قصه پر پیچ و خم کوهنوردان و بیمه/ نه برای کوهنورد صرف می کند و نه بیمه زیربار می رود

به گزارش خبر فوری، دو رشته کوه البرز و زاگرس در ایران نعمتی خدادادی است که موجب شده این کشور مملو از قلل متعدد با جاذبه‌های کم‌نظیر و متنوع برای هدف کوهنوردی باشد. تا جایی که طی یک دهه اخیر ورزش کوهنوردی با رشد قابل توجه مواجه شده و همزمان با آن چالش‌های متعددی از جمله ساماندهی گروه‌های کوهنوردی، بیمه کوهنوردان، صدمه به محیط زیست از سوی کوهنوردان، تهدید کوهستان به دلیل جاده سازی‌ها و تعبیه زیرساخت‌های کوهنوردی و موضوع خطرات کوهنوردی به دغدغه جدی تبدیل شده است.

در عین حال که گروه‌های غیرمجاز کوهنوردی با فعالیت در اینستاگرام طی سال‌های اخیر افزایش داشته، حوادث کوهنوردی نیز به صورت مداوم شنیده می‌شود. در واقع کوهنوردانی که گاهی نه آموزش لازم را دید‌ه‌اند و نه با افراد آموزش دیده راهی کوهستان می‌شوند، از بیمه لازم نیز برخوردار نیستند. آن هم در شرایطی که سالانه هزاران کوهنورد در فصول مختلف در حال کوهنوردی هستند.

کوهنورد از بیمه استقبال نمی‌کند؟

عباس محمدی فعال کوهنوردی در گفتگو با خبر فوری با اشاره به اینکه پوشش بیمه کوهنوردان از چند مسیر امکان پذیر است، تصریح کرد: کوهنوردان می‌توانند با هزینه اندک از بیمه ورزشی فدراسیون پزشکی ورزشی استفاده کنند و در صورت بروز حادثه امکانات درمانی دریافت کنند. همچنین بیمه حوادث هم به صورت فردی و هم به صورت گروهی از سوی گروه‌های گردشگری قابل خریداری است که رقمی ‌حدود 3 میلیون تومان در سال است و علاوه بر این بیمه مسئولیت مدنی سرپرستان و مدیران تورها نیز قابل استفاده است که در صورت بروز حادثه و تشخیص دادگاه به مقصر بودن سرپرست از سوی بیمه پرداخت می‌شود.

وی افزود: با این وجود مشکل اصلی این است که خود کوهنوردان تمایلی به پوشش بیمه ندارند و یک تعداد دور هم جمع می‌شوند و از طرق فضای مجازی با گروه‌ها آشنا می‌شوند و به کوه می‌روند. عدم شناخت خود کوهنوردان معضل جدی است. در عین حال که در ایران پوشش بیمه 100 درصد نیست و رقم تعرفه‌ها همیشه به مراتب کمتر از میزان حاثه است.

این کوهنورد مشکل دیگر پوشش بیمه را نامشخص بودن چارچوب بیمه مسئولیت مدنی عنوان کرد و گفت: اینکه تشخیص داده شود در بروز حادثه خود فرد مسئول است یا سرپرست معمولاً به سختی انجام می‌شود. کوهنوردی ورزشی در سالن یا استادیوم نیست که به سادگی مقصر حادثه شناسایی شود و به همین دلیل در جلسات کمیسیون کوهنوردی جمعی در این خصوص تصمیم می‌گیرند و شاید حتی سرپرست مقصر شناخته نشود.

گواهی رفع مسئولیت در کوهنوردی استفاده نمی‌شود

فعال کوهنوردی معتقد است قوانین مدنی و جزایی در مورد رفع مسئولیت گویا نیست. در علم حقوق گواهی رفع مسئولیت تعریف شده که شکل حوادث و فرد خاطی را مشخص می‌کند. هر چند در کشورهای اروپایی این گواهی برای ورزش کوهنوردی استفاده می‌شود اما در ایران عملاً استفاده نمی‌شود. به جز در صعود به هیمالیا که فدراسیون کوهنوردی آن را به امضا کوهنوردان می‌رساند.

محمدی افزود: باشگاه‌های کوهنوردی نیز این گواهی را کم و بیش به امضا می‌رسانند اما دادگاه معمولاً آن را قبول نمی‌کند. به ویژه زمانی که کوهنورد فوت کرده باشد. چرا که با فوت، عملاً تعهد کوهنورد باطل دانسته می‌شود و اولیای دم نمی‌توانند خسارتی مطالبه کنند. در بیشتر مواقع قبول مسئولیت پردردسر است و به همین دلیل کوهنوردان بدون بیمه و ضمانتی برای جبران خسارت احتمالی به کوه می‌روند.

بیمه‌ها زیر بار ریسک کوهنوردی نمی‌روند

در عین حال که بی‌توجهی خود کوهنوردان به موضوع بیمه موجب شده مطالبه گری در این حوزه محقق نشود، رئیس فدراسیون کوهنوردی نیز به تجربه‌های این مجموعه در خصوص پوشش بیمه کوهنوردان اشاره کرد و به خبر فوری گفت: بیمه ورزشی فدراسیون پزشکی چیزی شبیه به حق عضویت است تا بیمه.

