رقابت‌های مسموم در فضای موسیقی
حسین رضایی‌نیا، نوازنده دف و از هنرمندان شرکت‌کننده در پروژه «همساز» ضمن اشاره به انگیزه‌های حضورش در این مجموعه از برخی سیاست‌های مدیریتی در حوزه موسیقی انتقاد کرد.
حسین رضایی نیا که طی سال‌های گذشته با بسیاری از گروه‌ها و هنرمندان سرشناس حوزه موسیقی همکاری داشته، ضمن اشاره به نحوه حضورش در پروژه «همساز» گفت: «همساز» می‌تواند الگویی برای نزدیک شدن ما به فرم ایده آلی در نوازندگی سازهای کوبه‌ای با در نظر داشتن ضرورت و اهمیت حفظ رفاقت‌ها و صمیمیت‌ها در مسیر اجرای موسیقی ارزشمند ایجاد کند. امروز متأسفانه سازهای کوبه‌ای و به شکل ویژه ساز دف با سبک و سیاق‌های مختلف که بعضاً آمیخته به حرکات نمایشی و عجیب هستند نواخته می‌شوند که نه تنها این مسیر به بی‌راهه می‌رود بلکه آسیبی جدی به ساز دف و نوازندگی آن می‌زند.
از توسعه فضای مسموم در موسیقی جلوگیری کنیم
این هنرمند توضیح داد: در فضای تولید آثار موسیقایی لازم است که رفاقت و صمیمیت‌ها جای رقابت‌های مبتنی بر حسادت را بگیرند تا به این ترتیب خود اهالی موسیقی فارغ از تمسخر یا نقدهای غیرمنطقی و نابجا بتوانند پشتیبان یکدیگر باشند و به تولید و تشویق آثار فاخر کمک کنند. در غیر این صورت با توسعه فضای مسموم در عرصه موسیقی و در عین حال با توجه به اینکه هیچ پشتیبانی کارآمدی هم از این عرصه نمی‌شود، شاهد مشکلات جدی خواهیم بود.
وی افزود: گاهی لازم نیست ساز کوبه‌ای در تمام قطعات به صورت مستمر حضور داشته باشد. امکان دارد که یک ساز کوبه‌ای تنها در ۱۰ ثانیه از یک قطعه نواخته شود اما چنان درست و دقیق باشد که اثر خود را بر مخاطب بگذارد. البته این کار بستگی به تفکر آهنگساز دارد. اما الان شاهد آن هستیم که نوازندگان سازهای کوبه‌ای، بدون اینکه رزومه و سابقه پرباری در موسیقی داشته باشند، تنها با تکیه بر حرکات نمایشی در نوازندگی در پی مطرح کردن خود هستند. از سوی دیگر متاسفانه سلیقه مردم هم با شنیدن موسیقی‌های ناخوشایند و شنیدن شعرهای کم محتوا و بی محتوا آسیب دیده و پذیرای این دست کارها می‌شوند که ارزش هنری چندانی ندارند.
طراحی یک الگو برای حفظ جایگاه نوازندگان
این نوازنده سازهای کوبه‌ای که با هنرمندانی چون محمدرضا شجریان، کیخسرو پورناظری، شهرام ناظری، علی اکبر مرادی، مجتبی میرزاده و همایون شجریان سابقه همکاری داشته، در ادامه صحبت‌های خود پیشنهاد افزوده شدن دیگر سازهای کوبه‌ای به پروژه «همساز» را مطرح کرد و گفت: امروز متأسفانه خوانندگان محور اصلی موسیقی در انواع مختلف آن هستند. بنابراین کار با خواننده شناخته می‌شود در صورتی که آهنگساز و نوازندگانی هستند که به طور جدی در یک اثر موسیقایی سهیم هستند و باید جایگاه و ارزش آنان جدی گرفته شود. بنابراین «همساز» می‌تواند یک الگو برای حفظ جایگاه نوازندگان باشد اما در کنار این پروژه لازم است که کارهایی همسو، مبتنی بر این نگاه برنامه‌ریزی شوند.
