هوای پاک، آسمان آبی میراثی هفت ساله در اراک

وجود بیش از ۲ هزار و ۹۰۰ واحد صنعتی کوچک و بزرگ، همجواری با غول‌های بزرگ صنعتی همچون ایرالکو، پالایشگاه و نیروگاه شازند، کارگاه‌های صنعتی تولید شن و ماسه و کوره‌های آجرپزی نیز به نظر برخی از کارشناسان در وضعیت کیفی هوای اراک منشا تاثیر هستند اما هنوز سهم آلایندگی صنایع در آلودگی هوای این کلانشهر به طور دقیق و یا در قالب سلسله یافته‌های تحقیقاتی و کارشناسی مدون مشخص نشده است.

در سایه تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته از سال ۹۲ تاکنون، روز به روز از روزهای خاکستری کلانشهر اراک کاسته شده و در بهار امسال نیز این شهر به عنوان یکی از پاک‌ترین کلانشهرهای کشور معرفی شد.

شرکت گاز استان مرکزی در اواخر آبان‌ماه سال ۹۲ اقدام عملیات اجرایی احداث خطوط لوله گاز به کوره‌های آجرپزی منطقه مرزیجران را آغاز کرد که با تحقق آن، مابقی کوره‌های آجرپزی این منطقه که از سوخت‌های مایع جهت کوره‌ها استفاده می‌کردند، به شبکه سراسری گاز شهر اراک متصل شدند.

با اجرای این طرح بزرگ زیست محیطی، احداث ۱۲ کیلومتر خط لوله گاز و جانمایی دو ایستگاه تقلیل فشار گاز با هزینه‌ای بالغ بر سه و نیم میلیارد تومان در دستور کار قرار گرفت.

گازسوز کردن کوره‌های آجرپزی، استفاده از سوخت دارای استاندارد یورو چهار، خارج شدن دیگ‌های قدیمی شرکت ایرالکو از مدار تولید و ممنوعیت استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه شازند به دستور رئیس‌جمهور از جمله مهمترین اقدامات صورت گرفته در راستای بهبود وضعیت کیفیت هوای اراک است.

ارتقای کیفیت روزهای سالم

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: کیفیت هوای اراک در طول سال‌های اخیر و از سال ۹۲ تا پایان سال ۹۸ با بهبود چشمگیر و قابل ملاحظه‌ای همراه بوده و هر سال از تعداد روزهای آلوده کاشته شده است

رضا میرزایی با یادآوری روند ارتقای کیفیت هوا در اراک افزود: در سال ۹۲ تعداد روزهای ناسالم ۱۱۵، سال ۹۶ معادل ۶۳ ، یک سال بعد ۴۷ و در سال ۹۸ برابر با ۴۰ روز بوده که کاهش قابل توجه آلودگی را نشان می‌دهد.

وی بیان کرد: تعداد صنایع آلاینده از ۱۵۵ واحد در سال ۹۲ به ۶۴ واحد در سال ۹۸ رسیده و پایش و نظارت برخود اظهاری صنایع نیز در این مدت از ۳۲۱ مورد به ۵۳۳ مورد افزایش یافته که تاثیر زیادی در گاهش آلایندگی به جا گذاشته است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: از سال ۹۳ تا ۹۷، آلاینده مسئول هوا در کلانشهر اراک ذرات معلق است و کمتر گاز دی‌اکسید گوگرد بوده به طوری که آلاینده مهم ۴۶ روز ناسالم پارسال تیم ذرات و فقط و هفت روز گاز دی‌اکسید گوگرد بوده است.

میرزایی افزود: از ابتدای سال ۹۸ تا نیمه دی ماه ۲۲۷ روز سالم، ۳۴ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم برای همه گروه‌ها گزارش شد.
وی اظهارداشت: از سال ۹۵ تاکنون ۷۸ روز آلوده، از سال ۹۶ تاکنون ۴۹ روز آلوده، از سال ۹۷ تاکنون ۴۰ روز آلوده و از ابتدای سال ۹۸ تاکنون، ۳۵روز آلوده ثبت شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد : آلودگی هوا نسبت به سال گذشته ۱۲درصد کاهش داشته و نسبت به سال ۹۶ حدود ۵۵ درصد کاهش روزهای آلوده ثبت شده است.

