صرفه جویی ۱.۲میلیون دلاری ساخت شناورها در کشتی سازی خلیج فارس

ساخت کشتی از جمله صنایع بزرگ و مادر در هر کشور بویژه در استان‌های ساحلی و متصل به آب‌های بین المللی است و از رهاورد این صنعت می‌توان ضمن دست رد به وابستگی به عنوان یکی از صنایع ارزآور و تولید ثروت به نگاه کرد که این صنعت در کشورمان بویژه در کشتی سازی بومی شده است.

در واقع در سال جهش تولید کشتی‌های کوچک و بزرگ زیادی از جمله کشتی «ایران- شهرکرد» با ظرفیت ۲ هزار و ۲۰۰ تی .ای.یو به عنوان دومین کشتی کانتینر بر اقیانوس پیمای، شناور «حجاز ۶۶» با ابعاد ۱۴ در ۶۷ متر، شناور چهار هزار تنی «آمیتیس» به طول حدود ۱۰۰ مترو عرض ۱۷متر و سه سکوی نفتی با ظرفیت تولید هر کدام روزانه ۲۵ هزار بشکه نفت خام برای تعمیرات اساسی و تخصصی به مجتمع کشتی سازی خلیج فارس و شرکت‌های تابعه سپرده شد و در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها نیز این مجتمع کار خود را با تعمیر نفتکش آرگو آغاز کرده است.

مجتمع کشتی سازی ایزوایکو که از حدود نیم قرن پیش (از سال ۱۳۵۲ تاکنون) فعالیت خود را در ۳۷ کیلومتری غرب بندرعباس آغاز کرده است، تا قبل از سال ۹۰ بدبینی و نبود حمایت داخلی به این مجموعه در خصوص مدت زمان تحویل دهی پروژه‌ها وجودداشت اما اکنون با تلاش‌هایی که نیروهای توانمند و متخصص ایرانی در یک دهه اخیر از خود نشان داده‌اند؛ موفق شده‌اند این وضع را بهبود ببخشند و مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران را به صنعتی فعال و بین المللی تبدیل کنند.

از سال ۱۳۹۶ به عینه با راه‌اندازی حوض‌های خشک (درای داک)، ایزوایکو به بالاترین ظرفیت ساخت و تعمیرات شناورها دست ‌یافت و در این سال‌ها با طراحی و ساخت سکوهای نفتی و گازی نقش استراتژیک خود را در کشور به اثبات رسانیده است؛ تا جایی که امروز با زیربنایی افزون ‌بر هزار و ۱۰۰ هکتار و با بهره‌جویی از امکانات منحصربه‌فرد و کارکنانی متخصص به‌عنوان بزرگ‌ترین زیرساخت صنایع دریایی در کشور شناخته می‌شود.

خوشبختانه ایزوایکو در ساخت، تعمیر کشتی و انواع بارج، یدک کش و سکوی نفتی و گازی به یک صنعت بومی در کشور تبدیل شده است و با دارابودن سیستم‌های مختلف از آب‌گیری و به‌آب‌اندازی توانایی ساخت و تعمیرات هر نوع شناوری در دنیا را دارد.

ساخت ۲۳ شناور بزرگ و متوسط در مجتمع کشتی سازی ایزوایکو

مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) که بزرگترین زیرساخت صنایع دریایی کشور و از بزرگترین مجموعه‌های صنایع دریایی خاورمیانه محسوب می‌شود، در سال گذشته توانست ساخت و تعمیر ۲۳ شناور بزرگ و متوسط را در این مجموعه را با صرفه صرفه جویی یک میلیون و ۲۰۰ دلاری به پایان برساند.

مدیرعامل مجتمع کشتی سازی وصنایع فراساحل در این راستا گفت: یکی از این شناورها طراحی و ساخت «ناو بندر مکران» به عنوان یک پروژه ی بسیار مهم و حساس در حوزه دفاعی کشور بوده که با همکاری نیروی دریایی ارتش در مجتمع ایزوایکو انجام شد.

