دلیل اولیه و اصلی مهاجرت پرندگان چیست؟

علی کریمی تصریح کرد: مهاجرت به معنای رفتن پرنده از محل زادآوری به محل زمستان گذرانی و سپس برگشتن پرنده از محل زمستان گذرانی به محل زادآوری است.

وی اضافه کرد: تمامی پرندگان دنیا، برای به دست آوردن غذای روزانه ، لانه را ترک می کنند. مسافتی که پرندگان روزانه طی می کنند بسته به گونه پرنده، متفاوت است. گنجشک خانگی که مهاجرت طولانی ندارد و در شهر زندگی می کند، حدود ۱ تا ۲ کیلومتر در روز مهاجرت می‌کند ولی در پرنده مهاجر اقیانوسی مثل کبوتر دریایی منکس، حرکت برای رسیدن از محل لانه به محل تغذیه تا ۴۰۰۰ کیلومتر در روز نیز می رسد.

این کارشناس محیط زیست به نوعی دیگر از مهاجرت یعنی حرکت پراکنده شدن اشاره کرد و افزود: جوجه‌ها در لانه‌ای سر از تخم بیرون می‌آورند که متعلق به پدر و مادرشان است. گر چه آنها تا زمانی که توانایی پرواز و به دست آوردن غذا را پیدا کنند در لانه می‌مانند، آنچه مسلم است، زمانی که توانایی استقلال را به دست آوردند، باید لانه و قلمرو والدین را ترک کنند و برای خود قلمرو تازه ای بیابند.

وی ادامه داد: این حرکت پرندگان تازه مستقل شده را حرکت پراکنده شدن می‌نامند که در بعضی از گونه‌ها به فاصله چند صد متر دورتر از لانه والدین است و در بعضی گونه‌های دیگر بیش از صد کیلومتر فاصله می‌گیرند. این حرکت در تمامی گونه‌های بومی ، مهاجر و نیمه مهاجر پرندگان اتفاق می‌افتد و فقط میزان فاصله آن‌ها متفاوت است.

کریمی در توضیح مهاجرت، تصریح کرد: حرکت شرایطی بیشتر در پرندگان بومی و نیمه مهاجر رخ می دهد. زمانی که شرایط زندگی به دلایل طبیعی مانند طوفان و سرمای شدید به دست آوردن غذا را مشکل کند، پرندگان به نزدیک‌ترین مکان قابل زندگی می‌روند که معمولا فاصله‌های کوتاهی را شامل می‌شود، دائمی نیست و اغلب ارتفاعی است ، به این معنا که پرندگان بومی کوهستان، به علت سرما و کمبود غذا و پوشیده شدن همه جا از برف، از ارتفاعات بالای کوه به دامنه‌ها می‌آیند.

وی در رابطه با مهاجرت فصلی پرندگان بیان کرد: پرندگانی که در مناطق سرد شمالی و جنوبی کره زمین زادآوری می کنند، با آمدن فصل زمستان در هر نیمکره زمین مسیر خود را به سوی دیگر کره تغییر می‌دهند و پرندگانی که درعرض‌های میانی کره زمین مثلا ایران زندگی و زادآوری می‌کنند و با آمدن فصل سرما، به مناطق گرمتر کره زمین مهاجرت می کنند. مسیرهای رفت و برگشت، مشخص است و این مهاجرت به صورت گروهی و گله ای انجام می‌شود و در هر سال دو بار اتفاق می افتد.

کریمی در مورد مهاجرت اجباری پرندگان عنوان کرد: این مهاجرت زمانی که غذا به سختی به دست می‌آید اتفاق می‌افتد و در این نوع مهاجرت، مسافت و مسیر مشخصی وجود ندارد و گاه خیلی طولانی و گاهی خیلی کوتاه است.مثلا جغد جنگلی جغدی غیر مهاجر است و تنها زمانی مهاجرت می کند که غذا به سختی پیدا کند.

وی ادامه داد: مهاجرت تغذیه‌ای یکی از اتفاقات جالب در طبیعت است وقتی که یک نوع گیاه یا جانور، در منطقه، انفجار جمعیتی داشته باشد. گاهی در یک سال در منطقه نه چندان بزرگ و بسته به بارندگی بسیار شدید رخ می دهد. این امر باعث رشد بیش از حد برخی از گیاهانی می شود، که دانه آنها مدتها زیر زمین دفن بوده و امکان رشد نداشته است. وقتی گیاهی غذای مورد علاقه یک گونه پرنده باشد، این پرنده از قلمروها و مناطق مجاور دور و نزدیک خود ر به آنجا می‌رساند.

این محیط‌بان اظهار کرد: ایران کشوری است که در میانه راه مهاجرت بسیاری از پرندگان قرار دارد و این فرصتی برای تماشای پرندگان مهاجر، رمز گشایی از رفتار آنان و تلاش برای سهیم بودن در حفظ بقای آنها است.

وی در پایان گفت: دلیل اولیه و اصلی مهاجرت پرندگان تغییرات آب و هوایی فصلی و تغییر در میزان منابع غذایی است و سالانه بیش از نیمی از ۱۰ هزار گونه پرنده دنیا که شامل ۵۰ میلیارد پرنده می شود مهاجرت می کنند.

منبع: ایسنا

68