تجارت سیاه پرندگان شکاری در ازای فلوس شیوخ عرب

همزمان با آغاز مهاجرت پرندگان شکاری به استان بوشهر طرح مقابله با کوخه‌نشینی با همکاری گشت‌ مشترک یگان‌های حفاظت محیط زیست و مشارکت جوامع محلی در استان آغاز می‌شود و به‌طور معمول تا پایان اویل آذر و اولین بارندگی ادامه دارد.

"کوخه نشینی" نوعی روش برای صید پرندگان شکاری است. کوخه که در اصطلاح محلی در بوشهر به آن "کوخک" گفته می‌شود، گودالی است با عمق بیش از یک متر که در زمین حفر و سقف آن به‌صورت قوسی شکل با سوراخ‌هایی برای دیدن جلو و اطراف پوشانده می‌شود.

طرح مقابله با کوخه‌نشینی که از اوایل شهریور آغازشده تا اولین باران پاییزی ادامه دارد. اولویت اجرای طرح در مناطق تحت حفاظت اداره کل حفاظت محیط‌زیست است ولی در سایر مناطق این استان بوشهر هم پایش آن‌ها انجام می‌شود.

سودجویان بی‌رحم پرندگان شکاری به دو شکل اقدام به صید می‌کنند نخست درجلوی کوخه سه رشته تورپهن می‌کنند و شخص کوخه نشین با قرار گرفتن دراین گودال و طعمه قراردادن پرندگانی نظیر دلیجه، کبوتر و قمری اقدام به جلب پرندگان شکاری نظیر بالابان و بحری کرده و پرنده گرفتار در تور را شکار می‌کنند.

در روش دوم شکارچی توری را بر روی کتف پرندگانی چون قمری، کبوتر، کوکر و... می‌گذارد و به پای پرندگان طعمه طنابی بسته و وزنه‌ای به آن آویزان می‌کند و به صورت سیار و با موتورسیکلت در عرصه‌های طبیعی وارد می‌شود و به محض مشاهده پرنده شکاری این پرنده را به سمت پرنده مدنظر پرتاب کرده و پرنده شکاری به قصد شکار به دنبال پرنده طعمه آمده و در صورت شکار پاهای پرنده شکاری در تور تعبیه شده بر روی کتف گیر خواهد کرد و پرنده صید خواهد شد.

یکی از شکارچیان پرندگان شکاری که سال‌هاست این کار را کنار گذاشته است اظهار می‌کند: کوخه‌بان‌ها رشته‌هایی دایره‌ای شکل را به کمک جلیقه‌هایی کوچک به پشت پرندگانی مثل کبوتر یا قمری به عنوان طعمه می‌بندند. آن‌ها سپس سر دیگر این رشته‌ها را با استفاده از یک طناب به موتورسیلکت وصل می‌کنند و طعمه‌ها را در ارتفاع پنج تا ده متری رها می‌کنند تا در معرض دید پرندگان شکاری قرار گیرند. در این حالت وقتی پرنده شکاری به طعمه حمله می‌کند، به محض فروبردن چنگال‌هایش در بدن آن، رشته‌های دایره‌ای دور چنگال‌ها گره می‌خورد و صید مورد نظر به دام می‌افتد.

اکبر ادامه می‌دهد: کوخه‌بان‌ها بعد از زنده‌گیری پرندگان شکاری آن‌ها را در سبدها یا قفس‌های مخصوصی می‌گذارند. بعد هم بر سر این پرندگان کلاه‌های مخصوصی می‌گذارند تا پرندگان اسیرشده نتوانند جایی را ببینند.

داشتن مرزهای دریایی طولانی در جنوب کشور و وجود مبادی قاچاق در این مرزها سبب می‌شود هیچ‌گاه آماری دقیق از حجم و میزان قاچاق پرندگان شکاری به کشورهای عربی در دست نباشد اما بر اساس آمار گمرک ایران کویت، قطر، بحرین، امارات و عربستان از بزرگ‌ترین واردکنندگان قاچاق پرندگان شکاری هستند و ایران به دلیل قرار گرفتن در مسیر مهاجرت شمال به جنوب پرندگان شکاری و هم‌چنین داشتن مرز آبی با کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس مسیر ترانزیت پرندگان قاچاق است.