حمیدرضاییان اصل افزود: ناو بندر مکران پروژه‌ای مجهز به سیستم‌های پیشرفته مخابراتی و نظامی در بالابردن توان دفاعی کشور است که با یک بار شارژ کامل تا ۲ سال می‌تواند در آب‌های آزاد به شناورها و ناوهای نظامی خدمات ارائه دهد و همزمان ۶ تا از سنگین ترین بالگردهای نظامی می‌توانند روی این ناو قراربگیرند.

«ناوبندر مکران، یک جزیره متحرک ۱۲۱ هزار تنی است که نیروی دریایی ارتش آن را با تغییر کاربری به یکی از بزرگترین ناوبندرهای بالگرد بر تبدیل کرده است که وظیفه پشتیبانی از ناوگروه‌های رزمی نیروی دریایی ارتش در آب‌های بین‌المللی و دوردست به ویژه منطقه شمال اقیانوس هند، تنگه باب‌المندب و دریای سرخ را برعهده دارد.»

وی یادآورشد: سال گذشته همچنین ساخت ۲ شناور متوسط شامل یک فروند شناور پشتیبان صیادی به اسم «صدف» و یک فروند شناور تفریحی به نام «گنجر» صفر تا صد ساخت آن‌ها در مجتمع کشتی سازی ایزوایکو انجام و به مالکان آن‌ها تحویل داده شد.

مدیرعامل مجتمع ایزوایکو اضافه کرد: در گروه طراحی، ساخت و تعمیر شناورهای متوسط تعمیر نیز یک ریگ حفاری را به شکل اورهال اساسی انجام دادیم و در شرایطی که کرونا حاکم بود توانستیم سر موعد مقرر تحویل دهیم.

رضاییان اصل ادامه داد: در بخش طراحی ساخت و تعمیرات سازه‌های ساحلی و فراساحلی نیز ۲ عدد سکوی نفتی میدان هندیجان ساخته و حمل، نصب و راه اندازی گردید و سکوهای میدان گازی هنگام نیز در حال ساخت هستند.

وی یادآورشد: قرارداد ۱۶۰ میلیون دلاری جهت ساخت نخستین ریگ حفاری داخلی نیز از دیگر پروژه‌هایی بوده که سال گذشته بین ایزوایکو و شرکت حفاری شمال به امضا رسید که در نوع خود کار بسیار بزرگ و با ارزشی هست و همین طور قراردادی جهت توسعه میدان گازی «فروزان» نیز در مناقصه برنده شدیم.

مدیرعامل مجتمع کشتی سازی و فراساحل ایران گفت: در حوزه طراحی ساخت و تعمیرات شناورهای کوچک نیز ساخت یک شناور جمع آوری آلودگی‌های نفتی با نام «پاک بوم» در سال گذشته در مجتمع ایزوایکو انجام شد.

نفتکش آرگو، نخستین پروژه تعمیراتی ایزوایکو در سال ۱۴۰۰

نفتکش «آرگو» نیز به عنوان نخستین پروژه‌ی تعمیراتی شرکت مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران(ایزوایکو) در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها بوده که ۲۱ فروردین ماه امسال وارد حوض خشک این مجموعه صنعتی شد.

مدیرعامل مجتمع کشتی سازی وصنایع فراساحل ایران در حاشیه ورود این نفتکش به ایزوایکو گفت: این نفت‌کش با طول ۲۴۸ متر، عرض ۴۳ متر، ارتفاع ۱۹ متر و وزن ۵۶ هزار تن نخستین پروژه تعمیراتی سال ۱۴۰۰ بوده است.

رضاییان اصل افزود: رنگ و سندبلاست، تعمیر لوله‌ها و شیرآلات، الکتروموتور، موتور اصلی و تعمیرات سازه از جمله تعمیراتی است که بر روی این نفتکش غول پیکر انجام خواهدشد.

وی بیان داشت: انجام تعمیراتی از این دست در داخل کشور در حدود یک میلیون دلار صرفه جویی ارزی را به همراه دارد و باعث بکارگیری حدود ۵۰۰ نیروی کار به شکل مستقیم و غیرمستقیم خواهد شد.

مجتمع کشتی سازی ایزوایکو همچنین در نامه‌ای رسمی به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با اشاره به حمله به کشتی تجاری «ایران- شهرکرد» در آب‌های بین المللی، (در۳۰ اسفندماه سال ۹۹) آمادگی خود را برای تعمیرات اساسی این کشتی نیز اعلام کرد.

