«غریبانه» کویتی‌پور چگونه حاشیه‌ساز شد؟
مجموعه آلبوم‌های «غریبانه» از شناخته‌شده‌ترین و پرطرفدارترین آثار موسیقایی مرتبط با مضامین عاشورایی است که تجربه‌ای متفاوت را در کارنامه غلام کویتی‌پور ثبت کرد.
غلامعلی کویتی‌پور ۶۲ ساله از جمله نوحه خوانان شاخص اهل بیت (ع) و دفاع مقدس است که از دوران نوجوانی آن هنگام در مقطع اول راهنمایی در زادگاهش خرمشهر به تحصیل مشغول بود به فراگیری موسیقی پرداخت و به دلیل صدای خاص و متفاوتی که داشت به دبیرستان پیشاهنگی آن دوران معرفی شد. فضایی که گویا برادر بزرگترش یکی از مشوقان اصلی او در ورود به موسیقی بوده است.
این خواننده و نوحه‌خوان که در برخی از گفتگوهای رسانه‌ای‌اش علاقه‌مند است به او «حماسه خوان» بگویند در سال ۱۳۵۶ بود که خوانندگی و ورود به این فضا را با نوحه‌خوانی اهل بیت (ع) آغاز می‌کند و با آغاز دوران دفاع مقدس رفته‌رفته خود را به‌عنوان یکی مداحان معروف این دوران معرفی می‌کند. او در این دوره زمانی است که نوحه‌های ماندگاری چون «عمه بابایم کجاست»، «به کربلا آب روان قیمت جان شد»، «برلب دریا لب دریا دلان خشکیده است»، «دوست دارم کز غم جانسوز عاشورا بمیرم»، «عمه جان اینجا کجاست»، «الا یا ایهاالساقی» و «ممد نبودی ببینی» را در هیأت‌های مذهبی منطقه جنوب و جبهه‌ها می‌خواند که همین آثار وی را همراه با نوحه خوانانی چون صادق آهنگران و حسین فخری تبدیل به معروف‌ترین مادحین دوران دفاع مقدس می‌کند.
قطعاً برای واکاوی و کنکاش در آثار آئینی کویتی‌پور که دوران فعالیت‌هایش در این عرصه از فراز و نشیب زیادی برخوردار بوده می‌بایست در وقت و فرصت بیشتری بپردازیم. چرا که او بعد از دوران هشت ساله دفاع مقدس گرچه مدتی را در سکوت خبری مطلق گذراند اما مواضع پرحاشیه و بعضاً جنجال‌برانگیز او در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سال‌های اخیر آنچنان نمای متفاوتی از این مداح و خواننده را به مخاطبان معرفی کرد که قطعاً باید بیشتر روی این رویکردها تمرکز کرد.
قصه تولید «غریبانه» به روایت آهنگسازی که مدت‌هاست نیست!
اما همان گونه که اشاره شد، یکی از اتفاقات مهم دهه هشتاد به ویژه در حوزه تولید نواهای عاشورایی که توانست به سهم خود یکی از ارکان مهم ساختارشکنی و عبور از خط قرمزهای تولید نواهای مرتبط با ایام سوگواری محرم و صفر آن سال‌ها لقب بگیرد، بدون تردید انتشار مجموعه آلبوم‌های «غریبانه ۱ و ۲» به آهنگسازی و تنظیم مجید رضا زاده آهنگساز فعال آن دوران و هنرمند گمشده این سال‌ها به خوانندگی غلامعلی کویتی پور بود که صدای او در عرصه خوانندگی تا قبل از انتشار این آلبوم هراز چندگاهی در برخی فایل‌های صوتی بی‌کیفیت و آثار نمایشی و تصویری شنیده می‌شد. فرآیندی که گویی مطابق میل این نوحه خوان برجسته هم بود و او بدش نمی‌آمد تا در این عرصه توانایی‌های منحصر به فرد خود را بیازماید.
آلبوم «غریبانه» سال ۱۳۸۲ در آستانه ایام عزاداری محرم و صفر آن سال‌ها با آهنگسازی مجید رضازاده هنرمند معروف آن روزهای موسیقی پاپ ایران منتشر شد. مجموعه‌ای که در نوبت اول انتشار به دلیل حال و هوای نزدیک به موسیقی پاپ و استفاده از سازهای الکترونیک به شدت در میان شنوندگان معروف شد و در همان قالب نوار کاست که پیش روی مخاطبان قرار گرفت تبدیل به یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌هایی شد که به عنوان یک محصول شنیداری متفاوت ویژه عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) به حساب می‌آید.
