ماجرای جنجالی نام افراد مشهور روی گونه‌های جانوری
از ماهی علی دایی تا سوسک جورج بوش و قورباغه پرنس چارلز!
یک گونه جدید ماهی در حالی به نام «علی دایی» نامگذاری شده که پیش از این هم گونه‌های جانوری بسیاری در سرتاسر دنیا به نام افراد مشهور نامگذاری شده است.
ماهی علی دایی، مورچه موصلاح و انگل باب مارلی. موضوع از چه قرار است؟ بنا به گفته‌های دکتر الینور میشل از کمیسیون بین‌المللی نامگذاری جانورشناسی در موزه تاریخ طبیعی لندن، سالانه بین ۱۷۰۰۰ تا ۲۴۰۰۰ گونه جانوری شناسایی می‌شوند؛ چند پستاندار، صدها گونه از دوزیستان و هزاران حشره و سایر بی‌مهرگان.
دانشمندانی که این گونه‌ها را شناسایی می‌کنند مجبورند نامی هم برای آنان انتخاب کنند. در اکثر مواقع نامی که اشاره به ویژگی منحصر به فرد این گونه‌ها و یا مکانی که آنها در آنجا یافت می‌شوند داشته باشد، انتخاب می‌شود. در برخی از مواقع هم نامی را به افتخار افراد مشهور و محترم برمی‌گزینند، مثل ماهی داوکینزیا و جانداری برگرفته از نام مارلی.
میشل می‌گوید: «دانشمندان نام خود را بر این گونه‌ها نمی‌گذارند به دلیل اینکه این مورد نشاندهنده غرور بیش از اندازه است و ارزش کار آنها و افتخاری که یادآور چنین دستاوردی باشد را تضعیف می‌کند.»
در دنیای ورزش هم چنین نامگذاری‌هایی دیده شده است. به تازگی یک تیم تحقیقاتی ایرانی و آلمانی با همکاری هیئت علمی دانشگاه گیلان، موفق به کشف گونه جدیدی از ماهیان خانواده سیسوریده در رودخانه سیمره واقع در غرب کشور شده‌اند و نام این نوع ماهی را به پاس قدردانی از فعالیت‌های بشردوستانه علی دایی «گلیپتوتوراکس علی دایی» گذاشته‌اند.
در سال ۲۰۱۹ هم نوعی مورچه در منطقه مرزی کشورهای یمن و عمان توسط پروفسور شرف که متخصص مورچه شناسی از دانشگاه ملک سعود عربستان است، کشف شد و نامش را به افتخار محمد صلاح «مرانوپلوس موصلاحی» گذاشتند.
و اما در بورگوس اسپانیا گروهی از دیرینه‌شناسان اسپانیایی ردپای گونه‌ای از دایناسورها را کشف کردند و آنقدر شگفت‌زده شدند که تصمیم گرفتند نام اسطوره ملی خود آندرس اینیستا را بر روی این گونه جانوری بگذارند. «اینیستاپودوس» دایناسوری بوده با گردن دراز، گیاهخوار، چهارپا، با دم و چهار چنگال (به جای سه چنگال که در این گونه رایج است). همچنین دو انگشت به سمت جلو دارد و بر اساس رد پاهایش او را دایناسوری «استوار، ظریف، برازنده و صلح‌جو» میدانند. به همین علت نام او را «اینیستاپودوس» گذاشتند.
در ادامه مطلب جالبی را که «بی‌بی‌سی» در مورد افراد مشهور و نام‌های‌شان بر روی گونه‌های خاص جانوری نوشته را مرور می‌کنیم.
سوسک آدولف هیتلر
«آنوفتالموس هیتلری» گونه‌ای سوسک کور غار است که تنها در پنج غار مرطوب اسلوونی یافت می‌شود. جای تعجب نیست که یک کلکسیونر آلمانی در سال ۱۹۳۳ با تحسین مردی که به تازگی صدراعظم آلمان شده بود این نام را برای این سوسک انتخاب کرده باشد.
انگل باب مارلی
در سال ۲۰۱۲ انگلی کوچک از نژاد سخت‌پوستان که از ماهی دریای کارائیب تغذیه می‌کند به افتخار باب مارلی «گناتیا مارلی» نامگذاری شد. پل سیکل که زیست‌شناس دریایی دانشگاه ایالتی آرکانزاس است گفت: «من نام این گونه جانوری که بسیار شگفت‌انگیز است را به خاطر احترام و تحسینی که برای موسیقی باب مارلی قائل هستم، انتخاب کردم.»
