزیره‌ای شده کوچکی دارند، هر نوع دست‌درازی به این زیستگاه‌ها می‌تواند احتمال انقراض شدیدی برای این گونه‌ها ایجاد کند.
* لاک‌پشت‌های دریایی از دیگر خزندگانی هستند که زیستگاه‌های محدودی در سواحل جنوبی ایران برای تخمگذاری دارند بنابراین هنگام توسعه این سواحل باید این زیستگاه‌ها مد نظر قرار گیرد تا مزاحمتی برای لاک پشت‌ها هنگام تخمگذاری ایجاد نشود. توصیه کارشناسان این است که دولتمردان و تصمیم‌سازان توسعه با پیوست‌های محیط زیستی و با دیدن موضوعات مرتبط با تنوع زیستی برنامه‌های کلان توسعه را مد نظر قرار دهند تا تخریب زیستگاه‌ها و تهدید تنوع زیستی کاهش پیدا کند.
* برخی گونه‌های خزندگان مانند انواع سمندرها به علت تجاری شدن در معرض تهدید قرار گرفته‌اند. برخی از آن‌ها به عنوان گونه‌های زینتی وارد مقوله قاچاق شده‌اند و این مساله برای جمعیت آن‌ها مشکلاتی ایجاد کرده است. با این حال اقدامات خوبی از طرف سازمان‌های مردم نهاد انجام شده است که توانسته به این گونه سمندرها کمک کند.
* یکی از تهدیدات عمده تنوع زیستی کشور رهاسازی غیر علمی گونه‌های غیر بومی در طبیعت است مانند رها شدن ماهی‌های قرمز و لاک‌پشت گوش قرمز در طبیعت. افراد غیر متخصص که این حیوانات را در طبیعت رها و تصور می‌کنند حیوانی که در اسارت است باید در طبیعت رها شود درحالی که برای تمام گونه‌ها پروتکل‌های علمی وجود دارد.
* در برخی از جنگل‌های شمال کشور میمون «رزوس» دیده شده است؛ میمونی که از طریق قاچاق وارد ایران می‌شود و افرادی که این حیوان را خریداری می‌کنند پس از گذشت مدتی نمی‌توانند از آن نگهداری کنند و به جای آن که این حیوان را به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل دهند تا برنامه‌ای برای میمون در نظر بگیرد، آن را در جنگل رها می‌کنند این درحالیست که میمون «رزوس» می‌تواند هزاران انگل و بیماری را منتقل کند و به یک گونه مهاجم در شمال ایران تبدیل شود.
منبع: ایسنا
70