«کشتی ایران-شهرکرد با ظرفیت ۲ هزار و ۲۰۰ تی.یو دومین کشتی کانتینربر اقیانوس پیمایی است که در مجموعه‌ی ایزوایکو ساخته شد و پس از دریافت موفقیت آمیز گواهینامه‌های لازم از موسسه رده بندی جی ال (GL) آلمان در بهمن ماه ۹۱ به شرکت کشتیررانی جمهوری اسلامی ایران پیوست.»

رضاییان اصل گفت: با تکیه‌ بر دانش و توانمندی‌های جوانان این مرزوبوم صنعت کشتی‌سازی قادر به طراحی، ساخت و تعمیرات هر نوع شناوری است و مفتخریم که اعلام کنیم ایران از این حیث به طور کامل خودکفاست و بدون اتکا به بیگانگان قادر است پاسخ گوی تمام نیازهای کشور در این زمینه باشد.

ایزوایکو اعتماد کارفرمایان را به خود جلب کرده است

مدیرعامل ایزوایکو درا دامه اذعان داشت: مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران به واسطه نوع و شکل فعالیتی که دارد تحت عنوان صنعت مادر است که امروز جواب اعتماد کارفرمایان خود را در بخش‌های مختلف به خوبی داده و می‌تواند تکیه‌گاهی قوی و پشتیبانی مطمئن برای صنایع داخلی باشد.

رضاییان اصل با اشاره به اینکه بیش از پنج هزار نفر در مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران مشغول به فعالیت هستند، ادامه داد: در سال‌های اخیر این مجتمع صنعتی پیشرفت چشمگیری در بخش تعمیرات شناورهای بزرگ از جمله نفتکش‌ها داشته است که امروز با بومی‌سازی دانش در این بخش می‌تواند رقیبی جدی برای سایر کشورها باشد.

این مسوول کشتی سازی عنوان کرد: ساخت، حمل و نصب سکوهای نفتی و گازی و تعمیر ریگ‌های حفاری که نقش حیاتی در جهت توسعه میادین گازی و نفتی دارد و همچنین طراحی و ساخت شناورهای اقیانوس پیما و تعمیر شناورها در سایزهای مختلف نیز از دستاوردهای بزرگ مجموعه ایزوایکو به شمار می‌آید.

کشتیرانی تعمیر و ساخت کشتی را به مجتمع ایزوایکو بسپارد

استاندار هرمزگان نیز در اواخر فروردین ماه امسال در دیداری با محمد رضا مدرس خیابانی مدیرعامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران باتوجه به توان داخلی مجتمع ایزوایکو برای ساخت و تعمیر انواع کشتی گفت: شرکت کشتیرانی می‌تواند در این راستا سفارش تعمیر و ساخت کشتی را به این مجتمع صنعتی واگذار کند.

فریدون همتی، بر تقویت صنعت کشتی‌سازی داخلی با ارائه سفارش ساخت و تعمیر شناور به مجتمع کشتی‌سازی ایزوایکو در بندرعباس تاکید کرد و بیان داشت: مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران، از توانمندی خوبی در زمینه ساخت و تعمیرات کشتی برخوردار است.

وی ادامه داد: پس از پیگیری‌هایی که صورت گرفت، تعمیرات کشتی‌های شرکت ملی نفتکش نیز در مجتمع ایزوایکو انجام می‌شود که موجب رونق هرچه بیشتر فعالیت‌ها در این مجموعه شده است.

نماینده عالی دولت در استان هرمزگان اذعان داشت: مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) بزرگ‌ترین مجتمع صنایع دریایی کشور و یکی از بزرگ‌ترین زیرساخت‌های دریایی کشور محسوب می‌شود که در بندرعباس فعال است.

همتی گفت: این مجموعه (ایزوایکو) توانسته با خودباوری و اتکا به توان داخلی، دانش و توان ساخت و تعمیرات انواع کشتی‌ها را بومی سازی کند.