خرمگس بیانسه
«اسکپتیا بیانسیا» که گونه نادری از خرمگسی است که در کوئینزلند استرالیا کشف شده، به افتخار خواننده سرشناس آمریکایی بیانسه نامگذاری شده است. دانشمند برایان لسارد گفت: «موهای طلایی متراکم روی شکم این خرمگس باعث شد تا این نام را به افتخار خواننده توانای آمریکایی بر رویش بگذارم.»
لمور جان کلیس (نوعی میمون پوزه‌دار)
در سال ۲۰۰۵ نام جان کلیس (بازیگر و کمدین) برای لمور پشمالو انتخاب شد. نام «آواهی کلیسی ماداسکاری» که در خطر انقراض قرار دارد توسط اورس تالمان به عنوان ادای احترام به جان کلیس، به خاطر حمایت‌هایش در جهت حفظ محیط زیست در فیلم‌هایی مثل «موجودات خشن»، گذاشته شد. کلیس به نیوساینتیست گفت که از این موضوع شدیداً خوشحال شده چون عاشق این موجودات کوچک است.
سوسک جورج بوش
رئیس جمهور سابق آمریکا جورج بوش، معاون رئیس جمهور دیک چنی، و وزیر دفاع دونالد رامزفیلد همگی در سال ۲۰۰۵ سوسک‌هایی به نام خود داشتند. یکی از دانشمندانی که این سوسک‌ها را کشف کرد به نام کوئنتین ویلر گفت این تصمیم برای انتخاب نام سه سیاستمدار برای سه مدل از این سوسک‌ها هیچ ربطی به ویژگی‌های ظاهری آنها ندارد. او به بی‌بی‌سی گفت: «باید در انتخاب اسامی خلاق بود. ما دو تن از دانشمندان محافظه‌کار در زمینه سیاست بودیم و برای نامگذاری سوسک‌ها جرات به خرج دادیم.» او گفت که جورج بوش با او تماس گرفت و از این انتخاب تشکر کرد.
سوسک کیت وینسلت
سوسک دیگری به نام «آگرا کیت‌وینسلتای» به دلیل بازی فوق‌العاده کیت وینسلت در فیلم تایتانیک نامگذاری شده است. تری اروین حشره‌شناس که این سوسک را کشف کرد توضیح داد که او قصد داشت تا به خطری که به خاطر جنگل‌زدایی برای این سوسک‌ها ایجاد شده اشاره کند. «شخصیت وینسلت با کشتی غرق نشد اما اگر تمام جنگل‌های بارانی به مراتع تبدیل شوند نمی‌توانیم همچین چیزی را در مورد این سوسک‌ها بگوییم. آنها در خطرند.»
قورباغه پرنس چارلز
به افتخار فعالیت‌های خیریه شاهزاده چارلز در جهت حفاظت از زیستگاه‌های جنگلی، نام او را بر گونه‌ای از قورباغه‌های درختی گذاشته‌اند. «هیلوسکیرتوس پرینسچارلزی» یا قورباغه درختی پرنس چارلز اولین بار در سال ۲۰۰۸ در اکوادور کشف شد.
پلسیوسور دیوید آتنبارو (نوعی سوسمار)
این طبیعت‌شناس مشهور بریتانیایی چندین گونه جانوری به نام خود دارد، از جمله آتنباروساروس که پلسیوسوری منقرض شده است که توسط دیرینه‌شناسی آمریکایی به نام رابرت بیکر نامگذاری شد. از بیکر نقل شده که این نام را برای ادای احترام به آتنبارو انتخاب کرده چراکه این شوق و اشتیاق دوران کودکی آتنبارو به پلسیوسورهای لیازیک بوده که جرقه‌های شروع روزنامه‌نگاری علمی را زد.
ماهی ریچارد داوکینز
داوکینز این مورد را افتخاری بزرگ برای خود می‌داند. او به بی‌بی‌سی گفت از اینکه این ماهی که توسط دانشمند سریلانکایی به نام روهان پتیاگودا کشف شده جایگاه بالایی در زنجیره غذایی ندارد اصلاً و ابداً دلخور نیست: «چیزی به نام مقیاس تکاملی وجود ندارد. ماهی‌ها موجودات شگفت‌انگیزی هستند و من خیلی خوشحالم از این که نام من برای چهار مدل از این گونه انتخاب شده است. آنها خیلی زیبا هستند.»
