در مساجد دعا می‌کردند فینال را ببریم

بعد از این اتفاق مهم بود که تیم ملی هم 2بار دیگر قهرمان جام‌ملت‌های آسیا شد و قهرمانی در بازی‌های آسیایی تهران، ایران را به ابرقدرت فوتبال آسیا بدل کرد. جواد قراب، یکی از جوان‌ترین بازیکنان تاج سابق که در فینال جام باشگاه‌های آسیا به میدان رفت خاطرات زیادی از آن بازی به یادماندنی دارد. او که این روزها مثل بیشتر پیشکسوتان خوشنام این باشگاه در متن فوتبال حضور ندارد، از هیجان رقابت یک تیم ایرانی با تیمی از رژیم صهیونیستی در مهم‌ترین تورنمنت باشگاهی آسیا می‌گوید؛ مصاحبه‌ای که به بهانه نزدیکی به سالروز این قهرمانی انجام شده است.

    درباره جو ورزشگاه امجدیه در روز رویارویی تاج و هاپوئل تل‌آویو در فینال جام باشگاه‌های آسیا روایت‌های مختلفی نقل شده اما کمی ضد‌و‌نقیض است؛ مثلاً اینکه تماشاگران به سختی وارد امجدیه شدند.
ما یک کشور مسلمان و شیعه هستیم و عموم مردم در آن زمان تصورشان این بود با تیمی بازی داریم که به لحاظ عقیدتی و سیاسی و فوتبالی با ما تفاوت‌های اساسی دارند. تصور مردم خیلی هم اشتباه نبود چون آنها از نظر فوتبالی خودشان را از ایرانی‌ها بالاتر می‌دانستند. آن موقع ثروتمندان کلیمی در تهران زندگی می‌کردند؛ از القانیان که مالک پلاسکو بود گرفته تا ثابت پاسال که یکی از ثروتمندان ایران به‌حساب می‌آمد. یکی از مشکلاتی که موقع بازی تاج و هاپوئل تل‌آویو پیش آمد این بود که این افراد همه بلیت‌ها را خریده بودند تا امجدیه در قرق تماشاگران کلیمی باشد. وقتی این خبر به گوش تیمسار خسروانی رسید دستور داد درهای ورزشگاه را به روی تماشاگران ایرانی باز کنند و با این کار کلیمی‌ها را مات کرد. وقتی امجدیه پر شد تماشاگران ایرانی غالب بودند و کنترل ورزشگاه دست مسلمان‌ها بود.
   
یک روایتی هم هست که پرسپولیسی‌ها با پرچم قرمز به امجدیه آمده بودند که تاج را تشویق کنند.
اصلاً چنین چیزی صحت ندارد. آن موقع ممکن بود برای تماشای بازی تیم رقیب با تیم‌های خارجی به ورزشگاه برویم اما به یاد ندارم که تماشاگران برای تشویق ما به امجدیه آمده باشند.
 
  برگردیم به اتفاقات بازی فینال. به‌نظر می‌رسد یک وفاق ملی برای قهرمانی تاج در آسیا شکل گرفته بود و همه می‌خواستند یک تیم ایرانی برای نخستین‌بار قهرمان آسیا شود. چنین ذهنیتی چقدر به واقعیت نزدیک است؟
ما یکی از بهترین و متمول‌ترین باشگاه‌های ایران و آسیا بودیم. تیمسار خسروانی به تنهایی همه ارکان باشگاه را کنار هم جمع کرده بود و جو عمومی را به نفع تاج هدایت می‌کرد. در سال1970جام باشگاه‌های آسیا در تهران برگزار می‌شد و همه تیم‌ها ازجمله تیم خودمان در بهترین هتل‌ها اسکان داده شده بودند. افکار عمومی هم روشن شده بود که شکست دادن تیم هاپوئل تل‌آویو چقدر برای فوتبال ایران مهم است. وقتی همه تیم‌ها را بردیم و کار به بازی آخر کشید حساسیت مردم زیاد شد. مردم در مساجد و منازل خودشان دعا می‌کردند این بازی را ببریم. این تصور که زمین و زمان دست به‌دست هم دادند که تاج قهرمان آسیا شود چندان درست نیست. شاید خیلی‌ها طرفدار تاج نبودند اما دعا می‌کردند هاپوئل را ببریم. آنها تیم درجه یکی داشتند و به لحاظ فوتبالی از ما سر بودند اما دعای مردم کار خودش را کرد.
 
