دلایل عدم افزایش تاج سد دز/خطر آبگرفتگی چاههای نفتی، مانع اصلی

تورج فتحی، کارشناس منابع آب و محیط زیست با اشاره به اینکه میزان رسوبات واردات شده به سد دز، طی سال‌های گذشته به دلیل عدم لایروبی افزایش یافته است، گفت: حدود یک دهه پیش وزارت نیرو تصمیم گرفت تا ارتفاع تاج سد دز را در قالب طرح توسعه این سد، ۱۵ متر افزایش دهد؛ چراکه میزان رسوبات پشت این سد، در حال افزایش بود.

وی ادامه داد: وزارت نفت با چنین تصمیمی مخالفت کرد؛ چراکه در اثر این افزایش ارتفاع تاج و نیز بالا رفتن حجم آب پشت آن، مناطق نفتی و چاه‌های نفتی به طور کامل زیر آب می‌رفت و احتمال داشت در نتیجه زیر آب رفتن آنها، آب سد آلوده به مواد نفتی شود.

فتحی با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی در بخش بالادستی رودخانه دز، طرح‌های آبخیزداری و حفاظتی را پیگیری نکرده است، افزود: با توجه به جنس خاک در بخش بالادستی سد دز، زمین این منطقه قابلیت فرسایش بالایی دارد، بنابراین اجرای طرح‌های آبخیزداری و حفظ و توسعه پوشش گیاهی این منطقه، ضرورت بیشتری دارد.

به گفته این کارشناس حوزه سدسازی، طی ۲ تا ۳ دهه اخیر میزان چرای دام در مراتع پشت سد دز افزایش و در نتیجه میزان رسوب به پشت این سد نیز بیشتر شد که یکی از راهکارهای موجود در این زمینه، افزایش تاج سد است؛ چرا که با توجه به افزایش جمعیت، نیاز به سهم آب نیز بیشتر می‌شود.

این کارشناس منابع آب و محیط زیست، بخشی از دلیل بروز سیلاب‌ها را بی توجهی به طرح‌های حفاظتی از منطقه گلستان تا حوضه زاگرس دانست و اظهار داشت: تجربه نشان می‌دهد نظارت کافی به مراتع صورت نمی‌گیرد؛ به طوری که در یکی از مناطق، پروانه چرا برای ۳۰۰ رأس داده شده بود، اما ۴ هزار رأس در حال چرا بودند؛ از سویی دیگر بودجه مربوط به بخش‌های حفاظتی داده نمی‌شود.

وی ادامه داد: به این ترتیب شاهد افزایش ضریب روان آب‌ها در بخش بالادستی سدها بوده که در نتیجه آن، شاهد ورود گل و لجن فراوان به رودخانه‌ها در نتیجه ایجاد سیلاب اخیر هستیم؛ ضمن اینکه مخازن سدها ما متناسب حجم ورود آب نیست که در نتیجه آن، کاهش عمر مفید سد مشاهده می‌شود.

منبع: مهر

1981