بسته‌ای به شدت غافلگیرکننده که قطعاً مخالفانی هم داشت؛ کما اینکه خیلی از کارشناسان، نوحه خوانان و حتی مخاطبانی که گوش شنیداری آنها دلبسته و وابسته به نواهای سنتی نوحه‌های عاشورایی آن دوران بود مواضع تندی هم در برابر این اقدام کویتی پور برای ورود یک نوحه خوان به موسیقی ارائه دادند. مواضع تندی که گویا مختص آن دوران بود چرا که در دهه ۹۰ این ساختار به شکل عجیب و غریب و حتی افراطی جای خود را در میان محصولات موسیقایی مرتبط با محرم و صفر باز کرد و تبدیل به فرآیندی شد که حتی نهادهای دولتی همچون صدا و سیما، وزارت ارشاد، حوزه هنری و بعدها سازمان اوج در مسیر تولید آن اهتمام از خود نشان دادند.
«اسم اعظم»، «سنگ می‌بارد»، «غرق به خون»، «ملکوت»، «غریبانه»، «رخصت دیدار»، «چنگ دل»، «گفتم کجا» قطعات گنجانده در آلبوم «غریبانه ۱» و «حیلت رها کن»، «ای آسمان»، «خدایا خدایا»، «ممد نبودی»، «روز تنهایی»، «اشک من»، «یاران» از جمله قطعاتی هستند که در آلبوم «غریبانه ۲» منتشر شده است.
تولد چند حاشیه به واسطه صدای آقای کویتی‌پور
مجید رضازاده آهنگساز آلبوم «غریبانه ۱ و ۲» که داستان انتشار «غریبانه ۲» آن وارد حاشیه عجیب و غریبی شده بود، درباره داستان تولید آلبوم «غریبانه ۱» گفته بود: سال ۸۲ بود که به پیشنهاد مجتبی شاه‌علی مدیر مؤسسه فرهنگی هنری نوای رامشه قرار شد یک مجموعه صوتی ویژه محرم و صفر آماده کنم. این مجموعه صوتی در ابتدای امر دارای ۱۷ قطعه بود که بعدها در قالب دو آلبوم «غریبانه ۱ و ۲» با خوانندگی غلام کویتی‌پور منتشر شد و اتفاقاً منجر به شکل‌گیری جریانی شد که خوب یا بد پای بسیاری از آهنگسازان را برای کار در حوزه موسیقایی عاشورا باز کرد.
این آهنگساز و خواننده ادامه داد: ما برای تولید آلبوم ۱۷ آهنگ را انتخاب کرده بودیم که با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته ۸ قطعه برای آلبوم «غریبانه ۱» و ۹ قطعه برای آلبوم «غریبانه ۲» انتخاب و روانه بازار موسیقی شد. البته در آلبوم دوم رویکرد موسیقی از حالت مذهبی صرف خارج شده بود و به سمتی رفت که بیشتر رنگ و بوی موسیقی عرفانی داشت. البته بعد از انتشار آلبوم «غریبانه ۱» مشکلات حاشیه‌ای زیادی برای ما پیش آمد. یکی از آنها مربوط به مسائل مالی این آلبوم است که همچنان بعد چند سال از تولید آن برای عده‌ای از دوستان منفعت مالی دارد اما برای من نتیجه‌ای نداشت. به هر حال سختی‌های زیادی برای تولید این آلبوم کشیده شد که متأسفانه در روزهای اوج انتشار آن کسی به آنها توجه نکرد. از سوی دیگر با توجه به اینکه کویتی‌پور آشنایی چندانی با محیط استودیو در ابتدای کار نداشت ما به کمک محمدرضا احمدیان به وی کمک‌های زیادی کردیم که در ضبط اثر با مشکل فنی مواجه نشویم چرا که این آلبوم اولین کار در ژانر موسیقی مذهبی بود که در قالب یک آلبوم برای مخاطبان موسیقی ارائه شد. آلبومی که خیلی‌ها بعد از ما آمدند اما موفقیتی هم در این زمینه کسب نکردند.
رضا زاده در همین گفتگو بود که درباره ادامه تولید این نوع آلبوم‌های موسیقی ویژه محرم و صفر گفت: تولید مجموعه‌های این چنینی به نوعی یک ریسک محسوب می‌شود بنابراین نمی‌توان هر زمان که خواستیم به تولید چنین آثاری اقدام کنیم چراکه کیفیت مورد نظر از بین می‌رود و نمی‌توان به توفیق آلبوم امیدوار بود. مگر اینکه فکر جدیدی پشت کار باشد تا در این گونه بتوانیم کار کنیم. البته ما از سال ۷۸ تا ۸۳ هر کاری کردیم موفق بود و این نشأت گرفته از همکاری یک گروه منسجم بود که باعث تولید آثار خوبی برای علاقه مندان موسیقی شد.
