وضعیت مبهم ۶ سد مخزنی استان گلستان/ چرا "سدی" برای تأمین آب شرب احداث نشد؟
۶ سد مخزنی نیمه تمام در استان گلستان وجود دارد که بهره‌برداری از هرکدام از آنها می‌تواند بخشی از آب موردنیاز کشاورزی یا شرب و صنعت را برطرف کند اما اختصاص اعتبارات قطره‌چکانی سبب کُندی روند اجرا شده است.
شاید برخی از کارشناسان و فعالان محیط زیست معتقد باشند سدسازی، گرفتاری‌ها و مشکلات زیادی را در مناطق مختلف کشور به وجود آورده است اما در استان گلستان وضعیت اینگونه نیست.
بین 95 تا 97 درصد آب‌های زیرزمینی در این استان برای شرب و کشاورزی استحصال می‌شود، وضعیت آبخوان‌های عمیق و کم عمق حکایت از شرایط نامطلوب آنها دارد. کاهش 42 میلیون مترمکعبی در آبخوان‌های عمیق و 31 میلیون مترمکعبی در آبخوان‌های کم عمق گویای فشار زیادی است که به منابع آب زیرزمینی استان وارد می‌شود.
در چنین شرایطی بسیاری از رودخانه‌های استان بدون آنکه از آورد آنها استفاده شود به دریا و تالاب‌ها سرازیر می‌شود و مهم تر اینکه در گلستان، سدی برای تأمین آب شرب وجود ندارد. این در حالی است که بهره برداری از آب‌های سطحی می‌تواند تا حدی کمبود آب و استحصال بیش از اندازه آب‌های زیرزمینی را برطرف کند.
علاوه بر 14 سد مخزنی در استان که تاکنون 28 درصد ظرفیت مخازن آن آبگیری شده 6 سد دیگر نیز در حال احداث است که پیشینه برخی از آنها به حدود یک دهه قبل هم می‌رسد.
نرماب، چند ماه تا آبگیری
سد نرماب بزرگترین سد مخزنی استان گلستان است که عملیات اجرایی آن از سال 91 آغاز شده و قرار بود 5 ساله به بهره برداری برسد. سدی که می‌تواند آب شرب 550 هزار نفر در شرق و نوار مرزی استان را تأمین و 18 هزار هکتار از اراضی پایین دست سد را سیراب کند.
نرماب به علت اینکه دولت نتوانست تعهدات خود را برای تأمین منابع مالی پروژه تأمین کند، دچار یک وقفه شد. آنطور که فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا (ص) گفته دولت 313 میلیارد تومان به پیمانکار پروژه ( قرارگاه) بدهکار است و با اینحال مسئولان استان قول داده‌اند منابع اعتباری پروژه را تأمین کنند.
سیدمحسن حسینی، مدیرعامل آب منطقه‌ای استان در این باره گفت: در لایحه بودجه 1400 نیز 150 میلیارد تومان اعتبار برای این پروژه در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه این سد دارای 17 مولفه است که به صورت هماهنگ در حال اجراست، ابراز امیدواری کرد: آبگیری این سد از اواخر بهار سال آینده آغاز شود.
سد مرزی چایلی
پیش‌بینی اعتبار برای این سد که قرار است در منطقه مرزی ایران و ترکمنستان در منطقه " چات" احداث شود 650 میلیارد تومان است.
22 کیلومتر از جاده جایگزین سد اجرا و پیشرفت 95 درصدی دارد و بخشی از کار احداث تونل انحراف سد نیز انجام شده است. در موافقت‌های اولیه سازمان منابع آب ایران 650 میلیارد تومان اعتبار برای این سد پیش‌بینی کرد که باید فرآیند تصویب آن در صندوق توسعه ملی طی شود.
علاج‌بخشی وشمگیر
سد وشمگیر در نزدیکی شهرستان آق قلا و بر روی گرگانرود احداث شده است. این سد در سال 49 آبگیری شد و در سال‌های بعد سه مخزن فرعی برای آن ایجاد شد. این سد سال‌هاست که عمر مفید آن به اتمام رسیده اما با توجه به نیاز استان، علاج‌بخشی این سد در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان درباره وضعیت این پروژه بیان داشت: برای علاج‌بخشی سد وشمگیر به 270 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که تاکنون حدود 20 میلیارد تومان آن تأمین شده است.
وی گفت: شاید نتوانستیم اهمیت و حساسیت این پروژه را به دولت و مجلس منتقل کنیم برای همین معتقدیم اعتباری که برای این سد در نظر گرفته شده، منطقی نیست. وشمگیر، سدی 50 ساله بوده که بسیاری از مولفه‌های آن دچار مشکل شده است و پروژه علاج‌بخشی نیز حدود 15 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
سد آق‌دکش
ساخت این سد این سد از سال 90 آغاز شده و تا پیش از سیل پارسال به طور متوسط سالانه فقط حدود یک میلیارد تومان اعتبار به آن اختصاص داده شده است.
حسینی درباره وضعیت این سد هم اظهار داشت: این سد عملکردی دو وجهی دارد، انحراف و کنترل سیلاب که شهر آق قلا را از تهدید سیل نجات می‌دهد و همچنین مخزن ذخیره آب است.
وی بیان داشت: تکمیل این سد نیاز به 220 میلیارد تومان اعتبار دارد که تا کنون 23 میلیارد تومان اعتبار به آن اختصاص یافته که 12 میلیارد تومان آن بعد از سیل فروردین 98 بوده است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان گفت: برای امسال 14 میلیارد تومان برای این سد اعتبار پیش بینی شده که ما به دنبال استفاده از منابع حوادثی و جذب اعتبارات بیشتری برای سد آق‌دکش هستیم.
به گفته وی سد قره چای رامیان اعتبار مناسبی ندارد و باید پیگیری‌های بیشتری در این زمینه انجام شود و سد زرین گل ( نگارستان) نیز تقریبا به اتمام رسیده و برخی از مولفه‌های آن در حال تکمیل است.
منبع: تسنیم
68