وی با بیان اینکه اراک از اول فروردین ماه تا ۱۵ تیرماه امسال اراک با ثبت ۳۱ روز پاک دومین کلانشهر با بیشترین روزهای پاک در کشور بوده است، اظهار داشت: تداوم این روند نیازمند همکاری صاحبان صنایع ، مسئولان و اقشار مختلف مردم است.

سمن‌های اراک بیکار ننشستند / سه شنبه‌های بدون خودرو، ایده‌ای که از اراک کلید خورد

برای مقابله با پدیده آلودگی هوای اراک، علاوه بر اقدامات دولت و اتخاذ راهبردهای کلان، فرهنگ سازی و جلب مشارکت طیف‌های مختلف مردمی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.

براساس اطلاعات و برخی گزارش‌ها سهم منابع متحرک شامل(خودروها و وسایل نقلیه) در آلودگی هوای اراک حدود ۴۵ درصد عنوان شده‌ است که استفاده از دوچرخه و وسائل نقلیه با سوخت پاک می‌تواند در افزایش شمار روزهای عاری از آلایندگی مثمر ثمر باشد.
جمعی از فعالان زیست محیطی و مردم اراک در سال‌های پیش بر آن شدند که کمپین هوای پاک را در فضای شبکه مجازی با عنوان سه شنبه‌های بدون خودرو برای اراک تشکیل دهند و در این فراخوان اعلام کرده اند که نفس اراک به شماره افتاده و ساکنان آن در معرض تهدید سلامت هستند.
تشکل‌های زیست محیطی در پی آن شدند تا با مشارکت مردمی، موضوعات زیست محیطی را برجسته کنند و در این راستا با 'نه' گفتن به تردد خودروهای شخصی در سه‌شنبه‌های هر هفته، حرکتی نمادین و فرهنگی را تقویت کنند که گستره آن امروز در اقصی نقاط کشور به چشم می‌خورد.

وضعیت هوای اراک در سال جاری

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز گفت: تعداد روزهای پاک در کلانشهر اراک از ابتدای امسال تاکنون نسبت به مدت مشابه قبل ۷۹ درصد افزایش یافته است.

علیرضا محرابیان افزود: در این مدت اراک ۳۲ روز پاک در کارنامه خود به ثبت رسانده که این آمار در سال ۹۸ به هفت روز و در سال ۹۷ به ۲۳ روز رسیده بود.

وی بیان کرد: تعداد روزهای ناسالم هوای شهر اراک نیز از ابتدای امسال تاکنون به ۱۱ روز رسیده که این آمار در مقایسه با ۲۳ روز هوای ناسالم مدت مشابه قبل، ۵۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

کارشناس مسئول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: تعداد روزهای ناسالم هوای اراک در مدت مشابه در سال ۹۷ نیز به ۳۵ روز رسیده بود.

محرابیان اظهار داشت: کلانشهر اراک از ابتدای امسال تاکنون هیچ روز ناسالم برای تمام گروه‌های سنی حساس را به ثبت نرسانده اما در مدت مشابه سال قبل ۲ روز و در سال ۹۷، یک روز ناسالم برای تمام گروه‌های سنی داشته است.

وی گفت: تعداد روزهای سالم هوای اراک نیز در این مدت به ۱۲۷ روز رسیده و این آمار در مدت مشابه سال ۹۸ به ۱۴۰ روز و در مدت مشابه سال ۹۷ به ۸۱ روز رسیده بود.

دولت تدبیر و امید و سیاست‌های مقابله‌ای با آلودگی هوای اراک

استاندار مرکزی نیز معتقد است: سیاست‌ها و اقدامات دولت تدبیر و امید در مقابله با آلودگی هوای اراک در طول سال‌های گذشته ارزشمند است و امید است در سایه این تصیمات روز به روز وضعیت هوای این شهر بهتر شود.