اکبر می‌گوید: مشتری اصلی پرندگان شکاری شیوخ ثروتمند حاشیه خلیج‌فارس هستند که حاضرند میلیون‌ها تومان برای داشتن آن‌ها خرج کنند. این قوش‌بازان عواملی در کشور دارند که پرندگان شکاری را از صیادان محلی می‌خرند و با استفاده از لنج به کشورهای عربی قاچاق می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه سایز پرنده و جوانی آن در قیمت پرنده تعیین کننده است و خریداران رغبتی به پرندگان پیر ندارند، ادامه می‌دهد: در حالی که قیمت پرندگان صید شده در ایران بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون متغیر است اما واسطه‌ها این پرندگان که بیشتر از گونه چرخ و بحری هستند را به بهای میلیاردی به قوش‌بازان عرب می‌فروشند.

وی تصریح می‌کند: شیوخ عرب ابتدا پرندگان را دست آموز می‌کنند سپس آن‌ها را در طبیعت رها کرده تا برای‌شان شکار انجام دهند، و از این کار لذت می‌برند.

این شکارچی سابق با اشاره به اینکه اکنون در استان‌های خراسان، مازندران، گلستان و گیلان در نیمه شمالی کشور و بوشهر، کرمان و هرمزگان در نیمه جنوبی، درگیر این تجارت سیاه‌هستند، اضافه می‌کنند: ناگفته نماند که کوخه‌نشینی تا ۱۰ الی ۱۵ سال پیش در استان بوشهر اتفاق می‌افتاد اما به مرور زمان یا توجه به درآمد خوبش سایر استان‌ها که زیستگاه این پرندگان به شمار می‌روند، وارد این تجارت شدند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر نیز با بیان اینکه قیمت پرندگان شکاری بر اساس گونه، سن، سایز، وزن و دیگر معیارها متفاوت است، اظهار کرد: با توجه به قیمت بالای پرندگان در کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌توان گفت که شکار و قاچاق پرندگان نه تنها در بوشهر که در بیشتر استان‌های کشور اتفاق می‌افتد.

فرهاد قلی‌نژاد با اشاره به اینکه هدف شکارچیان بیشتر پرندگانی همچون بالابان یا به اصطلاح محلی چرخ، بحری و شاهین است، افزود: این پرندگان با هدف دست‌آموز شدن و استفاده از آن‌ها برای شکار پرندگانی همچون هوبره، چاخ لق و...، مسابقات سرعت، زیبایی و... زنده‌گیری، قاچاق و راهی کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله قطر می‌شوند.

وی عنوان کرد: در بیشتر نقاط استان بوشهر و هر جا که مکان امنی برای شکارچی وجود داشته باشد فرد متخلف شانس خود را برای گرفتن پرنده و پیمودن راه صد ساله در یک شب یا روز امتحان می‌کند. گاهی فرد متخلف در نقاط کوهستانی ۲ تا ۴ ساعت پیاده روی می‌کند و گاهی در مناطق استپی با خودرو و موتورسیکلت به دنبال صید می‌رود.

با اشاره به روند افزایشی کوخه نشینی تصریح کرد: با توجه به وضعیت معیشتی ضعیف افراد حاضر در جامعه و قیمت‌های زیاد این پرندگان در کشورهای خلیج فارس، همچنین پایین آمدن ارزش پول ملی کشور متأسفانه شاهد افزایش این عمل تخلف در کشور و استان هستیم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر بیان کرد: بالابان، بحری، شاهین، پلیکان خاکستری، عقاب شاهی، عقاب دریایی دم سفید، عقاب ماهی خوار، هوبره و اردک بلوطی از جمله گونه‌های در خطر انقراضی هستند که در فصل مهاجرت به بوشهر می‌آیند.

قلی‌نژاد خاطرنشان کرد: فرهنگ‌سازی می‌تواند کمک شایانی به موضوع قاچاق کند و از ارگان‌های بسیار مهم صداوسیما است که تاکنون همکاری و فعالیت چندانی با این اداره کل و سازمان نداشته است.

وی با اشاره به احکام سبز قضایی در خصوص متخلفان محیط زیستی گفت: در یک سال اخیر تعداد شش حکم سبز در مراجع قضایی استان بوشهر با مشاوره این اداره کل صادر و اجرا شده است. احکام سبز با توجه به سیاست حبس زدایی قوه قضاییه و اهمیت فرهنگسازی زیست محیطی، بی‌شک تاثیر زیادی در میان شهروندان و آحاد جامعه می‌گذارد و به فرآیند هوشیارسازی اجتماعی مردم در زمینه حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی کمک شایانی می‌کند.

منبع: ایسنا

70