وقتی آلبوم‌های یک نوحه‌خوان از بازار جمع‌آوری شد
اما یکی از حاشیه‌های اصلی مربوط به تولید مجموعه غریبانه به نحوه انتشار آلبوم دوم این مجموعه در سال ۱۳۹۳ برمی‌گردد، زمانی که خبر می‌رسد این آلبوم از بازار موسیقی جمع‌آوری شده است!
غلامعلی کویتی پور در یک گفتگوی رسانه‌ای بود که درباره این حاشیه دردسرساز با اشاره به انتشار بدون هماهنگی آلبوم «غریبانه ۲» توسط وزارت ارشاد گفت: در این آلبوم به غیر از دو قطعه که صدای اصلی خودم بود، بقیه قطعات تقلید صدای من بود و صدای اصلی من نبود. وزارت ارشاد با انتشار این آلبوم به اسم کویتی‌پور احترام گذاشت اما به خود کویتی‌پور نه. دلیل جمع‌آوری این آلبوم به هیچ عنوان بحث مالی نبود دلیل اصلی آن این بود که قطعات صدای من نبود و حتی ملودی‌ها هم برای من نبود.
این خواننده و نوحه خوان در گفتگوی دیگری هم که بخشی از آن به آلبوم «غریبانه» اختصاص داشت، اینگونه توضیح داده بود که: یک بار یکی به‌ام گفت نظر خودت درباره غریبانه چیست؟ گفتم یک سر سوزن قبولش ندارم. کار نهایی‌نشده‌ای بود که در بازار پخش شد. از نظر کار اجرایی، اصلاً قبولش ندارم. بعد که غریبانه درآمد، متعصبان ناراحت شدند که چرا این را خوانده‌ای اما بعد خودشان گفتند وقتی دیدیم بچه‌های نسل سوم هم آهنگ‌های تو را گوش می‌دهند، گفتیم خدا پدرش را بیامرزد اما من خودم می‌دانم نوحه نسبتی با موسیقی ندارد؛ مخصوصاً خواندن روضه و مقتل که مورد علاقه من است. گفتم غریبانه برای من ارزش موسیقی ندارد اما برایم قداست عجیبی دارد چون شبی به بازار رفت که آمریکا برای بار دوم به عراق حمله کرده بود و خطر، مرز را تهدید می‌کرد؛ برای همین حال و هوای حماسی داشت.
به هر حال از قصه‌های پرحاشیه غلامعلی کویتی پور و اظهارنظرات تند و تیزش در این سال‌ها و البته داستان دنباله دار آلبوم «غریبانه ۲» که بگذریم، باید اذعان کرد که مجموعه غریبانه به ویژه «غریبانه ۱» یکی از آثار مهم و تأثیرگذار موسیقی در حوزه نواهای عاشورایی است که به دلیل تنظیم ارکسترال و استفاده از سازهای الکترونیک موجب ایجاد جریان تازه‌ای شد که اگر به خوب یا بد بودنش فعلاً کاری نداشته باشیم، شرایط جدیدی را در فرآیند تولید محصولات موسیقایی مرتبط با محرم و صفر ایجاد کرد. شرایطی که بدون تردید می‌تواند به عنوان یکی از مهم‌ترین اتفاقات موسیقایی به ویژه در حوزه موسیقی پاپ و ورود آن به جریان تولید آثار مذهبی به حساب آید.
اگرچه انعکاس وسیع این آلبوم موجب تولید آلبوم غریبانه ۲ شد و صد البته به محبوبیت آلبوم اول نرسید، اما بی گمان حزن و اندوه نشسته بر حنجره غلام کویتی پور به عنوان یک نوحه خوان یا به قول او «حماسه خوان» نمی‌تواند فضایی را فراهم کند که بتوانیم به راحتی از نواهای این آلبوم عبور کنیم. آلبومی که با تنظیم یک آهنگساز موسیقی پاپ به نام مجید رضازاده شیرینی و تأثیر این اثر موسیقایی را دو چندان کرده و موجب شده تا از این مجموعه به عنوان یکی از ماندگارترین آلبوم‌ها در عرصه نواهای عاشورایی نام ببریم.
منبع: مهر
72
حرفی برای خون شهدایی که بی جهت با آهنگ شمای کویتی پور ریخته شد و زندگیهایی که نابود کردی تو جنگ داری بزنی چطور تا الان زنده ای مرد خجالت نمیکشی نتیجه کار خبیثانه شما تو جنگ ایران و عراق رو میبینی و هنوز زنده ای
آقای‌‌‌ج‌این‌آقا‌‌با‌خواندن‌‌اشعار‌‌حماسی‌روحیه‌به‌رزمندگا‌ن‌‌هشت‌سال‌دفاع‌مقدس‌‌‌‌‌‌‌می‌دادند.شما‌درآن‌زمان‌‌کجای‌‌این‌اتفاق‌بودید