سید «علی آقازاده» افزود: اقدامات کارگروه کاهش آلودگی هوای اراک که برگرفته از سیاست‌های کلان دولت است در چهار سال اخیر، موجب افزایش کیفیت هوا در کلانشهر اراک شده و این منطقه با راهبردهای هدفمند در مسیر سیاست‌های اصلاحی زیست‌محیطی قرار گرفته است.

وی بیان کرد: شمار روزهای ناسالم سال ۹۵ این کلانشهر ۱۰۵ روز بود که این شاخص در سال ۹۶ به ۶۳ روز و سال ۹۷ به ۴۷ روز کاهش یافت اما سال ۹۸ به دلیل وجود گذران پاییز و زمستان سخت و ایستایی هوا با ۵۳ روز شمار روزهای آلوده بیشتری داشت که با تدابیر ویژه تلاش می‌شود امسال روند کاهشی را تجربه کند.

استاندار مرکزی ادامه داد: ساماندهی وضعیت بنزین در چند سال اخیر و جایگزینی سوخت خودرو با محصول باکیفیت استانداردهای جهانی، تغییر سوخت مازوت نیروگاه شازند به گاز و خروج کامل دیگ‌های قدیمی شرکت ایرالکو از مدار تولید و ساماندهی کوره‌های آجرپزی از جمله اقدامات هدفمند دولت در راستای کاهش آلودگی هوا برای اراک بوده و علاوه بر آن گام‌های بلندی برای انتقال آندسازی ایرالکو برداشته شده و حدود سه هزار هکتار فضای سبز نیز از سوی منابع طبیعی و شهرداری ایجاد شده است.

آقازاده اظهار داشت: تلاشی که در راستای کاهش آلودگی هوای اراک به کار گرفته شده باید با جدیت ادامه ‌یابد و در این راه بیشتر از اقدامات مطالعاتی و تحقیقاتی دانشگاه‌ها بهره‌گیری شود.

عمل به تعهدات زیست محیطی صنایع در دولت تدبیر و امید افزایش یافته است

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی نیز گفت: عمل به تعهدات زیست محیطی صنایع به ویژه صنایع آلاینده در دولت تدبیر و امید افزایش یافته است.

مهدی زندیه وکیلی افزود: اقدامات صورت گرفته در راستای موضوع کاهش آلایندگی صنایع استان مرکزی و بویژه شهر اراک در دولت تدبیر و امید مطلوب بوده اما هنوز کافی نیست و باید روز به روز این مهم بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

وی بیان کرد: شرکت ایرالکو یکی از صنایع آلاینده در اراک بود، اما در سال‌های اخیر این شرکت تلاش‌های زیادی در راستای تعهد به مسئولیت‌های زیست محیطی خود انجام داده و بحث انتقال واحد آندسازی آن نیز با جدیت در دستور کار است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی ادامه داد: انتقال آندسازی این شرکت از برنامه زمان‌بندی عقب است اما ،برخی مشکلات اقتصادی، مالی و کرونا در این مسیر تاثیرگذار بوده و با تلاش و جدیتی که به کار گرفته شده، گام نخست این طرح تا پایان دولت راه‌اندازی می‌شود.

زندیه وکیلی عنوان کرد: تلاش‌های زیادی در بخش‌های مختلف برای کاهش آلودگی هوای اراک تاکنون در دولت تدبیر و امید صورت گرفته که امید است این مهم روز به روز افزایش بیشتری یابد.

وی اظهار داشت: منشاء آلودگی هوا در استان مرکزی با اقدامات مناسب صورت گرفته تغییر کرده و هم‌اکنون بیشترین علت آلودگی این شهر مربوط به خودروها است که نیاز است در این راستا نیز مردم همکاری‌های مناسبی داشته باشند.

اراک یکی از هشت کلانشهر آلوده کشور است و در این منطقه بیش از ۶۲۰ هزار نفر جمعیت زندگی می‌کنند.