  اتفاقات بازی فینال هم به نفع تاج یا بهتر بگوییم به نفع ایران رقم خورد.
همینطور است، آن موقع مثل حالا رسم نبود که بازیکنان یک‌ربع یا نیم‌ساعت قبل از شروع بازی به داخل زمین بیایند و خودشان را گرم کنند. معمولاً خودمان را در راهروی رختکن گرم می‌کردیم، آن هم به‌طور خیلی مختصر. قبل از بازی با هاپوئل، رایکوف ما را به زمین شماره2 امجدیه برد که تمرین کنیم. همه بازیکنان تعجب کرده بودند که چرا رایکوف چنین کاری می‌کند. قبل از بازی نیم‌ساعت در زمین شماره2 تمرین کردیم و وقتی بازی می‌خواست شروع شود خیلی سرحال بودیم. این یکی از کلیدی‌ترین نکات بازی است که کمتر در مورد آن صحبت شده است. بازی سرعت بسیار بالایی داشت و توپ مدام روی دروازه دو تیم بود. هاپوئل نخستین گل بازی را وارد دروازه ما کرد اما تعویض رایکوف ورق را به نفع تاج برگرداند. رایکوف بازیکنی مثل علی جباری را که آن موقع لقب سلطان را یدک می‌کشید از بازی خارج کرد و مهدی حاج‌محمد که یک بازیکن ریزنقش و تکنیکی بود را به زمین فرستاد. همین بازیکن از حریف کرنر گرفت و خودش کرنر را به حدی دقیق ارسال کرد که در حال وارد شدن به دروازه بود و غلام وفاخواه با یک ضربه کمک کرد توپ به تور دروازه حریف برسد. بعد هم منصور پورحیدری از جناح چپ سانتر کرد و مسعود معینی بعد از استپ کردن توپ با ‌ضربه دقیقی گل دوم را زد. گل معینی یکی از زیباترین گل‌هایی بود که آن موقع در فوتبال آسیا به ثمر رسید. بعد از این گل هاپوئل خیلی ما را تحت‌فشار قرار داد اما مقاومت کردیم و در نهایت دو بر یک برنده شدیم.
 
  تعویض علی جباری نقطه عطف بازی بود. فکرش را می‌کردید که رایکوف علی جباری را با حاج‌محمد تعویض کند؟
این تعویض نشانه شعور بالای رایکوف در مربیگری بود. او می‌توانست من که بازیکن جوانی بودم یا بازیکنان دیگر را تعویض کند اما با تعویض علی جباری ورق را برگرداند. رایکوف در بدو ورودش به ایران همه‌‌چیز را تغییر داد. آن موقع همه مربیان طراز اول دنیا از یوگسلاوی می‌آمدند و رایکوف هم یکی از همین مربیان بود. وقتی به ایران آمد فوتبال ما از سیستم 2-4-4به سیستم هجومی 3-3-4تغییر پیدا کرد و این سیستم را به خوبی در تیم تاج اجرا کرد. البته رایکوف به این موضوع اعتقاد داشت که سیستم بازی نمی‌کند و بازیکن نقش تعیین‌کننده‌تری در موفقیت تیمی دارد. آن موقع کمپرس آب گرم روی پای بازیکنان مصدوم می‌گذاشتند و بازیکن دچار مصدومیت طولانی مدت می‌شد اما رایکوف می‌گفت باید از کمپرس آب سرد استفاده کنید تا مصدومیت بازیکن تشدید نشود.

    قهرمانی تاج در آسیا یک اتفاق بزرگ برای فوتبال ایران بود. این عنوان چقدر اتمسفر فوتبال ایران را تغییر داد؟
این قهرمانی نخستین اثر را روی تیم پرسپولیس گذاشت. پرسپولیسی‌ها هم می‌خواستند پیشرفت کنند و به رقیب قابل‌احترامی برای ما بدل شدند. تیم‌های دیگری مثل بانک ملی، تهرانجوان، عقاب و... هم می‌خواستند یک روز مثل تاج قهرمان آسیا شوند و این به پیشرفت فوتبال ایران کمک می‌کرد. آنها می‌گفتند می‌خواهیم قهرمان آسیا را ببریم و همین رقابت فوتبال ایران را به اوج رساند. بسیاری از تیم‌های اروپایی به ایران می‌آیند که با قهرمان آسیا بازی کنند.
 
  درباره اتفاقات بعد از بازی با هاپوئل کمتر صحبت شده است. امجدیه و فضای اطراف آن بعد از قهرمانی تاج چه حال‌و‌هوایی داشت؟
بعد از بازی با هاپوئل داشتیم به هتل مارلیک در چهارراه سمیه می‌رفتیم که دیدیم مردم پشت سرمان هستند و به سمت میدان بهارستان و خیابان سعدی حرکت می‌کنند. آنها تا نیمه‌های شب در خیابان‌ها پایکوبی می‌کردند. ما هم با دعوت آقای مصباح‌زاده به دفتر کیهان ورزشی رفتیم و در جشنی که با حضور هنرمندان معروف آن موقع برگزار شد شرکت کردیم. فردای آن بازی کیهان ورزشی تیتر زد: «اشک مقدس برای پیروزی». این تعبیر درستی بود چون برخی بازیکنان تاج و بیشتر مردم بعد از بردن هاپوئل در امجدیه اشک شادی ریختند.

    فکر می‌کنید چند سال دیگر باید منتظر بمانیم تا یک تیم ایرانی قهرمان آسیا شود؟
رایکوف همیشه حرف خوبی می‌زد. او می‌گفت باید تیم‌های جوانان، نوجوانان و امید را به مربیان خوب خارجی بسپارید و یک مربی ایرانی روی نیمکت تیم ملی بزرگسالان بنشیند تا افتخار قهرمانی در مسابقات آسیایی نصیب مربی ایرانی شود. الان تیم‌های پایه را به مربیان ایرانی سپرده‌اند و یک مربی خارجی در رأس تیم ملی بزرگسالان است. با این رویه خیلی سخت است که به فوتبال ژاپن و کره برسیم. ما حتی از عربستان که فوتبال تنبلی دارد عقب مانده‌ایم. ما باید بجنگیم تا جایگاه فوتبال خود را در آسیا پس بگیریم.