حمایت از ساخت شناورهای جدید در دستور سازمان بنادر است

سازمان بنادر و دریانوردی نیز ۲۷ دیماه سال گذشته اعلام کرده بود که حمایت از ساخت شناورهای جدید توسط شناورسازی‌های داخلی به منظور ارتقای ناوگان دریایی و بهره گیری از توان متخصصان داخلی در دستورکار این سازمان قرار دارد.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در این راستا درباره ساخت شناور در کشور گفت: از محل وجوه اداره شده سازمان بنادر و دریانوردی؛ تسهیلات ارزان قیمت خرید شناور به شرکت‌های متقاضی ارائه می‌شود، البته این امر منوط به آن است که شناور مورد تقاضا، تولید داخل باشد.

محمد راستاد تصریح کرد: وجوه اداره شده سازمان بنادر و دریانوردی مکانیزم حمایتی از رونق حمل و نقل دریایی، صنایع دریایی و گردشگری دریایی را دارد.

راستاد تاکیدکرد: ساخت شناور توسط تولیدکنندگان داخلی در راستای ایجاد اشتغال، توسعه صنایع دریایی، بهبود وضعیت گردشگری دریایی و ارتقای سطح ایمنی سفرهایی دریایی است.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: باید بتوان فضاهای مناسبی را برای توسعه گردشگری دریایی و در کنار آن بهبود و ارتقای ناوگان مسافربری و گردشگری دریایی با اعطای تسهیلات فراهم کرد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان نیز از تعمیر ۲۷ فروند انواع شناور از ابتدای سالجاری تا پایان دیماه سال گذشته در واحدهای کشتی سازی استان خبرداد که وارد چرخه فعالیت شده‌اند.

علی رضا محمدی کرجی ران افزود: این شناورها که بخشی از آن‌ها در آب‌های دیگر بنادر جنوبی کشور فعالیت می‌کردند، در اداره تعمیر و نگهداری تجهیزات دریایی بندر شهید رجایی و کشتی سازی‌های استان هرمزگان تعمیر و رفع عیب شده‌اند.

نگاهی به قدمت صنعت کشتی سازی در ایران

اگر به تاریخچه صنعت کشتی سازی در ایران بنگریم؛ به گواه مُهری قدیمی که در منطقه‌ی «چغامیش» خوزستان کشف ‌شده، دریانوردی در فلات ایران سابقه‌ای به درازای چندین هزار سال دارد، این مهر که تصویر یک کشتی را با سرنشینان آن نشان می‌دهد تنها یکی از مواردی است که می‌توان با تکیه‌بر آن بر این موضوع صحه گذاشت، در زمان حفر کانال جدید سوئز نیز کتیبه‌ای از داریوش شاه هخامنشی کشف شد که گواه دیگری بر این مدعاست.

از ساخت و خرید کشتی‌ها و قایق‌های جنگی در دوران ساسانی گرفته تا ناوگان‌هایی که برای مطالعات استراتژیک در عصر افشاریه مامور کشف و بررسی سواحل همسایه می‌شدند نیز نشان دیگری از قدمت و اهمیت صنعت کشتی‌سازی در درازای تاریخ این مرزوبوم است.

ایرانیان درواقع از آن زمان که با دریا و دریانوردی آشنا شدند، به ساخت و ساز انواع شناورها (لنج و کشتی) و فعالیت صید و صیادی و تجارت دریایی روی آورده‌اند اما در مواردی نیز پیش آمده که با وجود ظرفیت عظیم دریایی دستشان پیش روی دیگران (کشورهای خارجی) دراز بوده و با هزینه‌های هنگفت و سرسام آوری مجبور به خرید کشتی و یا حتی تجهیزات و تعمیرات آن شدند.

در سال‌های پس از انقلاب صنعت کشتی سازی به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ای درو) واگذار شد و در حال حاضر شرکت‌های زیادی از جمله مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو)، شرکت صنایع دریایی ایران (صدرا)، کشتی سازی اروندان، مجتمع شهید درویشی، مجتمع شهید جولایی، کشتی سازی ایلکا، کشتی سازی بحرامن و کشتی سازی ناخدای جزیره در حوزه ساخت کشتی، سازه‌های دریایی و قطعات زیر نظر آن سازمان مشغول به فعالیت هستند.