رضایی نیا پروژه «همساز» را سفری با سازهای کوبه‌ای برشمرد و اظهار کرد: ایده حمید قنبری برای هم نوازی تمبک با سازهای مختلف خالق آثاری شده است که هر کدام شکل و حس و حال منحصر به فرد خود را دارند. به این ترتیب شاهدیم که هر یک از این قطعات در هم‌نوازی با دف، تنبک و نقاره، هر کدام شخصیت مستقل و جذاب خودشان را دارند.
یک نکته درباره تجربه همکاری با محمدرضا شجریان
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به همکاری خود با گروه «شهناز» و مرحوم محمدرضا شجریان اشاره کرد و گفت: در کار گروه موسیقی، رفاقت اولویت اول است که البته آن هم آدابی دارد. ما سال‌ها کنار استاد شجریان مثل یک خانواده کار کردیم. این هنرمند نسبت به تمام اعضای گروه خود تعصب و علاقه داشتند. در گروهی که چنین مبنایی داشته باشد، همه به نظرات هم احترام می‌گذارند، همفکری و همکاری می‌کنند و در نهایت طراحی درست و اثر ماندگاری که با کلیشه‌ها فاصله دارد، خلق خواهد شد.
وی در ارتباط با توسعه فعالیت‌های موسیقایی در فضای مجازی اظهار داشت: این عرصه هم می‌تواند خوب باشد و هم بد. فضای مجازی از جهتی میدان دیده شدن آثار هنری ارزشمند را گسترده‌تر کرده است اما از جهت دیگر گاهی در این فضا شاهد آثاری هستیم که نوازندگان آن هیچ کارنامه درخشان ندارند و تنها با تکیه بر آمیختگی به حواشی -و نه اصل هنر- مطرح می‌شوند. از جهتی هم جریان‌های جدیدی راه افتاده‌اند که از نوازندگی سازهایی مثل دف روی موسیقی‌های دیگری که چندان فاخر نیستند بهره برداری می‌کنند.
توصیه‌ای به معلمان سازهای کوبه‌ای
رضایی نیا به معلمان سازهای کوبه‌ای توصیه کرد که به هنرجوهای خود بیاموزند که عرصه آموزش موسیقی تنها محدود به شناخت چند ریتم ساده نیست. وی افزود: پشت ماجرای تدریس موسیقی سال‌ها تجربه و زحمت است و هنرجوها باید به این نکته واقف باشند. الان هر نوازنده کم تجربه‌ای نسبت به انتشار قطعه در فضای مجازی و یا تدریس موسیقی اقدام می‌کند.
سرپرست گروه موسیقی کوبه‌ای تهران در ادامه به مظلومیت موسیقی در عرصه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی اشاره و تصریح کرد: موسیقی اولویت درجه آخری است که برایش هزینه نمی‌شود. شما می‌بینید که ورزشکارانی هستند که پرچم کشور را بالا می‌برد و به طور قطعه همه ما افتخار می‌کنیم. زندگی این افراد پس از کسب افتخار به جهت اقتصادی متحول می‌شود. اما هنرمندانی داریم که سال‌هاست در این عرصه و به شکل ویژه موسیقی تلاش کرده‌اند اما ارزش و جایگاه آنها دیده نشده و حالا مشکلاتی معیشتی دارند. این عذاب‌آور است و نشان می‌دهد که هیچ چیز سر جای خودش نیست.
این نوازنده دف و سازهای کوبه‌ای با اشاره به اینکه هیچ حمایت اصولی و سازمان یافته‌ای از هنرمندان عرصه موسیقی انجام نمی‌شود، گفت: موسیقی اولویتی نداشته و بنابراین دغدغه‌ای هم در ارتباط با زندگی هنرمندان وجود ندارد. به این ترتیب هیچ برنامه‌ریزی و پشتیبانی درستی هم از این قشر اتفاق نمی‌افتد.
منبع: مهر
72