علی زارعی تصریح کرد: زمانی که گروه‌های کوهنوردی به باشگاه‌ها تبدیل می‌شد یکی از قوانین  در مورد باشگاه‌های کوهنوردی موضوع بیمه مسئولیت مدنی بود.  در سال 92 وزارت خانه اعلام کرد که فدراسیون‌ها باید آیین نامه باشگاه داشته باشند و مقرر شد که گروه‌های کوهنوردی دیگر حق ثبت ندارند. تا قبل از آن زمان فدراسیون و هیئت‌ها بر اساس آیین نامه‌های داخلی اقدام به ثبت می‌کردند. در سال 94 آیین نامه‌ها مورد تائید قرار گرفت و باشگاه کوهنوردی الزامی ‌شد و دیگر مجوز گروه داده نمی‌شد. مهمترین مشکل در فعالیت باشگاه‌ها این بود که فعالیت باشگاه‌ها در محیط سرباز است. چون فعالیت کوهنوردی در محیط سرباز است و به همین دلیل بیمه‌ها زیر بار مسئولیت کوهنوردی نمی‌رفتند.

وی افزود:  در آن مقطع طی تفاهم نامه‌ای که فدراسیون کوهنوردی با بیمه آسیا منعقد کرد بیمه مسئولیت باشگاه‌های کوهنوردی تعریف شد و به جز آسیا، با بیمه سامان هم رایزنی شد. امروز مهمترین معضل ما این است که بیمه‌ها به دلیل ریسک بالای کوهنوردی زیر بار نمی‌روند چرا که به دلیل ریسک بالا، نرخ بیمه نامه هم بالا بود. به عنوان مثال یکی از بیمه‌ها وقتی می‌خواستیم بیمه را تمدید کنیم، مطرح می‌کرد که 40 میلیون درآمد سالانه داشته اما یک میلیارد تومان خسارت فوتی و جرحی پرداخته است.

به گفته زارعی وقتی بیمه خریداری نمی‌شود و باشگاه‌ها زیر بار مسئولیت نمی‌روند عملاً بیمه هم درآمد خود را در حداقل می‌بیند و زیر بار نمی‌رود. در سایر رشته‌های ورزشی کم و بیش این مشکل هست اما در کوهنوردی خود کوهنوردان هم توجهی به بیمه ندارند و حتی کوهنورد نمی‌آید خود را تحت پوشش بیمه حوادث بکند. باشگاه برای مجوز گرفتن بیمه مسئولیت را مجبور می‌شود بپذیرد. بعد از صدور مجوز  باید برای هر برنامه هم بیمه مسئولیت خریداری کند که زیر بار نمی‌رود و برنامه را بدون بیمه اجرا می‌کند.

رئیس فدراسیون کوهنوردی در خصوص اینکه بیمه حوادث هم شامل حوادث شهری است و به کوهنوردی شامل نمی‌شود، تصریح کرد: به عنوان مثال بیمه حوادث برای حوادث عمومی ‌که تا ارتفاع 1800 متر (محدوده منابع طبیعی) است شامل می‌شود و می‌دانیم که ارتفاعاتی که کوهنوردان صعود می‌کنند در بیشتر مواقع بالاتر از این رقم است.برای حل این مشکل خیلی جاها آمدیم مذاکره کنیم اما خود جامعه کوهنوردی هم حاضر به هزینه نیست  و افراد به درک اهمیت بیمه نرسیده‌اند. الزامی ‌برای بیمه هم نیست و دولت هم الزامی ‌ایجاد نمی‌کند.

وی افزود: اگر گروه کوهنوردی آزاد باشد و سرپرست داشته باشد در صورت بروز حادثه سرپرست باید پاسخگو باشد. در جامعه ای که یک میلیون کوهنورد دارد و حدود 5 هزار نفر هم خود را بیمه نکرده‌اند، فرهنگ سازی برای بیمه ضروری است.

به گفته زارعی سال گذشته  68 هزار نفر بیمه شده فدراسیون پزشکی هستند، در حالی که 140 هزار عضو فعال و غیر فعال از سال 96 در فدراسیون ثبت نام داشته ‌اند و عضو فعال به فردی که به کوه برود یا نرود اطلاق نمی‌شود؛ بلکه فردی است که خدمات دریافت کرده است.

رئیس فدراسیون کوهنوردی تاکید کرد: 644 باشگاه در پرتال فدراسیون کوهنوردی ثبت شده است و ممکن است مجموعه‌ای به عنوان باشگاه فعالیت دارد اما به دلیل اینکه کار آموزشی انجام نمی‌دهد و در پرتال ما ثبت نیست و در شمار باشگاه‌ها نیاید. آمار دقیق‌تر در اختیار وزارت ورزش است.

این اظهارات در حالی است که حوادث کوهستان رو به افزایش و بعد از مجروح شدن کوهنورد دسترسی او به خدمات پشتیبانی در حد ناچیز است.