رونق این صنعت برای ایران به دلیل پیشرفت و ورود تکنولوژی‌های نوین در صنایع دریایی و همچنین باتوجه به اینکه در شمال و جنوب کشور دریا بوده، بسیار مهم است و ضمن خودکفایی و خوداتکایی در بخش صادرات و ارزآوری، مقرون به صرفه نیز بوده و از ظرفیت‌های بسیار بالایی برای اشتغال برخوردار است که می‌طلبد توجه بیشتری به این صنعت گران شود.

ایران در ۵۰ سال گذشته تلاش‌های فراوانی در راستای گسترش صنعت کشتی سازی و بروز کردن دانش فنی و علمی آن داشته است و تقریبا از پنج دهه پیش تاکنون نیز که صنعت کشتی سازی در منطقه هرمزگان شکل گرفته و در طول این سال‌ها هرچند با فراز و نشیب‌های فراوانی روبرو بوده، اما جرقه امید و توانمندی آن از بین نرفته است.

استان هرمزگان بدلیل ظرفیت‌های فراوان در بخش حمل ونقل دریایی اعم از تجاری و صیادی و پوشش استان‌های دریایی همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس بالاترین ظرفیت در زمینه ساخت، تعمیر انواع شناور در منطقه دارد.

هرمزگان؛ قطب صنعت کشتی سازی کشور

استان هرمزگان به عنوان قطب صنعت کشتی سازی کشور دارای شرکت‌های بزرگ کشتی سازی بوده که سالانه علاوه بر ساخت انواع شناور کوچک و بزرگ، تعمیرات و ساخت انواع دکل، بارج و سکوی نفتی و گازی در آن انجام می‌شود.

استان هرمزگان با برخورداری از ۴۷ واحد کشتی ‌سازی و لنج‌ سازی رتبه نخست را در بین استان‌های ساحلی به خود اختصاص داده و به عنوان قطب صنعت ساخت و تعمیر انواع شناور در کشور معرفی شده است.

مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو) نیز بزرگترین مجتمع صنایع دریایی کشور و یکی از شرکت‌های فعال زیرمجموعه‌های سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ای درو) است که با بیش از ۴۸ سال سابقه فعالیت اکنون در سطح منطقه خاورمیانه و جهان از زیرساخت‌های منحصر به فردی در ساخت و تعمیر انواع شناورها برخوردار است.

این مجتمع باتوجه به وجود سه هزار کیلومتر مرز آبی کشور در هرمزگان و همچنین توسعه، بهره برداری، گسترش حمل و نقل مواد نفتی و افزایش رفت و آمد واحدهای شناور در منطقه استراتژیک خلیج فارس و دریای عمان در سال ۵۲ با طراحی شرکت آلمانی (بلوم اندفوس) به منظور جذب بخش بزرگی از بازار تعمیرات و ساخت شناور در غرب بندرعباس احداث شده است.

مجتمع ایزوایکو همچنین مدیریت منطقه ویژه اقتصادی کشتی سازی خلیج فارس در غرب بندرعباس را برعهده دارد؛ این منطقه ویژه صنعتی اقتصادی که در سال ۱۳۸۰ شکل گرفته است، ابزارها و زیرساخت‌های لازم را برای ساخت و تعمیر کشتی و سازه‌های دریایی را برای چندین شرکت فعال در این صنعت، فراهم کرده است.

ایزوایکو خود دارای ۶ زیرمجموعه بحر گسترش هرمز، صنایع کشتی سازی ندیم گسترش هرمز، مبین سازه گستر خلیج‌فارس، گروه تامین تجهیزات شفق هرمز، عظیم گسترش هرمز و بحر گسترش هرمز در صنعت کشتی سازی است که به صورت هولدینگ مرکزی اداره می‌شوند و هر کدام از این مجموعه‌ها فعالیت‌های تخصصی از جمله ساخت و تعمیر شناورهای کوچک، متوسط و بزرگ، ساخت و نصب سازه‌های دریایی همچون سکوهای گازی و نفتی، تعمیر شناورهای داخلی و خارجی وساخت و تعمیر سکوهای نفتی را برعهده دارند.

مجتمع (ایزوایکو) یک منطقه صنعتی اقتصادی معتبر و شناخته شده است که تلاش می‌کند در افق ایران ۱۴۰۴، مجتمعی سرآمد و الگو در صنایع کشتی‌سازی، سکوسازی و ترمینال‌های نفتی و معدنی در منطقه خلیج فارس باشد.