چوب لای چرخ VAR/ از تهدید فیفا تا وعده مسئولان درباره سیستم کمک داور ویدئویی
آبان ماه۱۴۰۰ بود که بین فرهاد مجیدی، سرمربی اسبق استقلال و علیرضا فغانی داور بازی استقلال و نساجی جنجال بزرگی رخ داد. مجیدی در نشست خبری بعد از بازی گفت:«جان مادرتان، جان بچه‌هایتان VAR بیاورید. الان تیم‌های درجه سه آسیا هم این تکنولوژی را دارند، اما در لیگ ایران اتفاقی نمی‌افتد و همه چیز در حد وعده و عید باقی می‌ماند!»
حالا تقریبا دو سال از آن مصاحبه گذشته و این وعده کماکان در حد حرف باقی مانده است تا این‌که چند روز پیش فیفا اعلام کرد حق میزبانی لیگ قهرمانان از ایران سلب خواهد شد. حالا آخرین وعده‌ها ازVAR این است که دو هفته دیگر فدراسیون تجهیزات آن را مستقر خواهد کرد. در این گزارش همه چیز را درباره این تکنولوژی بخوانید. اصلا این همه جنجال برایVAR برای چیست و نبود آن به نفع چه کسانی است؟
تمام وعده‌ها، تمام جنجال‌ها
پنج‌شنبه‌ظهر بعد از قرعه‌کشی لیگ‌قهرمانان آسیا و هم‌گروهی تیم‌های ایرانی با نیمار و رونالدو، ناگهان تمام رویای هواداران برای دیدار این ستاره‌ها خراب شد و کنفدراسیون فوتبال آسیا اعلام کرد، باشگاه‌هایی که ورزشگاه‌شان مجهز به VAR نیست، نمی‌توانند میزبانی از رقبا داشته باشند و باید در کشور ثالث بازی کنند. پس از این، وعده حضور این سیستم دوباره سر زبان‌ها چرخید. وعده‌ای که البته بارها و بارها آن را شنیده‌ایم. ۹مرداد سال گذشته حمید سجادی در جایگاه وزیر ورزش در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که به زودی این سیستم در ورزشگاه‌های ایران نصب خواهد شد و البته مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال هم با همین وعده روی کار آمد و چندین ماه وعده و وعید داد اما حالا که حق میزبانی ایران در خطر است، همه دوباره به فکر استفاده از VAR افتاده‌اند و این بار شاید این مطالبه به حق مربیان، بازیکنان و هواداران به صورت جدی پیگیری شود. وعده‌ای که حالا روی زبان کیومرث هاشمی، سرپرست وزارت ورزش است.
هزینه تجهیز ۱۲ میلیارد
یکی از مهم‌ترین مسائلی که جنگ اصلی بر سر وجود VAR بر سر آن بود، هزینه تجهیز ورزشگاه‌های فوتبال ایران به این سیستم بود. سال گذشته منصور قنبرزاده نایب رئیس دوم فدراسیون فوتبال، اعلام کرد که حداقل هزینه لازم برای تجهیز یک ورزشگاه به VAR حدود ۱۰تا ۱۲میلیارد تومان است. مبلغی که سر و صدای زیادی به پا کرد و بسیاری آن را تایید یا تکذیب کردند. چند روز قبل هم اعلام شد با دستور دولت به بانک مرکزی مراحل انتقال مبلغ ۲.۷میلیون یورو از حساب ارزی بانک مرکزی به فدراسیون فوتبال انجام شده است و مراحل نهایی کارهای انتقال این پول در حال انجام است.قرار است این پول خرج تجهیزات ۷ ورزشگاه برای نصب سیستم کمک داور ویدئویی شود.
