روزی که باخت ایران هم، مردمِ خوشحال را به خیابان آورد

دیدار ایران و آرژانتین در جام‌جهانی ۲۰۱۴ در حالی با نتیجه یک بر صفر به سود تیم کهکشانی آرژانتین به پایان رسید که کمتر کسی پیش بینی می‌کرد ایران مقابل آرژانتین عملکرد قابل قبولی را از خود به نمایش بگذارد. لیونل مسی، اسطوره آرژانتینی در این دیدار تفاوت را رقم زد و در دقایق پایانی گل برتری آرژانتینی‌ها را به ثمر رساند.

ایران شکست خورد اما برای مردم ایران ناکامی به حساب نیامد. عملکرد شاگردان کی‌روش برای ایرانی‌ها شگفت انگیز بود. این‌که ایرانی‌ها تمام قد و تا دقایق پایانی مقابل آرژانتین ایستادگی کردند، اتفاقی قابل پیش بینی نبود. ساعتی پس از شکست ایران مقابل آرژانتین خیابان‌ها در ایران از حضور مردم پر شد. این برای نخستین‌بار در تاریخ رویدادهای فوتبال است که مردم کشوری، بعد از باخت تیم‌ملی کشورشان، به خیابان‌ها آمدند و شادی کردند.

احمد نادری، یک پژوهشگر انسان‌شناس در تحلیل این اتفاق گفت: مردم ایران در حین این بازی و به‌خصوص پس از گرفته نشدن پنالتی توسط داور، احساس ارتشی را داشتند که از زیر حملات کوبنده‌ی دشمن جان سالم به در برده و به فکر جمع کردن قوای خود و انجام یک ضد حمله و یک حمله‌ی پدافندی قوی بود. این حس، آنچنان با ایرانیان عجین شد که پس از خوردن گل، با آنکه در بهت فرو رفته بودند، اما باز هم احساس غرور می‌کردند و فکر می‌کردند این شکست حق آنان نبوده است.

او ادامه داد: بنابراین من شادی مردم بعد از این شکست را اینگونه تحلیل می کنم که بغض‌های فروخورده در اثر این مساله و ناباوری شکست، سبب بروز حس خاصی در مردم شد که نیاز به تخلیه‌ی آن بود و این حس، با فرافکنی عجین شد و منجر به برون‌فکنی احساسات نه در قالب حسرت و اندوه که در قالب شادی شد. من بعد از بازی برای مشاهده‌ی مستقیم صحنه‌های شادی به خیابان‌ها رفتم و از نزدیک با مردم صحبت کردم. جالب بود که در جواب من که می پرسیدم چرا بعد از باخت به شادی می‌کنید، می‌گفتند این باخت ارزش دارد!

نادری همچنین اضافه کرد: بخشی از این احساسات دلایل سیاسی و ملی گرایانه داشته است. شادی پس از شکست (که البته جهان و رسانه‌های جهانی را به شگفتی واداشت) مملو از احساسات آمیخته با ناسیونالیسم ایرانی بود. اگرچه ایران و آرژانتین در سال‌های اخیر جز پرونده‌ی انفجار "آمیا" مشکل حاد دیگری با یکدیگر نداشتند (مانند آنچه مثلا در جریان روابط ایران و آمریکا، انگلیس و کانادا اتفلق افتاد) ولی از آنجا که تیم‌های ملی حکم ارتش‌های سمبلیک را دارند، این بازی حکم نبردی را با یک حریف تازه پیدا کرد و صحنه‌ی نبرد هم چه با حریف قدیمی و چه با حریف جدید در بر دارنده‌ی حس نوعی پرستیژ است و از این رو اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

گفتنی است، در طول ادوار مختلف جام جهانی اتفاقات زیادی رخ داده که تبدیل به صحنه‌های خاطره انگیزی شده است. اتفاقاتی که نشان می‌دهند جام جهانی فراتر از یک تورنومنت فوتبال است و می‌تواند یک کشور را در جهان معرفی کند. حضور تیم ملی فوتبال هر کشور در جام جهانی برای مردم آن کشور نیز اهمیت زیادی دارد و عملکرد هر تیم می‌تواند نتیجه شگفت انگیزی را برای آن کشور داشته باشند.