از بلژیک تا هنگ‌کنگ
شاید برای خیلی‌ها سوال باشد که شرکت‌هایی که امکان خرید سیستم کمک داور ویدئویی از آنها وجود دارند، در چه کشوری هستند و این خرید چگونه امکان‌پذیر است؟ سوالی که جواب آن یکی از دلایل برکناری شهاب‌الدین عزیزی خادم هم شد! در حال حاضر ۵ شرکت تاییدیه اجرای VAR را از سوی فیفا دارند که فدراسیون امکان همکاری با سه تا از آنها را به دلیل تعلق به شرکت آمریکایی و رژیم صهیونیستی ندارد. حالا فدراسیون فوتبال بین دو گزینه باقی‌مانده احتمالا با EVS که یک شرکت بلژیکی است، به توافق رسیده تا تفاهم‌نامه طرفین به امضاء برسد. یکبار البته یکی از مسئولان فدراسیون یک شرکت هنگ‌کنگی را بلژیکی معرفی کرده بود و اعلام کرد با فدراسیون به توافق رسیده است که افشا شد این شرکت غیر استاندارد بوده! از سوی دیگر مهدی عسگریان، سرپرست شرکت توسعه و تجهیز، ماه گذشته اعلام کرد نمی‌توانند به دلیل تحریم‌ها با شرکت‌های خارجی کار کنند و می‌خواهند از شرکت‌های دانش بنیان استفاده کنند، اما اصل این گزاره نیز اشتباه است چون فیفا فقط این پنج شرکت را تایید می‌کند و دیگر شرکت‌ها تاکنون مهر تایید فیفا را نگرفته‌اند! مهدی تاج نیز در جدیدترین مصاحبه خود اعلام کرد که ما کارهای لازم را برای شرکت abs یا شرکت بلژیکی انجام دادیم و برای ورود این سیستم به ایران راهی پیدا کرده‌ایم که معذورم آن را بگویم اما این دستگاه‌ها توسط فیفا وارد می‌شود و مشکلی نیست.
VAR بیاید VAR نیاید!
در صورت نبود سیستم کمک داور ویدئویی در ایران عده زیادی از آن سود می‌برند! دلالان، تیم‌هایی که بیشترین سود را از اشتباهات داوری می‌برند، برخی کاسبانی که سودشان از طریق نبود این تکنولوژی است، مافیای فوتبال و مافیای داوری و...از سوی دیگر، حق میزبانی از ایران نیز گرفته می‌شود، داوران ایرانی از حضور در میادین بین‌المللی محروم می‌شوند، در حق بسیاری از تیم‌ها ظلم می‌شود و آنها مورد ناداوری قرار می‌گیرند و از اعتبار لیگ کاسته می‌شود. اما در صورت وجود VAR تمامی این مشکلات رفع خواهد شد. اما این روزها که تهدید بار دیگر کارساز شده است، کیومرث هاشمی، سرپرست وزارت ورزش اعلام کرده که به‌زودی مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا برای بازدید از ورزشگاه آزادی و نقش‌جهان به ایران می‌آیند و آخرین وضعیت این دو ورزشگاه برای تجهیزVAR را بررسی می‌کنند و داوران برای دیدن دوره‌ها اعزام خواهند شد؛ اما تا این لحظه وضعیت میزبانی تیم‌های ایرانی مشخص نیست و به احتمال زیاد بازی‌ها در کشور ثالث برگزار خواهد شد. صرف نظر از این موضوع، وجود این سیستم برای لیگ ما ضروری است و بهانه‌های بسیاری از مربیان وداوران را از آنها خواهد گرفت، لیگ جذاب‌تر خواهد شد و ناداوری‌ها کمتر. وعده‌ای که باید خیلی پیش از اینها عملی می‌شد اما کاش این بار مسئولان پای حرف‌شان بمانند.
مراحل پنجگانه راه‌اندازی VAR
هر کشوری که بخواهد سیستم کمک داور ویدئویی یا همانVAR را وارد کند، باید ۵مرحله را با دقت و با تمام جزئیات اجرا کند. این ۵ مرحله به این ترتیب است.
مرحله اول
۴۵ روز الی ۳ ماه زمان می‌برد
شامل ابلاغ به تیم پروژهVAR و تعیین مدرس آن. شروع کارگاه توسط تیمVAR و فیفا که به‌صورت آنلاین یا در مقرفیفا برگزار می‌شود.
مرحله دوم
بین یک الی ۲ ماه طول می‌کشد
تایید نیازهای اداری این سیستم از سوی فیفا.
مرحله سوم
۶ ماه زمان نیاز دارد
فیفا باید یک برنامه آموزشی در رابطه با آموزش داوران و کمک داوران ویدئویی تعریف کند. بعد از آن ثبت شرکتی است که مشتری VAR با آن قرارداد می‌بندد.
مرحله چهارم
یک ماه طول می‌کشد
فیفا مواردی را که فدراسیون برای راه‌اندازی VAR ثبت کرده باید مورد بررسی وبازبینی قرار دهد و سپس آن را تصویب‌می‌کند.
مرحله پنجم
نظارت پیوسته
در این مرحله که به صورت مداوم خواهد بود فیفا به صورت پیوسته روی نحوه استفاده از VAR نظارت می‌کند.
قدرت اول منطقه